Gửi bình luận
Theo các chuyên gia, việc điều chỉnh lương cơ sở chủ yếu diễn ra trong khu vực công nên tác động từ việc tăng lương tới lạm phát thời gian tới sẽ không quá lớn.
Áp lực lạm phát ở mức vừa phải
Theo số liệu mới vừa được Tổng cục Thống kê công bố, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 6/2024 đã tăng 4,34% so với cùng kỳ năm trước. Tính trung bình, CPI đã tăng 4,39% trong quý 2/2024 và tăng 4,08% trong 6 tháng đầu năm 2024.
Các con số nêu trên đã dẫn đến một số lo ngại về khả năng kiểm soát lạm phát trong cả năm 2024.
Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính cho rằng chỉ CPI bình quân 6 tháng đầu năm 2024 tăng 4,08% so với cùng kỳ năm trước. Đây là chỉ số CPI 6 tháng đầu năm cao nhất kể từ năm 2021. Trong khi đó, chỉ số lạm phát cơ bản chỉ tăng 2,75%.
“Trong điều kiện lạm phát ở nhiều quốc gia trên thế giới vẫn ở mức cao, nền kinh tế thế giới còn nhiều biến động và giá cả nhiều mặt hàng có xu hướng tăng cao thì việc chủ động kiềm chế lạm phát trong các tháng cuối năm cần được chú trọng”, ông Thịnh nêu.
Ông Thịnh cho rằng năm 2024, có nhiều nhân tố ảnh hưởng tới lạm phát của Việt Nam 6 tháng cuối năm. Theo đó, lạm phát toàn cầu đã có xu hướng giảm thấp, nhưng vẫn còn ở mức tương đối cao, dự báo khoảng 5,8%, có thể làm nền kinh tế Việt Nam nhập khẩu lạm phát. Ví dụ, lạm phát của Mỹ tháng 5/2024 tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài ra, những cú sốc về nguồn cung có thể làm tăng giá hàng hóa; gián đoạn nguồn cung dầu và các nguyên liệu do xáo trộn địa chính trị trên Biển Đỏ và cuộc chiến Nga - Ucraine có thể tác động dai dẳng đến thị trường toàn cầu.
“Giá năng lượng cao hơn sẽ chuyển sang giá tiêu dùng và làm kỳ vọng lạm phát tăng lên. Việt Nam là quốc gia có độ mở cửa hội nhập sâu rộng và toàn diện với thế giới và mức độ nhập khẩu nguyên liệu đầu vào cho sản xuất chiếm tới 37% cho nên khả năng nhập khẩu lạm phát thông qua nhập khẩu nguyên, nhiên vật liệu đầu vào rất lớn”, ông Thịnh nói.
Thêm nữa, theo chuyên gia, hoạt động du lịch, dịch vụ và hoạt động xuất nhập khẩu có xu hướng tiếp tục tăng; giải ngân vốn đầu tư công mạnh mẽ… cũng là một nhân tố có thể thúc đẩy lạm phát tăng cao.
Đáng chú ý, Chính phủ ban hành Nghị định 74/2024/NĐ-CP tăng 6% lương tối thiểu tháng và giờ sẽ là nhân tố gây sức ép tăng cung tiền và tăng áp lực lạm phát trong 6 tháng cuối năm 2024.
TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính) đánh giá việc lạm phát so với cùng kỳ và lạm phát trung bình ở mức cao như hiện nay chủ yếu là do tác động từ các cuộc điều chỉnh giá dịch vụ y tế và giáo dục trong quý 3/2023.
Bởi vậy, trong quý 3/2024, khi hiệu ứng từ các cuộc điều chỉnh giá này giảm dần, lạm phát so với cùng kỳ sẽ giảm mạnh và lạm phát trung bình cũng sẽ giảm theo, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá quy mô lớn đối với các mặt hàng được Nhà nước quản lý.
“Nếu nhìn vào tốc độ tăng CPI trong 6 tháng đầu năm 2024, có thể thấy rằng áp lực lạm phát đang ở mức vừa phải. Nếu xét riêng trong quý 2/2024, CPI chỉ tăng trung bình 0,1%/tháng. Đây đều là các mức vừa phải trong 5 năm gần đây”, ông Độ nêu.
Kịch bản nào cho lạm phát 2024?
Theo Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, 6 tháng đầu năm 2024, thời gian tới, do ảnh hưởng từ tình hình thế giới, khu vực diễn biến nhanh, phức tạp... tiếp tục làm gia tăng áp lực đối với công tác quản lý, điều hành giá trong 6 tháng cuối năm 2024.
Đến thời điểm hiện tại, với các chỉ số tăng trưởng GDP quý 1 đạt 5,66% và quý 2 đạt 6,93%, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh dự báo: Nếu giá dầu thô, nguyên vật liệu giao động ở mức như hiện nay hoặc thấp hơn, cơ hội chống lạm phát của các quốc gia tốt hơn, kinh tế thế giới phục hồi tốt hơn dự báo từ đầu năm, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội, tăng trưởng GDP năm 2024 có thể đạt mức 6,8% - 7,3%... thì khả năng lạm phát cả năm có thể sẽ ở mức là 3,8 - 4,1%.
Còn ông Nguyễn Đức Độ cho rằng trong 6 tháng cuối năm 2024, áp lực lạm phát được dự báo cũng sẽ không lớn.
Lý do là xét cả giai đoạn 2020 - 2024, GDP chỉ tăng trung bình khoảng 5%/năm, thấp hơn mức trung bình 6,1% của giai đoạn 2014-2024, tức là nền kinh tế trong năm 2024 vẫn đang hoạt động ở dưới mức tiềm năng; tốc độ tăng trưởng tiêu dùng trong giai đoạn 2020-2024 luôn ở mức thấp hơn khá nhiều so với tốc độ tăng trưởng GDP, khoảng 3,9%/năm.
“Nói cách khác, cầu tiêu dùng vẫn còn yếu. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp sẽ sẽ quan tâm đến việc tiêu thụ hàng hóa hơn là tăng giá”, ông Độ nêu.
Ngoài ra, mặc dù tỷ giá tăng mạnh trong 6 tháng đầu năm (tăng 4,17% so với tháng 12/2023; tăng 7,66% so với cùng kỳ; bình quân 6 tháng đầu năm 2024 tăng 5,64%), nhưng lạm phát hàng tháng trong 6 tháng đầu năm 2024 không cao.
Hơn nữa, mặc dù lương cơ sở được tăng từ 1.7.2024, nhưng việc điều chỉnh lương chủ yếu diễn ra trong khu vực công có quy mô không lớn trong nền kinh tế (chưa đến 8%). Bởi vậy, các tác động từ việc tăng lương tới lạm phát thời gian tới sẽ không quá lớn.
Ông Độ đưa ra 3 kịch bản cho lạm phát. Trong kịch bản cao, giá dầu tăng nhẹ, tỷ giá ổn định, CPI tăng trung bình 0,23%/tháng trong 6 tháng cuối năm 2024 (tương đương mức tăng trong 6 tháng đầu năm 2024). Lúc đó, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 12/2024 sẽ ở mức 2,8% và lạm phát trung bình cả năm 2024 sẽ ở mức 3,6%.
Trong kịch bản trung bình, giá dầu và tỷ giá đều ổn định, CPI tăng trung bình 0,1%/tháng trong 6 tháng cuối năm 2024 (như trong quý 2/2024). Lúc đó, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 12/2024 sẽ giảm về mức 2% và lạm phát trung bình cả năm ở sẽ mức 3,4%.
Trong kịch bản thấp, kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái cuối năm 2024, giá dầu và tỷ giá giảm, CPI tăng trung bình 0%/tháng, thậm chí có thể giảm, trong 6 tháng cuối năm 2024. Lúc đó, lạm phát so với cùng kỳ vào tháng 12/2024 sẽ giảm về mức 1,4% và lạm phát trung bình cả năm 2024 sẽ ở mức 3,2%.
Như vậy, về tổng thể, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá dịch vụ quy mô lớn, lạm phát trung bình cả năm 2024 được dự báo sẽ xoay quanh mức khoảng 3,4%, tức là rơi vào kịch bản cao trong dự báo từ đầu năm 2024 là khoảng 3,0%.
