Cơ hội nào cho phe cánh tả tại cuộc đua Tổng thống Hàn Quốc?

Cựu Ngoại trưởng Hàn Quốc Yoon Young-kwan cho rằng ứng cử viên nào trở thành Tổng thống kế tiếp của nước này đều sẽ được “chào đón” bởi những thách thức lớn cả về chính trị, kinh tế và ngoại giao.

Trước hết, tân Tổng thống phải thừa kế một hệ thống chính trị cần được cải cách đáng kể. Tiếp theo, về mặt kinh tế, thách thức lớn nhất của Tổng thống sắp tới là gỡ rối mối quan hệ giữa các chính trị gia và các chủ Chaebol (tập đoàn kinh tế) vốn đóng vai trò chính trong vụ bê bối dẫn đến việc bà Park Geun-hye bị phế truất hôm 10.3. Cuối cùng và quan trọng nhất, Tổng thống thứ 19 sẽ phải đối mặt với những thách thức đối ngoại đã làm bà Park bối rối trong suốt nhiệm kỳ của mình. Người kế nhiệm bà Park cần thêm sự nhạy bén về mặt ngoại giao để ổn định quan hệ với Nhật Bản, Trung Quốc, Nga và xử lý căng thẳng gia tăng với CHDCND Triều Tiên, nhất là trong bối cảnh Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) do Mỹ chế tạo đang được triển khai tại Hàn Quốc.

Cơ hội cho cánh tả

Sau khi thành công trong chiến dịch lật đổ bà Park, phe cánh tả nỗ lực chạy đua nhằm đặt dấu chấm hết cho 10 năm cầm quyền của phe bảo thủ và lên nắm quyền điều hành đất nước. Đến nay, các cuộc thăm dò cho thấy cánh tả, do đảng Dân chủ Hàn Quốc lãnh đạo, có cơ hội lớn để đạt được mục tiêu trên.

Theo kết quả khảo sát mới đây của Realmeter, đảng Dân chủ Hàn Quốc giành được tỷ lệ ủng hộ 45,7%, bỏ xa hai đối thủ: đảng Nhân dân ôn hòa (11,5%) và đảng Công lý (8,6%). Sự ủng hộ dành cho đảng Hàn Quốc Tự do bảo thủ của bà Park sụt giảm mạnh còn 6,9%, trong khi đảng Bareun đứng ở vị trí cuối cùng với 5,4%.

Có bốn ứng cử viên “nặng ký” trong cuộc bầu chọn của đảng Dân chủ Hàn Quốc, trong đó có cựu Chủ tịch đảng Moon Jae-in. Theo kết quả thăm dò do Viện Gallup công bố ngày 17.3, ông Moon dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ 33%. Một trong những phát ngôn chính sách đầu tiên của ông Moon là Hàn Quốc nên trì hoãn triển khai THAAD. Chính trị gia này cho rằng lợi ích an ninh từ việc triển khai THAAD sẽ giảm vì nó đe dọa làm xấu đi mối quan hệ với hai nước láng giềng lớn là Nga và Trung Quốc. Cựu lãnh đạo phe đối lập khẳng định Mỹ là đất nước quan trọng nhất đối với Hàn Quốc. Mặc dù bị phe bảo thủ công kích việc noi theo cựu Tổng thống Roh Moo-hyun trong cách tiếp cận hòa giải với Triều Tiên, ông Moon vẫn cho rằng Seoul nên đối thoại thay vì trừng phạt nhằm thuyết phục Triều Tiên từ bỏ tham vọng hạt nhân.

Đối thủ “đáng gờm” của ông Moon Jae-in là Thống đốc tỉnh Chungcheongnam-do Ahn Hee-jung. Dù ban đầu là ứng viên không mấy nổi bật, nhưng mức tín nhiệm dành cho ông Ahn đã tăng lên khi ông thu hút các cử tri ôn hòa bằng việc cam kết thành lập một “liên minh lớn” với các nhân vật ôn hòa và bảo thủ nếu được bầu. Cho rằng một nhà lãnh đạo nên “có niềm đam mê và trẻ tuổi”, Thống đốc 51 tuổi mạnh mẽ kêu gọi: “Chúng ta hãy thay đổi thế giới cùng với vị Tổng thống trẻ Ahn Hee-jung!”. Ông Ahn đề xuất hợp tác nhiều hơn với Triều Tiên nhưng cho rằng nên triển khai THAAD theo thỏa thuận hợp tác Hàn - Mỹ. Kết quả cuộc thăm dò của Viện Gallup hôm 17/3 cho thấy ông Ahn vươn lên vị trí thứ hai với 18% người ủng hộ.

Gương mặt sáng giá khác - Thị trưởng Seongnam Lee Jae-myung là chính trị gia được đánh giá đã “tự tạo ra hỏa lực bằng sự sắc bén và tầm nhìn tiến bộ”. Những người ủng hộ miêu tả ông Lee là nhà cải cách táo bạo và đầy đam mê. Ông Lee khẳng định theo đuổi chính sách đối ngoại “độc lập và cân bằng”, đồng thời ủng hộ Chính sách Ánh dương sưởi ấm quan hệ với Triều Tiên. Gần đây, ông nói với truyền thông Trung Quốc rằng nên hủy bỏ triển khai THAAD. Nổi tiếng hay chỉ trích gay gắt quan hệ giữa Chính phủ và các Chaebol, Thị trưởng Lee đã đưa ra các quyền lợi về lao động và thu nhập cơ bản như là những cam kết chính của ông trong cuộc bầu cử sắp tới. Ông nhận được 8% ủng hộ trong cuộc thăm dò mới nhất.

Nhân vật thứ tư của đảng Dân chủ Hàn Quốc có tham vọng trở thành Tổng thống là Thị trưởng Goyang Choi Sung. Chính trị gia này chịu ảnh hưởng của cựu Tổng thống phe tự do Kim Dae-jung (giai đoạn 1998-2003).

Bà Sim Sang-jeung thuộc đảng Công lý hiện là ứng cử viên Tổng thống nữ duy nhất. Bà chính thức trở thành ứng viên Tổng thống đầu tiên hôm 16/2 sau khi chiến thắng trong cuộc bầu chọn của đảng này.

Phe dung hòa sẽ thay đổi cuộc chơi?

Đảng Nhân dân ôn hòa muốn mở rộng ảnh hưởng trong cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới. Đến nay, những ứng cử viên của đảng này xác nhận tham gia cuộc đua vào Nhà Xanh là ba nhà lập pháp hàng đầu: Ahn Cheol-soo, Chun Jung-bae và Sohn Hak-kyu. Tuy nhiên, điều được quan tâm hơn cả là liệu đảng Nhân dân có bắt tay với các nhân vật ôn hòa phi đảng phái để tạo thành “khu vực thứ ba” giữa phe bảo thủ và tiến bộ hay không.

Theo khảo sát của Realmeter, ông Ahn Cheol-soo dẫn đầu với tỷ lệ ủng hộ 11,3%. Đây là mức cao thứ ba trong số tất cả các ứng cử viên hiện nay. Trả lời phỏng vấn tờ The Kyunghyang Shinmun (Hàn Quốc), ông Ahn tự tin: “cuộc bầu cử sắp tới sẽ là cuộc đua giữa ông Moon Jae-in và tôi”.

Ông Ahn, 55 tuổi, từng là bác sĩ và nhà sáng lập công ty phần mềm diệt virus lớn nhất Hàn Quốc. Ông Ahn cho biết sẵn sàng đối thoại với Triều Tiên dù ủng hộ đường lối cứng rắn. Theo ông Ahn, hệ thống THAAD phải được triển khai và Seoul cần nỗ lực hơn để thuyết phục Bắc Kinh là nó không nhằm vào họ. Về kinh tế, ông ủng hộ việc mở rộng các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo The Kyunghyang Shinmun, hai ứng viên Chun Jung-bae và Sohn Hak-kyu, một người là cựu Chủ tịch đảng Dân chủ thống nhất Hàn Quốc, một người là cựu Bộ trưởng Tư pháp dưới thời chính quyền tự do trước đây, chủ yếu dựa vào sự nổi tiếng trong quá khứ của họ như là những nhân vật lãnh đạo phe đối lập. Tuy nhiên, tỷ lệ ủng hộ chỉ ở mức một con số đặt ra thách thức đối với tham vọng Tổng thống của họ.

Cánh hữu bảo thủ “lép vế”

Quyết định của Toà án Hiến pháp về việc bãi bỏ chức Tổng thống của bà Park - biểu tượng bảo thủ và sự ủng hộ mạnh mẽ của công chúng cho quyết định này đã làm “con lắc chính trị” dịch chuyển sang cánh tả. Tuy nhiên, những ứng cử viên chủ chốt của đảng Tự do Hàn Quốc đang cố gắng mở rộng sự thống trị của phe bảo thủ, đã kéo dài cả thập kỷ qua, thêm 5 năm nữa dựa trên một nhóm ủng hộ bà Park.

Sau khi người dẫn đầu phe bảo thủ là Thủ tướng Hwang Kyo-ahn tuyên bố không tham gia tranh cử, các nhân vật quyền lực của đảng Hàn Quốc Tự do nhanh chóng đưa ra giải pháp thay thế ông Hwang, đó là Thị trưởng Gyeongsang Hong Joon-pyo. Ông Hong có biệt danh “Hong Trump” vì những lời chỉ trích thẳng thắn các nhân vật đầy ảnh hưởng của phe tự do như ông Moon Jae-in và ông Ahn hee-jung.

Cựu Thị trưởng Gyeonggi Rhee In Jae và nghị sĩ Won Yoo-chul chính thức tham gia cuộc đua của đảng Hàn Quốc Tự do, nhưng cơ hội của họ rất mong manh.

Trong cuộc bầu chọn của đảng Bareun, nghị sĩ Yoo Seong-min đang dẫn đầu. Ông Yoo có lập trường cứng rắn với Triều Tiên và cách tiếp cận tự do hơn đối với nền kinh tế.

Thị trưởng đương nhiệm của Gyeonggi - ông Nam Kyung-pil, đang tranh đua với nghị sĩ Yoo để giành vé ứng cử viên Tổng thống của đảng. Tuy nhiên, tỷ lệ ủng hộ dành cho họ chỉ khoảng 1-2%.

Các nhà phân tích chính trị cho rằng dù ứng cử viên nào chiến thắng, các ưu tiên của họ vẫn sẽ là mang lại sự ổn định trên chính trường Hàn Quốc và bắt đầu sứ mệnh khó khăn đoàn kết đất nước bị chia rẽ do vụ bê bối tham nhũng liên quan đến cựu Tổng thống Park.

Nhật Nguyên (Thế giới & VN)