Có quốc gia tài trợ cho điện ảnh nhằm mục đích tranh chấp chủ quyền lãnh thổ

Chiều 25.5, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Điện ảnh (sửa đổi), đồng thời tiến hành thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật.

Điện ảnh vừa là văn hóa, vừa là kinh tế

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, điện ảnh vừa là ngành văn hóa, nghệ thuật, vừa là ngành kinh tế trong các ngành công nghiệp văn hóa. Do đó rất cần có các cơ chế, chính sách góp phần thúc đẩy phát triển điện ảnh Việt Nam đậm đà bản sắc dân tộc, tiên tiến, hiện đại và hội nhập quốc tế.

Vì vậy, dự thảo Luật được sửa đổi, chỉnh lý theo hướng kế thừa hợp lý một số chính sách của Luật hiện hành; quy định rõ hơn cơ chế, chính sách, trách nhiệm của nhà nước và sự tham gia của các tổ chức, cá nhân; sửa đổi, bổ sung, chuyển một số nội dung về phát triển công nghiệp điện ảnh; sắp xếp lại theo nhóm chính sách Nhà nước đầu tư hoặc hỗ trợ; chỉnh lý quy định rõ hơn về chính sách phát triển nguồn nhân lực.

Dự thảo Luật quy định Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp giấy phép phân loại phim đối với phim phổ biến trên toàn quốc; UBND cấp tỉnh cấp Giấy phép phân loại phim đối với phim phổ biến trên địa bàn quản lý. Quá trình xin ý kiến cơ bản nhận được sự đồng thuận của các địa phương, các cơ quan, tổ chức và các cơ sở điện ảnh.

Về hợp tác đầu tư nước ngoài trong hoạt động điện ảnh, dự thảo Luật quy định cụ thể tỷ lệ phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài với cơ sở điện ảnh của Việt Nam để sản xuất, phát hành, phổ biến phim không vượt quá 51% vốn điều lệ để bảo đảm tuân thủ cam kết quốc tế và phù hợp yếu tố đặc thù của ngành điện ảnh…

Cơ bản tán thành với các nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, song đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi cho rằng chính sách của Nhà nước về phát triển điện ảnh và phát triển nguồn nhân lực điện ảnh còn mang tính bao cấp rất cao, chưa khuyến khích lao động sáng tạo.

Vì thế, để khuyến khích ngành điện ảnh phát triển cần có sản phẩm cụ thể thì Nhà nước mới đầu tư ngân sách, chứ không đầu tư dàn trải. Chính sách không nên bao cấp quá nhiều mà nên hướng tới đảm bảo chất lượng sản phẩm điện ảnh “đầu ra”, chứ không nên khuyến khích sản phẩm “đầu vào”, đại biểu nhấn mạnh.

Điện ảnh còn được sử dụng cho mục đích tranh chấp lãnh thổ

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho biết, Luật Điện ảnh của nước ta được ban hành từ năm 2006, trong khi đó, hiện nay công nghiệp điện ảnh thế giới và khu vực đã phát triển hết sức mạnh mẽ, thay đổi rất nhiều so với 15 năm trước.

Theo đại biểu, điện ảnh có thể tạo ra giá trị vật chất rất lớn và trở thành ngành kinh tế lớn của một quốc gia. Điện ảnh đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật, nhu cầu giải trí của người dân, nhất là những người trẻ.

“Một số quốc gia còn tài trợ và hỗ trợ ngành điện ảnh của họ trong công cuộc xâm chiếm thị trường điện ảnh quốc tế. Có trường hợp còn được sử dụng vì mục đích chính trị và tranh chấp chủ quyền lãnh thổ”, ông Nghĩa nói.

Đại biểu cũng chỉ rõ, bên cạnh việc khẳng định những yếu tố tích cực, việc nhập khẩu văn hóa phẩm nói chung và điện ảnh nói riêng cũng có những mặt tiêu cực và tác hại trước mặt, lâu dài, nhu cầu đối của một bộ phận xã hội với sản phẩm văn hóa nước ngoài mạnh mẽ hơn đối với sản phẩm văn hóa trong nước. Các nhà sản xuất phim nước ngoài rất biết khai thác, khuyếch trương nhu cầu này để thu lợi trên đất nước ta, đẩy lùi nhu cầu văn hóa Việt Nam trên chính sân nhà của chúng ta.

Trước thực tế đó, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng, việc mở cửa hàng hóa dịch vụ cần có lộ trình và cần có những điều khoản bảo lưu. Tuy nhiên lĩnh vực văn hóa đang thiếu biện pháp này. Do đó, đại biểu lưu ý việc mở cửa đối với sản phẩm dịch vụ văn hóa phải khác, không thể dễ dãi hơn so với mở cửa cho sản phẩm dịch vụ hàng hóa vật chất.

Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) góp ý cần có quy định cụ thể về thời lượng quảng cáo khi chiếu phim trên truyền hình.

Theo bà Hằng, một số bộ phim hay có quảng cáo quá nhiều và nguồn thu thuộc về các đài truyền hình. Việc quảng cáo quá nhiều sẽ gây ức chế đối với người xem nên cần có quy định cụ thể về thời lượng quảng cáo ở trong Luật và giao cho Chính phủ quy định.

Cho ý kiến về quy định cung cấp dịch vụ sản xuất phim cho tổ chức, cá nhân nước ngoài (Điều 13 dự thảo Luật), đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh thống nhất phương án 2 quy định yêu cầu kịch bản phim bằng tiếng Việt.

Đại biểu lý giải việc thu hút các tổ chức nước ngoài đến Việt Nam quay phim hoặc hợp tác sản xuất phim là rất cần thiết, điều này sẽ tạo điều kiện cho giới chuyên môn được tiếp cận nhiều hơn với môi trường làm việc phim chuyên nghiệp để học tập kinh nghiệm, nhất là những sự tiến bộ và thay đổi không ngừng của điện ảnh. Qua đó, quảng bá hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam, chuyển tải được những giá trị nhân văn cao đẹp, góp phần vào việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Tuy nhiên kịch bản tóm tắt chưa thể hiện hết nội dung phim. Việc thẩm định kịch bản phim với nội dung đầy đủ mới đảm bảo các yêu cầu chính trị, quốc phòng và an ninh. Đây cũng là kinh nghiệm của một số quốc gia trong thẩm định kịch bản phim.

Đại biểu cũng cho rằng, để thu hút các tổ chức nước ngoài sử dụng dịch vụ sản xuất phim Việt Nam, các chính sách về ưu đãi, thủ tục minh bạch, thuận lợi, nhanh chóng cũng là những yếu tố rất cần quan tâm để Việt Nam và điện ảnh Việt Nam là một trong những điểm đến hấp dẫn của nhiều đoàn làm phim quốc tế nhưng vẫn đảm bảo những vấn đề về an ninh, chính trị.