Cứ 100.000 người Việt Nam có 159 người mắc mới ung thư

Con số này là một trong những nội dung của dự thảo “Chiến lược phòng chống ung thư” vừa được Sở Y tế TP.HCM lấy ý kiến của các sở, ban ngành để trình UBND TP phê duyệt.

Theo Sở Y tế TP.HCM, Việt Nam là là một trong những quốc gia thuộc nhóm có tỷ lệ mắc ung thư cao (97,3 – 111,9/100.000 dân). Năm 2020, Việt Nam ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư (gọi chung là K), trong đó, cứ 100.000 người thì có 159 người được chẩn đoán mắc mới và 106 người tử vong do K. Tỷ lệ mắc K mới tại Việt Nam đã tăng lên 9 bậc (xếp thứ 90/185 quốc gia), trong đó tỷ lệ tử vong do K tăng 6 bậc (xếp thứ 50/185 quốc gia) so với ghi nhận của năm 2018.

Riêng TP.HCM, theo số liệu ghi nhận K quần thể (do Bệnh viện Ung bướu làm đầu mối) cho thấy, số trường hợp mắc K trong năm 2017 đã lên đến con số trên 11.000 người (11.292 người), trong đó nam giới là 5.014 và nữ giới là 6.278.

Sở Y tế TP.HCM cho rằng, hiện nay tình trạng bệnh nhân K đang quá tải tại Bệnh viện Ung bướu do cơ sở hạ tầng xuống cấp (cơ sở cũ), trong khi công tác phòng chống ung thư trên địa bàn TP trong thời gian qua chưa được triển khai hiệu quả do còn gặp nhiều khó khăn. 

Trong đó, khó khăn chủ yếu là do phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn còn phổ biến; chương trình tầm soát phát hiện sớm, nếu có, chủ yếu được thực hiện ở các bệnh viện trên địa bàn TP cho người dân có nhu cầu, nhưng lại rất ít chương trình tầm soát phát hiện sớm ung thư được thực hiện trong cộng đồng; năng lực chẩn đoán và điều trị ung thư hiện nay không đồng đều giữa các tuyến chuyên môn; nguồn lực chưa được đầu tư đúng mức để có thể áp dụng các công nghệ và phương pháp chẩn đoán, điều trị mới nhất vào thực tiễn…

Sở Y tế nhấn mạnh, K là bệnh lý phức tạp, đòi hỏi phải kết hợp nhiều phương pháp điều trị theo từng giai đoạn của bệnh, trong khi năng lực điều trị tại các bệnh viện lại không đồng đều dẫn đến bệnh nhân có xu hướng tập trung về các bệnh viện tuyến cuối gây quá tải bệnh viện và kéo dài thời gian chờ điều trị.

Dù hoạt động chăm sóc giảm nhẹ bệnh nhân K giai đoạn cuối đời đã được đẩy mạnh, nhưng chủ yếu tại các cơ sở y tế tuyến trên. Việc cung ứng thuốc, vật tư y tế cho chăm sóc giảm nhẹ tại tuyến y tế cơ sở, nhất là thuốc giảm đau morphin dùng trong điều trị còn gặp nhiều khó khăn.

Trước tình hình trên, Sở Y tế đã đưa ra chiến lược phòng chống K trong thời gian tới. Trong đó, TP sẽ tập trung triển khai hiệu quả các giải pháp truyền thông, giáo dục sức khỏe, tiêm ngừa vắc xin... trong phòng ngừa K; triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm tăng tỷ lệ tầm soát phát hiện sớm bệnh lý K trong cộng đồng, bao gồm cả chương trình quản lý bệnh không lây nhiễm của WHO tại tuyến y tế cơ sở (Chương trình WHO PEN); nghiên cứu triển khai trung tâm tầm soát và phát hiện sớm K bằng công nghệ cao (mô hình Ningen dock của Nhật Bản).

Ngoài ra, TP cũng sẽ xây dựng và củng cố mạng lưới y tế về chẩn đoán, điều trị K rộng khắp từ tuyến y tế cơ sở đến các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa trên địa bàn; xây dựng, hoàn thiện đồng bộ cơ sở vật chất, trang thiết bị nhằm phát triển kỹ thuật chuyên sâu trong điều trị ung thư tại các bệnh viện đa khoa, chuyên khoa tuyến cuối; xây dựng, hoàn thiện mạng lưới chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư trong cộng đồng; chuyển đổi số công tác báo cáo, giám sát các trường hợp bệnh nhằm quản lý dữ liệu bệnh nhân ung thư, từng bước hình thành bản đồ điều trị ung thư; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng chống K.

Để có thể triển khai hiệu quả các giải pháp trên, Sở Y tế TP cho biết, ngoài nỗ lực của Bệnh viện Ung bướu với tư cách là một bệnh viện chuyên khoa tuyến cuối trong phát triển các kỹ thuật điều trị chuyên sâu về ung thư, rất cần lãnh đạo TP tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho ngành y tế trong việc huy động các nguồn lực xã hội cùng tham gia triển khai các hoạt động phòng chống K.