Cựu tướng Mỹ nói Trump vừa tuyên chiến với Iran

Cựu thiếu tướng bộ binh Mỹ Paul Eaton từng giữ một vai trò lớn trong việc tái lập và huấn luyện quân đội Iraq, sau lần Mỹ lật đổ Tổng thống Saddam Hussein năm 2003.

Ông cảnh báo: “Donald Trump vừa đưa chúng ta đến gần một cuộc chiến tranh với Iran, trong khi ông ta đã đem chúng ta đến gần một cuộc chiến tranh hạt nhân với Triều Tiên, trong khi chúng ta đang có chiến tranh ở Afghanistan. Đường hướng mà chúng ta hiện theo-tổn thất nhiều mạng người, ở mức hàng triệu-không phải là một diễn biến tích cực cho nước Mỹ hoặc nhân loại. Chúng tôi kiến nghị Quốc hội Mỹ can thiệp và kiềm chế ông tổng thống này”.

Vị cựu tướng cảnh báo: quyết định của chủ nhân Nhà Trắng không chỉ đem lại cuộc khủng hoảng mới ở Trung Đông, mà còn làm tăng nguy cơ xung đột hạt nhân với Triều Tiên, gây phức tạp thêm cho chiến dịch quân sự mà Mỹ đã tiến hành 16 năm qua ở Afghanistan. Ông cũng kêu gọi Quốc hội Mỹ không hủy bỏ thỏa thuận hạt nhân 2015 bằng cách gia tăng trừng phạt Iran.

Thỏa thuận P5+1-do Tổng thống Mỹ Barack Obama cùng các cường quốc khác (Nga, Pháp, Anh, Trung Quốc và Đức) đạt được với Iran hồi năm 2015-trong đó đảm bảo chương trình hạt nhân của Iran chỉ để phục vụ dân sự, buộc Iran từ bỏ tham vọng phát triển vũ khí hạt nhân bằng cách giảm kho dự trữ uranium đã làm giàu. Đổi lại, Mỹ và LHQ dỡ bỏ sự trừng phạt kinh tế Iran.

Ủy ban năng lượng hạt nhân quốc tế (IAEA) cũng đồng ý với thỏa thuận bắt buộc có tên chính thức Hành động chung toàn diện (JCPOA) này.

Nhưng ông Trump từng gọi đây là “một trong những thỏa thuận tồi tệ nhất mà Mỹ tham gia”. Ông phớt lờ lời can ngăn của  các cố vấn cấp cao và ngày 13.10, ông tuyên bố: sẽ không xác nhận Iran đang tuân thủ JCPOA.

Ông nhấn mạnh trong diễn văn ở Nhà Trắng: nếu Quốc hội Mỹ không thông qua đòn trừng phạt mới, và nếu Mỹ không thể tái đàm phán với các thành viên P5+1. Quyết định của ông Trump sẽ buộc Quốc hội Mỹ phải quyết định xem liệu có khôi phục cấm vận nhằm vào Iran hay không, sau 60 ngày cân nhắc.

Ông Trump còn khẳng định Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) là một tổ chức khủng bố, cáo buộc Iran là “chế độ điên rồ” tài trợ khủng bố ở nước ngoài. Ông nói sẽ đưa IRGC vào danh sách các tổ chức khủng bố nước ngoài của Bộ Ngoại giao Mỹ.

Đáp lại, nghị sĩ Alireza Rahimi, thuộc Ủy ban an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại trong Quốc hội Iran, nói Iran sẽ đưa quân đội Mỹ vào “danh sách các tổ chức phá hoại sự ổn định và an ninh quốc tế”.

IRGC là một lực lượng tinh nhuệ của quân đội Iran, nhưng cũng có những hoạt động đặc biệt, nhận lệnh trực tiếp từ một nhân viên của Giáo chủ tối cao Ali Khamenei. Ngày 17.9, Giáo chủ Ali Khamenei đã dọa sẽ phản ứng vũ lực, nếu ông Trump ‘hành động sai’ liên quan JCPOA.

Ali Akbar Salehi, lãnh đạo cơ quan hạt nhân Iran, nói: “Vì quân đội của một quốc gia lãnh nhiệm vụ bảo vệ an ninh, việc Mỹ xếp IRGC vào danh sách khủng bố chẳng khác nào một lời tuyên chiến”.

Trong khi đó, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói “Iran không triển khai bất kỳ vũ lực nào và trong tương lai sẽ không làm thế”. Ông cũng nói chính Mỹ chịu trách nhiệm gây bất ổn khu vực, chứ không phải IRGC.

Ông bất chấp việc lãnh đạo Mỹ kêu gọi kiềm chế chương trình tên lửa đạn đạo của Iran: “Các hoạt động quốc phòng và tên lửa luôn quan trọng, để chúng tôi phòng thủ, và hôm nay, nó càng trở nên quan trọng hơn. Chúng tôi luôn nỗ lực sản xuất vũ khí cần thiết, và từ nay, chúng tôi sẽ tăng gấp đôi nỗ lực này. Các vũ khí là để chúng tôi phòng thủ, và chúng tôi sẽ tiếp tục củng cố khả năng phòng thủ”.

JCPOA không cấm Iran phát triển tên lửa, nhưng sau khi thỏa thuận có hiệu lực hồi năm 2016, Hội đồng bảo an LHQ ra nghị quyết, kêu gọi Iran không nên tiến hành các hoạt động tên lửa đạn đạo “được thiết kế có khả năng phóng vũ khí hạt nhân” trong 8 năm.

Iran nói biện pháp này chỉ áp dụng với tên lửa được thiết kế đặc biệt để mang đầu đạn hạt nhân.

Vĩnh Thụy (theo Newsweek)