Đoạn trường thảo (cỏ đứt ruột) có tên khoa học là Gelsemium elegans (Gardner & Champ.) Benth., mọc khá nhiều ở vùng Dương Xuân (tỉnh Quảng Đông). Loài cây này toàn thân đều có độc, đặc biệt ở rễ và lá. Triệu phú Long Lợi Nguyên, đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Đông khóa 11, đã chết vì loài cỏ đứt ruột này.
Đúng vào tết dương lịch ngày 1.1.2012, lãnh đạo công an thành phố Dương Xuân (tỉnh Quảng Đông Trung Quốc) đã công bố kết quả điều tra vụ 3 người bị trúng độc sau khi ăn lẩu thịt mèo gây chấn động dư luận trước đó.
Vụ trúng độc này đã lấy đi sinh mạng của triệu phú Long Lợi Nguyên, đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Đông khóa 11. Qua 1 tuần làm việc căng thẳng, cơ quan điều tra đã đủ bằng chứng xác định đây là một vụ đầu độc mà hung thủ cũng chính là nạn nhân.
Ngộ độc thực phẩm hay đầu độc?
Khoảng 14 giờ ngày 23.12.2011, đồn công an Bát Giáp thuộc thành phố Dương Xuân nhận được điện thoại của ông Hoàng Quang, cán bộ phụ trách nông nghiệp của thị trấn Bát Giáp.
Hoàng Quang báo rằng vừa cùng hai người bạn là Long Lợi Nguyên và Hoàng Văn ăn lẩu thịt mèo tại quán lẩu Bát Giáp thì bị ngộ độc cả ba người, phải vào bệnh viện cấp cứu, đề nghị cơ quan chức năng phối hợp giải quyết vụ việc.
Hoàng Quang đang thực nghiệm điều tra
Khi lực lượng công an vào bệnh viện Bát Giáp thì Long Lợi Nguyên đã cứng người, mắt trợn ngược, cấp cứu vô hiệu, đến 15 giờ cùng ngày thì qua đời. Hoàng Quang và Hoàng Văn bị nôn mửa, khó thở, hai mắt tối sầm, nhưng sau quá trình hồi sức cấp cứu tích cực thì đã có chuyển biến tốt, qua cơn nguy kịch.
Vụ án xảy ra khiến dư luận xôn xao, chính quyền các cấp hết sức quan tâm. Sự việc nhanh chóng được Cục công an Dương Xuân báo lên công an tỉnh Quảng Đông đề nghị cử lực lượng xuống làm rõ vụ việc. Sau khi nghiêm ngặt phong tỏa hiện trường, ban chuyên án được thành lập. Các điều tra viên triển khai điều tra theo 3 hướng: ngộ độc thực phẩm, bệnh tật đột phát và bị người đầu độc.
Tiến hành xét hỏi hai vợ chồng chủ quán lẩu mèo là Ngô Vạn và Hoàng Quế Trân, các điều tra viên được biết Long Lợi Nguyên là khách mối ruột, thường đến quán ăn lẩu thịt mèo.
Trưa 23.12, Long Lợi Nguyên đến đặt làm lẩu trước để sau khi đi công việc về mới ăn. Lúc ấy trong quán còn 2 con mèo sống, do chỉ có 3 người ăn nên Long bảo làm thịt con mèo nhỏ hơn và ăn nửa con. Nửa con còn lại vẫn còn để trong ngăn đá tủ lạnh. Tiến hành xét nghiệm số thịt còn lại này thì không phát hiện có gì bất thường. Vì thế có thể loại trừ khả năng trúng độc thực phẩm từ thịt mèo.
Điều tra tình trạng của 3 nạn nhân lúc nhập viện cấp cứu cho thấy nguyên nhân tử vong của Long Lợi Nguyên không phải do bệnh phát bất ngờ gây nên, còn Hoàng Văn và Hoàng Quang có triệu chứng trúng độc giống nhau. Như vậy phải chăng có người đầu độc?
Rà xét thật kỹ quán lẩu mèo, các trinh sát phát hiện dưới bồn xả vệ sinh của bếp ăn tầng trệt có mấy lát rễ cây đoạn trường thảo. Ngày 28.12.2011, kết quả kiểm nghiệm các bệnh phẩm và vật phẩm từ Phòng Kỹ thuật hình sự công an tỉnh Quảng Đông cho kết quả tương tự: Các nạn nhân bị trúng phải độc chất của cây đoạn trường thảo.
Đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Long Lợi Nguyên
Lộ mặt hung thủ đầu độc
Tập trung điều tra 4 người gồm vợ chồng chủ quán, Hoàng Quang và Hoàng Văn, các điều tra viên nhận thấy giữa Long Lợi Nguyên với vợ chồng chủ quán và Hoàng Văn (47 tuổi, người huyện Điện Bạch, bạn thân của Nguyên được mời đi ăn) vốn không có mâu thuẫn gì với nhau. Riêng giữa Hoàng Quang và Long Lợi Nguyên lại có nhiều vướng mắc khá phức tạp trong quan hệ làm ăn và dính dáng đến tiền bạc.
Từ manh mối này, ban chuyên án quyết định thực hiện biện pháp mạnh đối với Hoàng Quang - lúc ấy vẫn còn điều trị tại bệnh viện. Đấu tranh liên tục hơn 40 tiếng, cuối cùng Hoàng Quang đã gục đầu thú tội. Y chính là người đã lên kịch bản sát hại Long Lợi Nguyên để… trừ nợ.
Long Lợi Nguyên năm nay 49 tuổi, là triệu phú đồng thời là đại biểu Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Đông, chủ tịch hội đồng quản trị Công ty Phát triển lâm nghiệp Nguyên Hưng đầu tư hàng ngàn héc ta rừng trồng tại Quảng Đông, Hồ Nam, Tứ Xuyên, Giang Tây, có nhiều xí nghiệp chuyên về gia công gỗ, da và vận chuyển.
Còn Hoàng Quang là phó chủ nhiệm tiểu ban nông nghiệp thị trấn Bát Giáp nên có tiếng nói trong việc khai thác lâm sản, trồng rừng. Từ giữa năm 2009, Nguyên và Quang đã quen thân với nhau, cùng hỗ trợ nhau làm ăn. Long Lợi Nguyên từng đưa 1,5 triệu nhân dân tệ cho Hoàng Quang để lo xử lý hơn 4.000 héc ta rừng ở Bát Giáp làm đập chứa nước cho công trình thủy điện Dương Giang.
Tháng 7.2011, Hoàng Quang mượn Long Lợi Nguyên 800.000 nhân dân tệ để lo công việc… Đổi lại, Hoàng Quang giúp cho Long Lợi Nguyên có bản chứng thư về tư cách pháp nhân, chứng nhận Công ty Nguyên Hưng của Long Lợi Nguyên đủ khả năng nhận thầu các công trình xây dựng dân dụng, thủy điện thủy lợi, cầu cống cầu đường (nguồn vốn trên 50 triệu nhân dân tệ). Nhưng qua xác minh, cơ quan chức năng phát hiện đó là chứng thư giả vì nguồn vốn của Công ty Nguyên Hưng chỉ có 10 triệu nhân dân tệ.
Lẩu thịt mèo
Tổng cộng Long Lợi Nguyên đã cho Hoàng Quang vay số tiền lên đến 3,5 triệu nhân dân tệ (tương đương 550.000 USD). Long Lợi Nguyên không ngờ rằng Hoàng Quang là tay rất mê cờ bạc. Y sử dụng số tiền này để nướng trong các sòng bạc ở Hồng Kông, Macao.
Từ đầu tháng 10.2011, Long Lợi Nguyên liên tục hối thúc Hoàng Quang phải trả nợ vì tình hình kinh tế khó khăn. Hoàng Quang hẹn lần lữa nhưng đã mất khả năng trả nợ.
Long Lợi Nguyên từng dọa sẽ tố cáo hành vi của Hoàng Quang đến Ủy ban Kiểm tra kỷ luật các cấp. Quá bức bách, Hoàng Quang tính đến độc chiêu “giết người quỵt nợ”. Nhớ đến số thuốc độc đoạn trường thảo từng mua 5 năm trước, y lấy cho vào sau cốp xe hơi, chờ cơ hội sử dụng.
Hơn 10 lát rễ đoạn trường thảo trong nồi lẩu
Sáng 23.12.2011, Long Lợi Nguyên cùng bạn là Hoàng Văn đến thị trấn Bát Giáp gọi điện cho Hoàng Quang hối thúc chuyện nợ nần. Hoàng Quang hẹn sẽ đưa đi xem một khu rừng chuẩn bị khai thác cho Long Lợi Nguyên nhận thầu. Hoàng Quang cho biết đang họp nên hẹn trưa đến quán lẩu mèo Bát Giáp gặp nhau rồi cùng đi xem rừng.
Long Lợi Nguyên đến quán chọn mèo, đặt làm món ăn trước, sau đó cả ba cùng đi vào xem rừng. Khi trở về lại quán lẩu thì đã 1 giờ chiều mà thức ăn chưa dọn lên, ai nấy đều đói bụng. Lúc này Hoàng Quang thực hiện âm mưu thâm độc của mình. Y giấu gói thuốc đoạn trường thảo trong người, lấy lý do là đi giục món ăn, ra ngoài 10 phút. Vào bếp, Hoàng Quang nói với vợ chủ quán ra ngoài chuẩn bị mấy chai bia.
Thừa lúc ông chủ Ngô Vạn quay lưng đi xào rau, Hoàng Quang cho hơn 10 lát rễ đoạn trường thảo cho vào vợt, ngâm trong nồi lẩu đang sôi khoảng 3 phút. Sau đó nhanh chóng vớt xác thuốc đổ xuống hầm xả.
Khi món lẩu dọn lên, do đói nên Long Lợi Nguyên ăn khá nhiều dù mùi vị có hơi khác. Hoàng Văn nhớ lại: “Lúc ấy tôi ăn thử một miếng thấy rất lạ. Từng ăn lẩu thịt mèo nhiều lần nhưng lần này cảm thấy rất đắng”.
Hoàng Quang cố nài Long Lợi Nguyên ăn thật nhiều còn y cũng ăn nhưng rất dè chứng. Chỉ một lát sau, Long Lợi Nguyên đã gục xuống bàn, hàm nghiến chặt, cố nôn ra mà không được.
Rễ cây đoạn trường thảo được Hoàng Quang sử dụng để giết người
Ông chủ Ngô Văn lập tức kêu người đưa cả ba đến bệnh viện Bát Giáp. Long Lợi Nguyên lúc này không còn nói được, một tay cứ chỉ vào Hoàng Quang. Khoảng 20 phút cấp cứu vô hiệu, Long Lợi Nguyên qua đời.
Sau khi án mạng xảy ra, gia đình Long Lợi Nguyên đã treo thưởng 100.000 nhân dân tệ cho ai cung cấp thêm thông tin về cái chết của vị triệu phú này. Theo em trai của Long Lợi Nguyên thì việc xác định Hoàng Quang là hung thủ đã rõ như ban ngày: Y giết người để quỵt số tiền nợ 3,5 triệu nhân dân tệ.
Sau một tuần, vụ án đầu độc đã được phá thành công. Một điều tra viên cho biết tại Dương Xuân trước đây từng có trường hợp người dân bị chết vì sử dụng đoạn trường thảo quá liều lượng, nhưng chưa từng có vụ đầu độc nào bằng loại độc dược này xảy ra. Đây là trường hợp đầu tiên trong hơn 30 năm qua.
Độc tính của đoạn trường thảo
Người dân địa phương gọi đoạn trường thảo (cỏ đứt ruột) là cây đại trà dược, hồ mạn đằng, lạn trường thảo, sơn tỳ sương. Nếu hầm cùng giò lợn với hàm lượng rất nhỏ thì có thể trị phong hàn, trừ thấp, nhưng chỉ cần nhai 3 lá non là có thể gây chết người.
Độc tính của đoạn trường thảo làm cho ruột dính kết lại, đau đớn mà chết. Cơ chế hoạt động là làm rối loạn các trung khu thần kinh điều khiển vận động, làm tê liệt các trung khu thần kinh điều khiển tim mạch và hô hấp.
Người bị ngộ độc có các triệu chứng khát nước, đau họng, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, sau đó bị mỏi cơ, thân nhiệt hạ, huyết áp hạ, răng cắn chặt, sùi bọt mép, đau bụng dữ dội, tim đập yếu, khó thở, đồng tử giãn và chết rất nhanh do ngừng hô hấp.
Thiên Tường