Giá cả “tăng nhanh – xuống chậm”: Giải pháp nào xử lý?

Thời gian qua, giá xăng, dầu đã giảm liên tiếp nhiều lần trong sự mong ngóng, chờ đợi của người tiêu dùng. Mức giá xăng, dầu hiện nay đã tương đương với thời điểm tháng 1.2022. Tuy nhiên, giá của nhiều mặt hàng thiết yếu trong nước vẫn tiếp tục neo ở mức cao.

Trả lời về vấn đề này tại Tọa đàm: “Xăng dầu giảm giá, hàng hóa không giảm – Thực trạng và giải pháp” chiều 4.8, Phó cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) Đinh Thị Nương cho rằng nguyên nhân do một số mặt hàng chịu ảnh hưởng tác động của giá xăng dầu, khi điều chỉnh giá giảm cần có thời gian, độ trễ để các đơn vị sản xuất kinh doanh rà soát lại các yếu tố chi phí hình thành giá. Từ đó mới xác định giá bán giảm theo giá xăng dầu giảm thời gian vừa qua.

Đồng tình với ý kiến này, tuy nhiên chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng cũng có một số nguyên nhân khác.

“Thông thường các doanh nghiệp tính toán giá xăng dầu giảm như vậy, giả sử họ giảm ngay giá mặt hàng khác có liên quan thì họ lại sợ rằng, sau này tăng lên lại cực kỳ khó, người dân có khi lại phản đối, không đồng tình. Tôi cho rằng đó là sự thận trọng nhưng không đủ thuyết phục, bởi rõ ràng là "nước lên thì thuyền lên, nước xuống thì thuyền xuống". Tôi đồng ý có độ trễ nhưng không thể là hàng tháng hay là đến mấy tháng được, mà rõ ràng chỉ sau một vài tuần, ta phải điều chỉnh ngay”, ông Lực nói và cho rằng sự vào cuộc của cơ quan chức năng cần phải sát tình hình hơn nữa.

Cũng theo ông Lực, một yếu tố rất quan trọng là ý kiến phản ánh của người dân. Người dân có quyền phản ánh nếu thấy giá xăng dầu giảm mà giá vận tải, giá một số mặt hàng mua bán, đi lại vẫn như cũ. Khi đó, họ có quyền phản ánh với các cơ quan chức năng.

“Tôi cũng mong các cơ quan chức năng phải có các biện pháp xử lý kịp thời, không thì người dân cảm thấy nản lòng, kiến nghị nhiều mà không được xử lý”, ông Lực nêu.

Bà Đinh Thị Nương cũng cho rằng trước việc giá xăng dầu giảm trong thời gian vừa qua và giá nhiều mặt hàng có xu hướng neo cao, Bộ Tài chính đã tham mưu các biện pháp tăng cường quản lý điều hành giá và đã trình Chính phủ ban hành công điện chỉ đạo các bộ ngành, địa phương kiểm soát chặt chẽ giá cả dịch vụ khi giá xăng dầu giảm trong các kỳ điều hành vừa qua.

Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã và đang trình Chính phủ phương án điều chỉnh thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng dầu và thuế nhập khẩu đối với xăng động cơ không pha chì nhằm giảm chi phí nhập khẩu xăng và đa dạng hóa nguồn cung nhập khẩu.

Ngoài ra, tăng cường việc tổ chức rà soát kê khai giá các mặt hàng chịu ảnh hưởng trực tiếp từ giá xăng dầu, trường hợp có thể giảm giá thì yêu cầu các đơn vị thực hiện kê khai giá kịp thời để giảm giá.

Bà Nương cho hay, đối với hàng hóa, dịch vụ thiết yếu chịu ảnh hưởng gián tiếp từ xăng dầu và có tác động đến chỉ số CPI cũng như ảnh hưởng đến đời sống của người dân, doanh nghiệp, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục theo dõi, nắm bắt tình hình để có biện pháp điều hành giá và bình ổn giá phù hợp.

Chuyên gia Vũ Vinh Phú cho rằng việc tăng giảm giá trong cơ chế thị trường là tất nhiên và có lẽ sắp tới gặp rất nhiều việc như thế này.

“Chúng ta nói nhiều đến cải cách hành chính, thì chúng ta phải cải tiến các thủ tục kê khai giá, dán tem nhanh lên, vừa đáp ứng cái chung cho xã hội nhưng đồng thời thuận tiện cho đơn vị. Rõ ràng chúng ta đáp ứng được mong mỏi của người tiêu dùng, nên có sự đồng bộ hơn. Tất cả các hoạt động phải đồng bộ, như trong chuỗi cung ứng hàng hoá, trong đó có cả xăng dầu”, ông Phú nêu.

Cũng theo ông Phú, sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, ban ngành, sự thông tin thường xuyên, hỗ trợ của các cơ quan báo chí, làm thế nào dần dần chúng ta xây dựng nếp tự giác hơn nữa trong vấn đề lên-xuống giá.

Ông Vũ Vinh Phú cũng chia sẻ, trong mấy chục chợ đầu mối ở Việt Nam thì chưa có chợ đầu mối nào có những sàn giao dịch.

“Tất cả những giao dịch của mình hiện nay nói vui là mua dấm bán dúi thôi, ép giá nhau, không công khai. Ở kia là có sàn giao dịch công khai. Mớ rau muống cũng chạy, con lợn cũng qua. Còn siêu thị thì người ta đến đấy để mua về kinh doanh chứ không phải đến để xin siêu thị cho gửi hàng vào. Như thế là hệ thống phân phối của chúng ta chưa phát triển. Cho nên mười bó rau sạch thì chúng ta mới có một bó vào siêu thị thôi, chín bó làm cho sạch cũng phải đi ra thị trường bán với giá rau không sạch”, ông Phú nói.