Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo kiến tạo tương lai

Từ năm 2014 đến nay, Ngày KH-CN Việt Nam được tổ chức rộng rãi trong toàn quốc nhằm tuyên truyền về các thành tựu KH-CN đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; biểu dương, tôn vinh đội ngũ cán bộ KH-CN.

Với chủ đề xoay quanh KH-CN và đổi mới sáng tạo, trong bài viết về định hướng, giải pháp tạo đột phá chiến lược thúc đẩy phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng đã nêu rõ: “KH-CN có nhiều tiến bộ, đạt được những thành tựu quan trọng, đóng góp đáng kể cho tăng trưởng và sức cạnh tranh của nền kinh tế”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị quốc tế về KH-CN và đổi mới sáng tạo - Ảnh: VGP News

Lấy doanh nghiệp làm trung tâm

Tại Lễ trao giải Giải thưởng Trần Đại Nghĩa diễn ra ngày 17.5 tại Viện Hàn lâmKH-CN Việt Nam, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh đổi mới sáng tạo quốc gia phải lấy doanh nghiệp làm trung tâm, xoay quanh đó là viện nghiên cứu, trường đại học, nhưng để doanh nghiệp làm trung tâm thì phải có cơ chế kinh tế.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, các doanh nghiệp cũng cần hiểu rằng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển là một trong những phương pháp tốt nhất để đạt được hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh và có thể giành được vị thế cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Chúng ta cần tìm ra điểm kích hoạt khuyến khích doanh nghiệp hăng hái đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, chứ không chỉ kêu gọi bằng lời nói.

Thủ tướng cũng chỉ ra rằng phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo của Việt Nam còn nhiều hạn chế về hành lang pháp lý và cơ chế, chính sách thiếu đồng bộ; hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia còn manh mún…

Về phía các nhà khoa học, GS-TSNguyễn Thị Lang (Viện Nghiên cứu nông nghiệp công nghệ cao ĐBSCL) cho rằng trong hoạt động khoa học, nhà khoa học luôn đứng trước ranh giới của sự kế thừa và sự sáng tạo ra cái mới. Từ công trình khoa học nhậngiải Trần Đại Nghĩa năm nay, theo GS Lang, mục tiêu quan trọng là nông nghiệpViệt Nam sẽ chuyển từ tăng trưởng theo chiều rộng sang phát triển chiều sâu, trên cơ sở KH-CN truyền thống kết hợp với công nghệ sinh học, CNTT, từng bước đưa cây lúa đáp ứng cả hai mục tiêu chiến lược là an toàn lương thực và đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước trong hội nhập quốc tế.

GS-TSNguyễn Thị Lang - nhà khoa học nữ được nhận giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2019 - Ảnh: BTC

Khởi nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo

Là một cuộc thi có tiếng trong làng khởi nghiệp, trải qua 13 năm phát triển, “Khởi nghiệp cùng Kawai” (CLB Nhà doanh nghiệp tương lai - Trường đại học Ngoại thương) đã thu hút sự tham gia đông đảo sinh viên, với hàng nghìn đề án khởi nghiệp và là bệ phóng cho sự thành công của rất nhiều những dự án như Kenh14, Ybox, ColorMe… Cuộc thi hướng đến trở thành một chương trình có tầm ảnh hưởng vào việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam.

Theo Thứ trưởng Bộ KH-CN Trần Văn Tùng, trong bối cảnh hội nhập và phát triển toàn cầu hiện nay, khởi nghiệp và đổi mới đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, giải quyết những khó khăn và thách thức toàn cầu, giúpđạt được sự phát triển bền vững ở mỗi quốc gia cũng như trên toàn thế giới.

Khởi nghiệp cùng Kawai là bệ phóng cho nhiều startup - Ảnh: BTC

Từ tháng 4.2019, Quỹ khởi nghiệp doanh nghiệp KH-CN Việt Nam (Startup Vietnam Foundation - SVF)vàFive9 Vietnamđã cùng nhau hỗ trợ cho Chương trình tăng tốc khởi nghiệp - ThinkZoneAccelerator 2019 với mục tiêu thúc đẩy các doanh nghiệp khởi nghiệp có sản phẩm đổi mới, sáng tạo và có tiềm năng ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data), hoàn thiện năng lực cạnh tranh và tăng tốc phát triển.

Có thể nhận thấy, chưa bao giờ đổi mới sáng tạo lại được quan tâm và nhắc tới nhiều như hiện nay. Đặc biệt, Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) của Việt Nam những năm gần đây liên tục tăng cao, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp (năm 2017 tăng 12 bậc, năm 2018 tăng tiếp 2 bậc, xếp thứ 45/126 quốc gia, trong đó, nhóm chỉ số về tri thức - công nghệ của Việt Nam có thứ hạng rất cao, thứ 28).

IoT Innovation Hubđặt tại Khu CNC Hòa Lạc - Ảnh: BTC

Nhận thức rõ vai trò và tầm ảnh hưởng của đổi mới sáng tạo, Bộ KH-CN và Công ty Ericsson (Thụy Điển) đã thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo về internet vạn vật (IoT Innovation Hub) đặt tại Khu CNC Hòa Lạc. IoT Innovation Hub được thành lập sẽ khuyến khích sự tham gia của hệ sinh thái hợp tác giữa chính phủ, các doanh nghiệp, viện nghiên cứu hướng đến “Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam”.

Đặc biệt, trong tháng 3 vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đã có cuộc làm việc với lãnh đạo một số bộngành, các nhà tư vấn quốc tế về Đề án thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (gọi tắt là NIC). Trung tâm phải được kết nối với nhân tài người Việt toàn cầu, kết nối với các doanh nghiệp, các phòng thí nghiệm. Đây phải là nơi khởi nghiệp của nhiều thành phần xã hội.