Kiểm toán đề nghị giảm 274 tỉ đồng ở 4 tuyến đường Thủ Thiêm

Về suất đầu tư dự án xây dựng 4 tuyến đường trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, báo cáo cho hay trong tổng mức đầu tư được phê duyệt của dự án 4 tuyến đường chính ở Thủ Thiêm là 12.182 tỉ đồng.

Tuy nhiên do cơ chế “thanh toán đồng thời” nên không tính chi phí lãi vay và trượt giá trong hợp đồng BT và tổng vốn đầu tư được xác định là 8.265,1 tỉ đồng để cân đối thanh toán, trong đó: chi phí xây dựng 6.500 tỉ đồng (bao gồm, chi phí xử lý nền đất yếu là 2.116 tỉ đồng, chiếm gần 1/3 chi phí xây dựng; chi phí xây dựng 10 cầu trên 4 tuyến đường khoảng 2.008 tỉ đồng; chi phí đầu tư hạ tầng kỹ thuật 1.430 tỉ đồng...)

Ngoài ra, khi so sánh suất đầu tư tại Mục 1, Chương 4, Quyết định số 634/Q9Đ-BXD ngày 9.6.2014 của Bộ Xây dựng, Kiểm toán Nhà nước đã có ý kiến: “đối với đường giao thông cấp I (tuyến R1) và đường giao thông cấp II (tuyến R2, R3, R4), thì chi phí được đề cập tính suất đầu tư trong tổng mức đầu tư của dự án không cao hơn suất đầu tư công bố của Bộ Xây dựng năm 2013 (tổng chi phí các hạng mục trong Tổng mức đầu tư của dự án chưa được đề cập trong suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 3.860 tỉ đồng chiếm 60,12%, và các hạng mục giao thông của dự án so với suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng là 2.561 tỉ đồng chiếm 39,88% trong chi phí xây dựng của tổng mức đầu tư (nền, mặt đường 552,6 tỉ đồng; cầu 2.008 tỉ đồng)”.

Tại Kết luận số 1037/KL-TTCP ngày 26.6.2019, Thanh tra Chính phủ kiến nghị giảm tổng mức đầu tư 1.519 tỉ đồng, trong đó có chi phí dự phòng do chênh lệch mức lương là 634,9 tỉ đồng (tương ứng giảm 33 tỉ đồng chi phí lãi vay trên mức chênh lệch dự phòng tiền lương).

Qua kiểm toán, KTNN đã có ý kiến: Tại thời điểm lập tổng mức đầu tư dự án, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 103/2012/NĐ-CP ngày 4.12.2012 quy định mức lương tối thiểu (có hiệu từ ngày 20.1.2013); Bộ Xây dựng đã có Văn bản số 551/BXD-KTXD ngày 2.4.2013 hướng dẫn điều chỉnh chi phí nhân công để lập và quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình theo quy định tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP. Thực hiện theo ý kiến chỉ đạo của UBND TPHCM tại Văn bản số 2815/VP-ĐTMT ngày 16.4.2013, Sở Xây dựng đã có Văn bản số 7073/SXD-QLKTXD ngày 28.5.2013 báo cáo đề xuất UBND TP.HCM chấp thuận điều chỉnh chi phí nhân công, máy thi công (phần nhân công) khi lập mới dự toán công trình theo mức lương tối thiểu vùng quy định tại Nghị định số 103/2012/NĐ-CP từ ngày 1.10.2013 đến khi có quy định mới.

Tuy nhiên, đến thời điểm phê duyệt tổng mức đầu tư (ngày 28.10.2013), UBND TP.HCM chưa có ý kiến về đề xuất của Sở Xây dựng tại Văn bản số 7073.

Do đó, trong thẩm quyền của mình, UBND TP.HCM đã quyết định phê duyệt tổng mức đầu tư dự án có khoản chi phí dự phòng chênh lệnh mức lương giữa Nghị định số 70/20110/NĐ-CP và Nghị định số 103/2012/NĐ-CP để tránh điều chỉnh tổng mức đầu tư nếu như sau này UBND TP.HCM đồng ý sử dụng mức lương nhân công theo Nghị định số 103/2012/NĐ-CP áp dụng chung trên địa bàn TP.HCM.

Việc sử dụng chi phí dự phòng đã được UBND TP.HCM quy định rõ tại Quyết định phê duyệt dự án và hợp đồng BT. Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện dự án không sử dụng khoản chi phí dự phòng chênh lệch mức lương 634,942 tỉ đồng do cơ chế thanh toán đồng thời theo Văn bản số 1909/TTg-KTN của Thủ tướng Chính phủ và Văn bản số 17463/BTC-QLCS của Bộ Tài chính, nên sẽ được giảm trừ khi các bên quyết toán dự án hoàn thành.

KTNN đã xác định TP.HCM có thiếu sót trong việc phê duyệt tổng mức đầu tư của dự án xây dựng 4 tuyến đường chính, vì không kịp thời cập nhật để tính lại chi phí dự phòng trượt giá làm tăng tổng mức đầu tư chưa đúng 350,91 tỉ đồng.

Tuy nhiên, cơ quan kiểm toán cũng đã khẳng định khoản chi phí này đã được loại trừ ngay trong tổng vốn đầu tư của hợp đồng BT theo cơ chế thanh toán đồng thời được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 1909/TTg-KTN ngày 12.11.2013 và được Bộ Tài chính hướng dẫn tại Văn bản số 17463/BTC-QLCS nên không ảnh hưởng đến việc cân đối thanh toán khi ký hợp đồng BT và giá trị quyết toán dự án hoàn thành.

Ngoài ra, Kết luận của Thanh tra Chính phủ có đề cập đến phần khảo sát không kỹ dẫn đến tăng chi phí đầu tư xử lý nền đất yếu 481,3 tỉ đồng trong tổng mức đầu tư.

Về vấn đề này, báo cáo kiểm toán của KTNN nêu rõ, việc lập tổng mức đầu tư thì chi phí xây dựng được tính theo khối lượng chủ yếu từ thiết kế cơ sở, các khối lượng khác dự tính và giá xây dựng phù hợp với thị trường theo quy định tại Nghị định 112/2009/NĐCP.

Đồng thời, trong quá trình triển khai thực hiện ở bước thiết kế bản vẽ thi công, các đơn vị có liên quan đã đưa ra phương án xử lý nền đất yếu phù hợp và tiết kiệm được chi phí trên theo ý kiến chỉ đạo của UBND TP.HCM tại Quyết định số 5872/QĐ-UBND ngày 28.10.2013.

Qua công tác kiểm toán dự án xây dựng 4 tuyến đường chính trong khu đô thị mới Thủ Thiêm, KTNN đề nghị điều chỉnh giảm giá trị hợp đồng đối với khối lượng không thực hiện của các gói thầu gần 255 tỉ đồng (do điều chỉnh quy hoạch nên phạm vi phần đường trên tuyến R1 chuyển thành cầu cạn qua dự án Quảng trường Trung tâm và sẽ bổ sung dự toán thay thế; một phần khối lượng không thực hiện so với dự toán ban đầu nhằm phù hợp với điều kiện thực tế của dự án), giảm thanh toán chi phí các gói thầu hơn 17,5 tỉ đồng, giảm giá trị hợp đồng còn lại của các gói thầu hơn 1,6 tỉ đồng.

Tổng số chi phí phải giảm thanh toán của dự án 4 tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm khoảng 274 tỉ đồng.

Theo KTNN, dự án xây dựng 4 tuyến đường chính trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm theo kế hoạch cam kết tiến độ của các bên thì đến quý 1/2022 mới hoàn thành (chậm hơn 4 năm), nguyên nhân chủ yếu do vướng giải phóng mặt bằng.