Kiến nghị Tòa án tối cao giải thích hành vi dâm ô

Luật sư Hùng cho biết đang bảo vệ cho bị hại là cháu Q (nạn nhân 9 tuổi, 5 tháng, 20 ngày) trong vụ án “Hiếp dâm người dưới 16 tuổi” xảy ra ở Chương Mỹ, thành phố Hà Nội.

Tuy nhiên, quá trình giải quyết vụ việc, ông thấy rằng quy định pháp luật chưa rõ ràng, dẫn đến việc áp dụng pháp luật chưa thống nhất, phụ thuộc vào việc đánh giá của các cơ quan thực thi pháp luật.

Cụ thể tại điểm b, khoản 1 điều 142 Bộ luật hình sự năm 2015 (có hiệu lực ngày 1.1.2018) có quy định “Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi” và các điều luật 141, 143, 144, 145, 146 Bộ luật hình sự 2015 cũng có quy định tương tự.

"Chúng tôi đề nghị TAND Tối cao có văn bản hướng dẫn, giải thích rõ thế nào là hành vi giao cấu, thực hiện quan hệ tình dục khác?", ông Hùng nói.

Liên quan đến tội “Dâm ô đối với người dưới 16 tuổi”, ông Hùng cho biết có nghiên cứu các tài liệu đã hết hiệu lực như tại thông tư liên tịch số 1/1998/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BNV ngày 2.1.1998 hướng dẫn áp dụng một số quy định của luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật hình sự có nêu:

“Hành vi dâm ô đối với trẻ em quy định tại Điều 202b là hành vi của người phạm tội, như sờ, bóp … vào những bộ phận kích thích tình dục của trẻ em hoặc buộc trẻ em phải có hành vi như sờ, bóp… vào những bộ phận kích thích tình dục của người đó hoặc của người khác nhưng không có việc giao cấu với trẻ em".

Tại bản tổng kết hướng dẫn đường lối xét xử tội hiếp dâm và hành vi giao cấu khác về mặt tình dục (số 329 – HS2 ngày 11.5.1967 của TAND tối cao), tội dâm ô được hướng dẫn như sau:

“Dâm ô tức là có hành vi bỉ ổi đối với người khác, tùy không phải là hành vi giao cấu nhưng cũng nhằm thỏa mãn tình dục của mình hoặc khêu gợi bản năng tình dục của người đó (ví dụ như: dùng tay sờ mó, hoặc kích thích bộ phận sinh dục, tác động dương vật vào trong những chỗ khác trong thân thể người phụ nữ ngoài bộ phận sinh dục hoặc chỉ quệt bên ngoài bộ phận sinh dục, bắt nạn nhân sờ mó bộ phận sinh dục của mình…)”.

Tuy nhiên, theo ông Hùng, đây là những tài liệu đã hết hiệu lực áp dụng. Trong khi đó Bộ luật hình sự năm 2015 (có hiệu lực từ ngày 1.1.2018) lại chưa có hướng dẫn cụ thể thế nào là hành vi dâm ô. Do đó, có những sự bất cập thực tế liên quan đến hành vi dâm ô mà thực tế xã hội, dư luận đã phản ánh.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng, Trưởng văn phòng Luật sư Kết Nối

Cụ thể, chưa đề cập xử lý hành vi dâm ô đối với người trên 16 tuổi.

Tiếp theo là liệt kê hành vi như sờ, bóp… vậy ở đây cụ thể gồm những hành vi gì khác, trong khi tội phạm hiện đại có thể như nhìn trộm nạn nhân, quay trộm video, chụp ảnh… lại không được đề cập.

"Chẳng lẽ chúng ta chỉ đi xử lý hành vi trực tiếp, có tính chất đụng chạm cơ thể mà không đi xử lý những hành vi gián tiếp, phòng ngừa, bảo vệ nạn nhân từ xa", ông Hùng nói.

Bất cập tiếp theo là dựa vào yếu tố “nhằm thỏa mãn tình dục”. Ở đây hoàn toàn đánh giá dựa trên cảm nhận chủ quan của đối tượng thực hiện hành vi phạm tội, chưa có tiêu chí, quy định thế nào là nhằm thỏa mãn tình dục.

"Trong trường hợp nếu đối tượng khai báo không nhằm thỏa mãn tình dục liệu cơ quan chấp pháp, thực thi pháp luật có chứng minh được họ nhằm thỏa mãn tình dục hay không?", ông Hùng hỏi.

Ông Hùng cũng đề nghị cần quy định rõ bộ phận nào là bộ phận kích thích tình dục, chứ không thể tùy nghi hiểu, áp dụng.

Trong xã hội hiện đại, khi yếu tố nhân quyền, con người được tôn trọng nhiều hơn thì việc đụng chạm cơ thể trực tiếp, hay gián tiếp đều gây ra sự bức xúc, khó chịu, ảnh hưởng đến tâm lý nạn nhân. Trong khi đó, nhiều đối tượng lợi dụng việc đụng chạm cơ thể phụ nữ cũng đủ thỏa mãn như việc sờ mó chân tay, người, tóc... nạn nhân và các hành vi như hôn.

Do đó, luật sư này đề nghị Tòa án tối cao có văn bản hướng dẫn, giải thích cụ thể thế nào là hành vi dâm ô.

Lam Thanh