Lượng khí thải carbon toàn cầu giảm chưa từng có trong cơn đại dịch COVID-19

Khi đại dịch COVID-19 buộc phần lớn thế giới phải cách ly và giảm thiểu các hoạt động, từ tháng 4.2020 lượng khí thải carbon dioxide toàn cầu hằng ngày đã giảm 17% so với mức năm 2019, một nghiên cứu mới được công bố ngày 19.5 trên tạp chí Nature Climate Change.

Sự sụt giảm này chủ yếu là kết quả của việc gián đoạn giao thông vận tải mặt đất và các hoạt động công nghiệp, có thể là một trong những đợt giảm phát thải lớn nhất trong lịch sử được ghi nhận, các nhà nghiên cứu cho biết.

Tuy nhiên các nhà khoa học nhận định đó cũng chỉ là sự sụt giảm tạm thời, khi các biện pháp giãn cách xã hội bị hủy bỏ, lượng khí thải toàn cầu hằng ngày sẽ trở lại ước tính ở mức gần bằng những tháng cuối năm 2019. Sự sụt giảm này gần như không ảnh hưởng đến lượng carbon dioxide khổng lồ bao trùm bầu khí quyển và làm nóng hành tinh của chúng ta ngày càng nhiều hơn mỗi năm.

"Mặc dù điều này có khả năng dẫn đến việc cắt giảm lượng khí thải lớn nhất kể từ thế chiến thứ 2, nhưng nó sẽ khiến cho việc tích tụ carbon dioxide trong khí quyển diễn ra liên tục. Giống như chúng ta đang tắm và đã tắt vòi một chút, nhưng không tắt nó nên nước vẫn dâng. Tăng không nhanh như vậy, nhưng chúng ta cần tắt vòi lại" - Richard Betts, Trưởng phòng Nghiên cứu tác động khí hậu tại Văn phòng Met, Trung tâm Hadley ở Anh, cho biết trong một tuyên bố.

Trong nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích các biện pháp giãn cách xã hội để chống COVID-19 ở 69 quốc gia, các nước này chiếm 97% lượng khí thải carbon dioxide toàn cầu. Nhóm nghiên cứu đã xem xét dữ liệu từ 6 lĩnh vực kinh tế chính, gồm vận tải mặt đất, vận tải hàng không, điện, công nghiệp, công trình công cộng và nhà ở tư nhân để ước tính sự thay đổi lượng khí thải hằng ngày từ mỗi ngành từ tháng 1 đến tháng 4.2020, so với mức trung bình cùng kỳ năm 2019.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy sự sụt giảm lớn nhất về lượng khí thải carbon đến từ lưu lượng xe hơi, xe tải và xe buýt, giảm khoảng 43% tổng lượng phát thải ước tính. Các lĩnh vực năng lượng và công nghiệp giảm dưới 43%, phần còn lại là các lĩnh vực khác.

Đồng tác giả nghiên cứu Pep Canadell của tổ chức nghiên cứu khoa học và công nghiệp khối thịnh vượng chung (CSIRO) cho biết: "Giảm phát thải vào năm 2020 nhiều nhất ở Trung Quốc, nơi công nghiệp và cộng đồng thực hiện cách ly xã hội đầu tiên, tiếp theo là Mỹ, châu Âu và sau đó là Ấn Độ, Úc”.

Ông Canadell cho biết thêm, mức giảm cao nhất 17% hằng ngày xảy ra vào ngày 7.4 khi Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ và hầu hết các quốc gia phát thải carbon khác đều ở tình trạng gần như ngưng mọi hoạt động để chống coronavirus.

Một số quốc gia riêng lẻ đã giảm phát thải hằng ngày lên tới 26%, tuy nhiên các nhà nghiên cứu nhận thấy hầu hết các mức giảm đó đã biến mất. Nhóm nghiên cứu ước tính rằng nếu hoạt động kinh tế trở lại mức trước khủng hoảng vào giữa tháng 6, tổng lượng phát thải toàn cầu có thể giảm trung bình 4% vào cuối năm 2020. Nếu vẫn còn một số hạn chế nhất định cho đến cuối năm, lượng phát thải trung bình có thể giảm 7% so với năm ngoái.

Ông Joeri Rogelj, giảng viên về biến đổi khí hậu tại Đại học Hoàng gia London (không tham gia vào nghiên cứu) nhận xét: "Đối với khí hậu, sự phát sinh kéo dài cả tháng trong trường hợp phát thải cao kỷ lục là hoàn toàn không đáng kể, thậm chí tệ hơn. Các biện pháp kích thích kinh tế lớn hiện đang được công bố có nguy cơ cao hơn khi các chính phủ bắt đầu chi tiền vào những lĩnh vực gây ô nhiễm cao".

Mark Maslin, giáo sư khí hậu học tại Đại học College nói: "Nếu chúng ta hạn chế sự nóng lên toàn cầu chỉ ở mức 2,7 độ F (1,5 độ C) thì chúng ta cần phải cắt giảm toàn cầu ít nhất 7% mỗi năm trong 30 năm tới. Đại dịch cho chúng ta thấy rằng những thay đổi lớn về cấu trúc trong hệ thống giao thông và năng lượng là bắt buộc”.

Tiểu Vũ (Theo Live Science)