Một số người dân đòi Tổng thống Nicaragua từ chức bị bắn ở nhà thờ

Reuters dẫn Twitter của Paulo Abrao, một quan chức thuộc Ủy ban nhân quyền liên Mỹ, cho biết ít nhất 3 người bị thương ở nhà thờ Divine Mercy ở Managua.

Một phóng viên của báo Washington Post cũng viết Twitter, báo một người bị bắn xuyên đùi, và cảnh sát cho phép 3 người bị thương ra khỏi nhà thờ để đến xe cứu thương đang chờ.

Không thể rõ có bao nhiêu người bị kẹt trong nhà thờ, vì đầu giờ tối, đã có những phát súng khiến những người ở trong không thể rời khỏi.

Tại Đại học quốc gia Nicaragua cũng ở Managua, một số sinh viên rút vào ký túc xá hồi đầu ngày, trong khi các nhóm bán quân sự ủng hộ Tổng thống Ortega từ bên ngoài nã súng vào. Không thể rõ có bao nhiêu người bị thương ở trường này.

Đây là sự cố mới nhất tiếp sau vài tháng xung đột giữa hai phe ủng hộ ông Ortega và phe đòi ông từ chức, trong những cuộc biểu tình phản đối đã làm chết 300 người, kể từ khi cuộc nội chiến Nicaragua kết thúc năm 1990.  

Từ tháng 4, Nicaragua bất ổn, khi chính phủ thuộc đảng cầm quyền Mặt trận giải phóng quốc gia Sandinista (FSLN) của Tổng thống cánh tả Ortega đề xuất sửa đổi luật an sinh-xã hội, qua đó giới hưu trí bị giảm trợ cấp, đồng thời người lao động và chủ lao động đóng thuế nhiều lần hơn và mức thuế tăng cao hơn.

Lý do sửa đổi: phải giảm trợ cấp vì quỹ của Viện An sinh xã hội quốc gia (INSS) bị thâm thủng.

Trước đó, các chính phủ liên tiếp ở Nicaragua bị cáo buộc đã dùng INSS như “heo đất để moi tiền tiêu vặt”, khiến nhiều người cảm thấy người hưởng trợ cấp và giới lao động nay bị “đè đầu” ra trả giá cho sự lợi dụng hệ thống an sinh xã hội.  

Ngay sau đó, nổ ra cuộc biểu tình bạo lực khiến 25 người chết, Tổng thống Nicaragua đã phải hủy đề xuất. Nhưng các cuộc biểu tình chết người vẫn nổ ra, dẫn đến yêu sách ông Ortega phải từ chức và tổ chức bầu cử sớm.

Một cuộc đình công toàn quốc hôm 13.7 đã khiến các đường phố vắng tênh, vì các cửa hiệu đóng cửa theo kêu gọi của các nhóm xã hội dân sự đòi ông Ortega từ chức, sau hơn 3 tháng bất ổn dân sự đẫm máu.

Trong khi đó, Tổng thống Ortega cùng vợ ông, Phó tổng thống Rosario Murillo, cùng một đoàn quan chức dự cuộc diễu hành ở căn cứ cách mạng Masaya, thành phố mà nhánh du kích FSLN mở cuộc tấn công nhà độc tài Anastasio Somoza hồi năm 1979.

Ở đây, ông Orgega lên án cuộc khủng hoảng, rồi đề nghị đối thoại với phe chống chính phủ: “Tôi mời những người phản đối kết thúc đối đầu, và tất cả chúng ta thống nhất để giúp dân có hòa bình mà Nicaragua cần”.

Theo Reuters, ông Ortega là kẻ thù của Mỹ từ thời Chiến tranh Lạnh, đang ở nhiệm kỳ tổng thống thứ ba liên tiếp (sẽ kết thúc năm 2021).

Đại diện của những nhóm xã hội dân sự kêu gọi tổ chức bầu cử sớm để kết thúc sự bế tắc chính trị. Nhưng tối 13.7, tại một phiên họp của Tổ chức các nước châu Mỹ ở Washington, Ngoại trưởng Denis Moncada bác bỏ khả năng bầu cử sớm: “Bạn không thể củng cố các thể chế quốc gia, nền dân chủ của Nicaragua bằng cách vi phạm hiến pháp và áp đạt ý chí của các tổ chức đòi thay đổi chính phủ”.

Vụ căng thẳng bắt đầu ngày 16.4, khi tổ chức doanh nhân COSEP đề nghị tuần hành ủng hộ lĩnh vực tư nhân, và đề nghị đàm phán giữa COSEP với chính quyền. Vấn đề ở chỗ COSEP lại là đồng minh thân cận nhất của chính quyền vốn nắm quyền lực từ năm 2007.

Người biểu tình đã lên mạng xã hội, cáo buộc COSEP đến “giải cứu” chính quyền, trong khi lại giả bộ tự nhận là đấu tranh cho quyền lợi của đồng bào.

Ông Ortega nói thay đổi chính sách chỉ có hiệu lực từ ngày 1.7 tới, tức chính phủ có thời gian để xem xét lại với lĩnh vực tư nhân: “Chúng tôi sẽ phải xem xét nên sửa sắc lệnh này thế nào, hoặc có cần thêm điều khoản nào nữa hay không”. 

Nicaragua vẫn đang là một trong những quốc gia nghèo nhất ở châu Mỹ. Nhà xã hội học Cirilo Otero nói: “Chúng tôi đang chứng kiến hỗn loạn xã hội ở Nicaragua, vì thiếu vai trò lãnh đạo của chính phủ, và cuộc khủng hoảng này kết hợp với cái nghèo, mà với bất kỳ xã hội nào, đấy đều là bom hẹn giờ”. 

Nicaragua là một trong những quốc gia ổn định ở Trung Mỹ, tránh được sự bất ổn chính trị và bạo lực đường phố đang “ám” Honduras, El Salvador và Guatemala trong những năm gần đây.

Nhưng phe đối lập chỉ trích vợ chồng ông Ortega muốn lập chế độ độc tài gia đình trị, vì ông siết chặt quyền kiểm soát các cơ quan công quyền.

Theo Reuters, những nghi án gian lận trong các cuộc bầu cử những năm gần đây đã cho phép ông Ortega nắm quốc hội, sửa đổi hiến pháp, và ông có quyền làm tổng thống quá hai nhiệm kỳ. Ông hiện nắm hầu hết các nhánh của chính phủ, trong khi những sửa đổi luật liên quan quân đội và cảnh sát cũng khiến 2 lực lượng này đứng sau ông.

Bảo Vĩnh (theo Reuters)