Bộ Năng lượng Mỹ ngày 11.10 thông báo đang siết chặt kiểm soát xuất khẩu công nghệ hạt nhân dân sự sang Trung Quốc để tránh nguy cơ chúng bị sử dụng cho mục đích quân sự hay nhiều mục đích trái phép khác.
Theo Bộ trưởng Năng lượng Rick Perry: “Mỹ không thể làm ngơ trước những tác động đối với an ninh quốc gia phát sinh từ nỗ lực đạt được công nghệ hạt nhân ngoài khuôn khổ hợp tác hạt nhân dân sự song phương mà Trung Quốc đang thực hiện”.
Quan chức Mỹ cho biết Hội đồng An ninh quốc gia nước này từ năm 2017 đã tổ chức rà soát những hoạt động của phía Trung Quốc nhằm sở hữu nhiên liệu, trang thiết bị cùng công nghệ hạt nhân tiên tiến từ doanh nghiệp Mỹ.
Vụ việc kỹ sư người Mỹ gốc Trung Hà Tư Hùng (Allen Ho) đánh cắp công nghệ chính là một trong những nguyên nhân khiến Washington tiến hành rà soát. Ông Hà bị buộc tội lôi kéo nhiều chuyên gia hỗ trợ, phát triển hạt nhân cho một công ty năng lượng hạt nhân Trung Quốc.
Chính sách gia tăng kiểm soát lập tức có hiệu lực, với toàn bộ hoạt động chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc hiện tại lẫn trong tương lai đều sẽ được tái xem xét. Giới chức Mỹ đặc biệt quan ngại việc Trung Quốc phát triển công nghệ hạt nhân sử dụng cho các lò phản ứng nhỏ tại Biển Đông cũng như cho tàu ngầm hoặc tàu phá băng. Thay đổi mục đích sử dụng cũng là vấn đề đáng lo.
Chính quyền Mỹ thông báo chính sách kiểm soát xuất khẩu hạt nhân sau khi nước này vừa bắt giữ và truy tố ông Hứa Diên Quân, một quan chức thuộc Bộ An ninh quốc gia Trung Quốc vì âm mưu lấy cắp bí mật thương mại của một số công ty hàng không Mỹ.
Động thái ngăn chặn Trung Quốc chiếm đoạt công nghệ Mỹ nêu trên được thực hiện khi quan hệ giữa hai cường quốc đang rất căng thẳng vì nhiều vấn đề, trong đó đáng chú ý là thương mại.
Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung có nguy cơ leo thang khi vào ngày 11.10, Tổng thống Donald Trump đe dọa sẽ gia tăng sức ép. Nhà lãnh đạo này trả lời phỏng vấn của Fox News: “Họ sống tốt trong thời gian dài và nghĩ rằng người Mỹ ngu ngốc”.
“Người Mỹ không ngu ngốc. Nền kinh tế của họ đã tuột dốc đáng kể. Tôi có nhiều thứ có thể làm nếu muốn. Tôi không muốn nhưng họ phải ngồi vào bàn đàm phán”, theo Tổng thống Trump.
Tính đến nay, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã tiến hành 3 đợt đánh thuế lên hàng hóa của nhau.
Cẩm Bình (theo Reuters, Straits Times)