Năm 2023 khó hỗ trợ hơn 2.400 tỉ đồng lãi suất

Con số khiêm tốn!

Tính đến cuối tháng 4 vừa qua, doanh số hỗ trợ lãi suất đạt hơn 105.000 tỉ đồng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt gần 52.000 tỉ đồng, số tiền đã hỗ trợ khách hàng luỹ kế từ đầu chương trình đạt khoảng 409 tỉ đồng.

Theo Phó thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, đây là con số khá khiêm tốn so với tổng quy mô của chương trình. Ngân hàng Nhà nước đã trăn trở, tìm mọi cách để triển khai gói hỗ trợ một cách tốt hơn. Nhiều ngân hàng với trách nhiệm rất cao, tuy chưa giải ngân được nhiều.

Bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, trong số 44 ngân hàng thương mại được thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất, có 32 ngân hàng đã có phát sinh số tiền hỗ trợ lãi suất.

Là ngân hàng có doanh số hỗ trợ lãi suất dẫn đầu hệ thống, đại diện ngân hàng Vietinbank cho biết, tính tới thời điểm hiện nay, đã có 96/155 chi nhánh của ngân hàng triển khai chương trình cho 224 khách hàng vay, quy mô dư nợ là 12.300 tỉ đồng, số tiền hỗ trợ lãi suất là 96 tỉ đồng.

Đại diện ngân hàng BIDV chia sẻ, ngay sau khi có hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng đã tích cực triển khai hướng dẫn thực hiện trong toàn hệ thống. Theo đó, tính đến ngày 30.4 vừa qua, ngân hàng BIDV đã thực hiện hỗ trợ 98 khách hàng, dư nợ hỗ trợ lãi suất đạt 4.960 tỉ đồng, số tiền hỗ trợ lãi suất là 52,2 tỉ đồng.

Đại diện ngân hàng Agribank cho biết, trong suốt một năm qua, ngân hàng đã có văn bản chỉ đạo các chi nhánh tháo gỡ khó khăn vướng mắc khi triển khai chương trình, đồng thời tổ chức các hội nghị ở nhiều khu vực để có thể đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói hỗ trợ. Tính đến ngày 18.5 vừa qua, ngân hàng đã hỗ trợ 879 khách hàng, doanh số cho vay đạt 9.500 tỉ đồng, dư nợ hỗ trợ đạt 4.800 tỉ đồng, số tiền hỗ trợ là 44 tỉ đồng.

Vì sao chưa như kỳ vọng?

Có thể thấy, kết quả giải ngân của gói hỗ trợ lãi suất 2% vẫn chưa được như kỳ vọng. Theo bà Hà Thu Giang, có rất nhiều nguyên nhân như: bối cảnh kinh tế - xã hội có nhiều thay đổi so với khi xây dựng Chương trình, khách hàng không đáp ứng điều kiện được hỗ trợ lãi suất hay có trường hợp khách hàng đáp ứng điều kiện nhưng lại e ngại công tác thanh, kiểm tra, khó đánh giá về khả năng “phục hồi” trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều yếu tố rủi ro, bất định.

Vì vậy, căn cứ vào thực tế triển khai, các ngân hàng thương mại đã dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất trong năm 2023 là khoảng 2.435 tỉ đồng, tuy nhiên theo bà Giang, khả năng đạt được mục tiêu này là khó.

Về phía ngân hàng, đại diện ngân hàng Agribank chia sẻ, ngân hàng tập trung cho vay ở lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản, tập trung vào phân khúc nhỏ lẻ. Các hộ gia đình thường không đăng ký kinh doanh, vì vậy họ e ngại trong việc chứng minh mục đích sử dụng vốn. Tuy nhiên, trong thời gian tới, ngân hàng cũng sẽ tiếp tục triển khai quyết liệt, sát sao chương trình tới từng chi nhánh.

Phó thống đốc Thường trực Đào Minh Tú nhận định, bối cảnh của nền kinh tế hiện tại đang hết sức khó khăn, cần sự vào cuộc mạnh mẽ của tất cả các cấp, các ngành để khơi thông nhiều thị trường. Tuy nhiên cần nhìn nhận rằng, doanh nghiệp khó sẽ dẫn đến ngân hàng khó, ngược lại, ngân hàng cũng cần bảo vệ sức khoẻ của mình, đảm bảo an toàn hệ thống.

Phó thống đốc đề nghị các ngân hàng phải coi trọng công tác tín dụng, tập trung tối đa vào công tác tín dụng trong giai đoạn tới đây, trong đó, đẩy nhanh tiến độ thực hiện gói hỗ trợ lãi suất 2% là nhiệm vụ quan trọng và phải tiếp tục thực hiện một cách quyết liệt.

"Giải ngân được thêm đồng nào tốt đồng đó, thêm doanh nghiệp nào tốt doanh nghiệp đó. Các ngân hàng phải có trách nhiệm từ nay đến cuối năm, chủ động tiếp cận, hướng dẫn khách hàng hoàn thiện hồ sơ hỗ trợ lãi suất theo quy định, không bị động ngồi chờ khách hàng đến", Phó thống đốc nhấn mạnh.

Trao đổi với Một Thế Giới về giải pháp đẩy nhanh hỗ trợ lãi suất cho người dân, doanh nghiệp, chuyên gia tài chính - PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng cần rà soát lại các đối tượng và mở rộng lĩnh vực, ngành nghề được thụ hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất. Bên cạnh đó, cũng xem xét chuyển nguồn hỗ trợ lãi suất 2% chưa giải ngân được sang nguồn hỗ trợ miễn giảm thuế, phí, lệ phí,... cho các doanh nghiệp trong bối cảnh khó khăn hiện nay để sử dụng nguồn lực hỗ trợ hiệu quả.

Bên cạnh đó, ông Thịnh cũng đề xuất mở rộng đối tượng vay. Mặc dù ngân hàng không thể hạ chuẩn tín dụng để cho vay nhưng để khơi thông nguồn lực này, tránh lãng phí ngân sách và để chính sách nhân văn phát huy hiệu quả thì cần có quy định mở rộng đối tượng cho vay.

Ông Thịnh cũng phân tích thêm, gói và chính sách hỗ trợ lãi suất 2% có hiệu quả tốt như: gói giải ngân cơ sở hạ tầng, các chính sách giảm phí, lệ phí, giảm 2% thuế giá trị giá tăng... Tuy nhiên, việc giải ngân chậm nhiều gói hỗ trợ cho thấy ngân sách đi vay mà không dùng được, rất lãng phí. "Triển khai gói hỗ trợ 2% lãi suất cực kỳ chậm. Ngay khi triển khai, tôi đã nói đây là gói rất khó, cần xem xét đầy đủ và cẩn trọng. Thực tế, cả năm 2022 mới giải ngân được 135 tỉ đồng, cả năm 2023 nếu đẩy mạnh cùng lắm được 400 tỉ đồng, chỉ đạt khoảng 1% trên tổng số 40.000 tỉ đồng", ông Thịnh nói.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng cần quyết liệt khơi thông được ba vướng mắc chính của gói tín dụng ưu đãi 2% lãi suất, là khó xác định tiêu chí “có khả năng phục hồi”, quy định thiếu chi tiết về việc xác định đối tượng thụ hưởng, tâm lý sợ thanh kiểm tra, kiểm toán sau đại dịch.