Gửi bình luận
Ra đời vào giữa những năm 2000, nền kinh tế sáng tạo đã phát triển thành một ngành công nghiệp trị giá 250 tỉ USD và có thể có giá trị lên tới 500 tỉ USD vào năm 2027, theo ước tính của ngân hàng đầu tư Goldman Sachs.
Tuy nhiên, sự phát triển đã bị kìm hãm: Cạnh tranh gia tăng và những thay đổi về thuật toán trên các nền tảng đang khiến một số nhà sáng tạo nhỏ hơn gặp khó khăn.
Trong khi vốn đầu tư mạo hiểm vẫn tiếp tục chảy vào, đặc biệt là lĩnh vực nóng như trí tuệ nhân tạo (AI), mua sắm xã hội và tiếp thị có sức ảnh hưởng, chu kỳ cường điệu của nhà đầu tư đã chậm lại.
Sau đây là những thành tựu và khó khăn mà nền kinh tế sáng tạo phải đối mặt trong năm 2024 cùng một số thách thức sắp tới vào 2025:
TikTok đối mặt với lệnh cấm ở Mỹ
Lệnh cấm TikTok tiềm tàng ở Mỹ là một trong những mối đe dọa lớn nhất với nền kinh tế sáng tạo. Ứng dụng chia sẻ video này không chỉ thường xuyên tạo ra các ngôi sao mà còn là trung tâm của văn hóa internet và là động cơ cho vô số công ty khởi nghiệp thương mại điện tử.
TikTok Shop đã giúp mua sắm xã hội thực sự bùng nổ ở Mỹ vào năm 2024, với doanh thu 100 triệu USD chỉ trong ngày Black Friday và trở nên phổ biến hơn trong số người mua sắm trực tuyến so với Shein và Sephora, theo báo cáo của công ty đầu tư mạo hiểm Coefficient Capital và The New Consumer.
Ông Trump có thể sẽ cố gắng giải cứu TikTok. Song nếu lệnh cấm TikTok ở Mỹ được ban hành, những người sáng tạo mới nổi có khả năng sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Một số người sáng tạo TikTok đang gióng lên hồi chuông cảnh báo. Trong khi những người khác nói với trang Insider rằng họ hy vọng có thể chuyển đối tượng khán giả TikTok sang YouTube và Instagram, vốn đã có sự trở lại ấn tượng vào năm 2024, thu hút nhiều thanh thiếu niên hơn.
TikTok vẫn không hề nao núng trước cuộc chiến pháp lý dù Giám đốc điều hành Shou Chew đã có những động thái trực tiếp và gián tiếp với Tổng thống đắc cử Donald Trump khi vụ kiện được đưa lên Tòa án tối cao Mỹ.
Hôm 18.10, Tòa án tối cao Mỹ cho biết sẽ xem xét thách thức pháp lý của TikTok và ByteDance, trong đó yêu cầu ngăn chặn lệnh cấm hoặc việc bán tài sản sắp xảy ra, và sẽ tổ chức tranh luận về vấn đề này vào ngày 10.1.2025.
Quốc hội Mỹ đã thông qua dự luật vào tháng 4 và Tổng thống Biden đã ký thành luật buộc ByteDance thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ trước ngày 19.1.2025 hoặc ứng dụng video ngắn này phải đối mặt với lệnh cấm. Bộ Tư pháp Mỹ đã nói rằng với tư cách là một công ty Trung Quốc, TikTok gây ra "mối đe dọa an ninh quốc gia ở mức độ sâu sắc và quy mô to lớn" vì có thể truy cập vào lượng lớn dữ liệu về người dùng Mỹ, từ vị trí đến tin nhắn riêng tư và có khả năng bí mật thao túng nội dung mà người Mỹ xem trên ứng dụng.
TikTok cho rằng Bộ Tư pháp Mỹ đã tuyên bố sai về mối quan hệ của ứng dụng truyền thông xã hội này với chính phủ Trung Quốc, lập luận rằng công cụ đề xuất nội dung và dữ liệu người dùng của nó được lưu trữ tại Mỹ trên các máy chủ đám mây do Oracle vận hành, trong khi các quyết định kiểm duyệt nội dung ảnh hưởng đến người dùng Mỹ được đưa ra tại nước này. TikTok nói rằng họ không gây ra mối đe dọa sắp xảy ra với an ninh Mỹ.
TikTok và ByteDance cho biết luật này vi phạm quyền bảo vệ quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ.
Tu chính án thứ nhất là một trong những điều khoản quan trọng nhất của Hiến pháp Mỹ. Nó bảo vệ các quyền tự do cơ bản thiết yếu cho một xã hội dân chủ. Tu chính án này đã được sử dụng để bảo vệ nhiều loại hình ngôn luận, gồm cả bài phát biểu chính trị, báo chí tự do và biểu tình.
Từng cố gắng cấm TikTok không thành công trong nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2020, Trump đã đảo ngược lập trường của mình và hứa trong cuộc đua Tổng thống Mỹ năm nay rằng ông sẽ cố gắng cứu TikTok. Tuần trước, Trump cho biết "có một vị trí ấm áp trong trái tim dành cho TikTok" và ông sẽ xem xét vấn đề này.
Ông Trump sẽ nhậm chức Tổng thống Mỹ vào ngày 20.1.2025, một ngày sau hạn chót với luật yêu cầu ByteDance thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ.
Những đỉnh cao mới và thách thức với MrBeast
Có lẽ không có nhà sáng tạo nội dung hiện đại nào đạt được đỉnh cao như MrBeast (tên thật là Jimmy Donaldson). Sự nổi bật của MrBeast trong cộng đồng sáng tạo nội dung đưa ra góc nhìn hai mặt: Thành công của anh có thể là nguồn cảm hứng, nhưng cũng là lời nhắc nhở về những khó khăn và rủi ro trong ngành này.
Ngôi sao có nhiều người theo dõi nhiều nhất trên YouTube vẫn giữ được vị thế hàng đầu. Được yêu mến nhờ sự hào phóng và chân thật (theo đánh giá của một số người), MrBeast không chỉ tiếp cận được đông đảo khán giả mà còn gắn kết với nhóm nam giới trẻ tuổi được nhà quảng cáo thèm muốn.
Vào tháng 7, xuất hiện các cáo buộc rằng bạn thời thơ ấu và cộng tác viên lâu năm của MrBeast là Ava Tyson gửi tin nhắn không phù hợp cho một người chưa thành niên. Ava Tyson viết trên X vào tháng 7 rằng mọi cáo buộc về hành vi dụ dỗ đều sai, đồng thời xin lỗi nếu hành vi hoặc bình luận trong quá khứ của cô gây tổn thương hoặc xúc phạm bất kỳ ai. MrBeast và Ava Tyson đã chấm dứt hợp tác sau đó.
Cuộc điều tra của bên thứ ba cuối cùng đã kết luận rằng mọi cáo buộc về tiếp xúc tình dục giữa nhân viên công ty của MrBeast và trẻ vị thành niên đều "vô căn cứ". Báo cáo cho biết đã có một số sự cố riêng lẻ về "quấy rối tại nơi làm việc" và công ty đã nhanh chóng hành động để xử lý.
Trong khi đó, MrBeast thu hút sự chú ý với Beast Games, chương trình gameshow phát trực tuyến được công chiếu vào tháng 12 trên Amazon Prime.
Chương trình này, mà MrBeast cho biết có chi phí hơn 100 triệu USD, khuếch đại quy mô sản xuất vốn đã rất lớn của ông và đa dạng hóa phạm vi tiếp cận vượt xa nền tảng YouTube.
Beast Games đã gây ra một số tranh cãi, với một số thí sinh phàn nàn về điều kiện quay phim và những chấn thương mà họ phải gặp phải. Trước đây, MrBeast nói rằng ông không thể bình luận về một số cáo buộc nhất định, nhưng cũng mô tả vài khiếu nại là "thông tin sai lệch". Amazon vẫn chưa bình luận.
Sự thay đổi lực lượng tại YouTube
Sự thống trị hoàn toàn của YouTube (có mức định giá 400 tỉ USD) đôi khi không được chú ý. Thế nhưng, nền tảng video lớn nhất thế giới đã củng cố thêm vị thế của mình trong năm nay với tư cách là đơn vị chia sẻ doanh thu lớn cho những người sáng tạo.
YouTube (thuộc sở hữu của Alphabet) đã nổi lên như một thế lực không thể chối cãi trên màn hình tivi, nơi cực kỳ quan trọng với các nhà quảng cáo, và trong không gian podcast đầy ảnh hưởng. YouTube từ lâu đã vượt qua Netflix về thời gian xem trên màn hình lớn và cũng là cách phổ biến nhất để nhiều người nghe podcast, theo Edison Research.
Edison Research là công ty nghiên cứu thị trường độc lập có trụ sở tại Mỹ, chuyên cung cấp các nghiên cứu và dữ liệu về truyền thông, công nghệ, hành vi người tiêu dùng. Công ty này được thành lập vào năm 1994 và nổi tiếng với các nghiên cứu sâu sắc trong lĩnh vực phát thanh, podcast, truyền thông kỹ thuật số và bầu cử.
Thật đáng buồn, năm 2024 đánh dấu việc Susan Wojcicki qua đời. Bà Susan Wojcicki là cựu Giám đốc điều hành YouTube, người xây dựng nền tảng kinh tế sáng tạo, đưa các dự án quan trọng như YouTube Premium và YouTube TV ra thế giới.
Dù đạt được vô số thành công, xu hướng các nhà sáng tạo kỳ cựu rời khỏi YouTube hoặc đề cập đến nghỉ việc vẫn tiếp tục, với nhiều người viện dẫn lý do tuổi tác, kiệt sức và áp lực gia tăng do những thay đổi trên nền tảng.
Hai nhà sáng tạo có ảnh hưởng chính thức rời YouTube vào năm 2024: Matthew Patrick (người dẫn chương trình Game Theorists) và nhà sáng tạo nội dung giáo dục Tom Scott.
Game Theorists là kênh YouTube nổi tiếng do Matthew Patrick sáng lập, tập trung vào việc phân tích và đưa ra các giả thuyết liên quan đến thế giới game, văn hóa đại chúng và đôi khi là khoa học hoặc các hiện tượng xã hội. Kênh này được biết đến với phong cách phân tích độc đáo và các video giáo dục đầy tính giải trí.
Ngoài ra, các nhà sáng tạo nổi tiếng trên YouTube đã mang các dự án táo bạo của họ sang nền tảng khác trong năm nay, như chương trình Beast Games của MrBeast trên Amazon Prime, trận đấu quyền anh giữa Jake Paul với Mike Tyson trên Netflix. Loạt phim thực tế của nhóm YouTuber Sidemen cũng được chuyển sang Netflix.
