Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã có chuyến thăm quan trọng tới Tehran vào hôm 25.2, nơi ông gặp gỡ các nhà lãnh đạo cấp cao của Iran để thảo luận về một loạt vấn đề song phương và khu vực.
Theo Reuters, trọng tâm chính của chuyến thăm lần này của ông Lavrov là việc thống nhất lập trường về chương trình hạt nhân của Iran, một chủ đề gây tranh cãi trong cộng đồng quốc tế.
Củng cố quan hệ
Bộ Ngoại giao Nga cho biết các cuộc đàm phán giữa Lavrov với Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Ngoại trưởng Seyed Abbas Araghchi đã đạt được sự đồng thuận quan trọng về cách tiếp cận đối với Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA), thỏa thuận hạt nhân lịch sử được ký kết năm 2015.
"Các bên đã thống nhất lập trường về tình hình xung quanh JCPOA và các biện pháp cần thiết để đảm bảo lợi ích của tất cả các bên liên quan", tuyên bố của Bộ Ngoại giao Nga nêu rõ.
Trong cuộc gặp gỡ với các quan chức Iran, Ngoại trưởng Nga Lavrov tái khẳng định quan điểm của Moscow rằng giải pháp ngoại giao vẫn là con đường ưu tiên để giải quyết những bất đồng liên quan đến chương trình hạt nhân của Tehran.
Ngoài vấn đề hạt nhân, Lavrov và các quan chức Iran đã thảo luận về một loạt vấn đề địa chính trị quan trọng khác, bao gồm tình hình tại Syria, Lebanon và Afghanistan, cuộc xung đột Israel - Palestine cùng sự hợp tác kinh tế và quân sự giữa Nga và Iran
Moscow và Tehran đã xích lại gần nhau hơn trong những năm gần đây, đặc biệt là từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào năm 2022. Iran được cho là đã hỗ trợ Nga bằng cách cung cấp máy bay không người lái và các thiết bị quân sự khác, đổi lại Tehran nhận được sự ủng hộ về chính trị và kinh tế từ Moscow.
Vào tháng 1 vừa qua, hai quốc gia đã ký thỏa thuận Đối tác chiến lược nhằm tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, từ thương mại đến quốc phòng. Động thái này càng củng cố mối quan hệ đồng minh giữa hai nước trong bối cảnh cả Nga và Iran đều đang đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây.
Vai trò của Nga trong JCPOA
Nga là một trong những bên ký kết thỏa thuận hạt nhân JCPOA năm 2015, cùng với Mỹ, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức. Thỏa thuận này từng giúp Iran thoát khỏi các lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt để đổi lấy việc hạn chế chương trình hạt nhân của nước này.
Tuy nhiên, vào năm 2018, Mỹ dưới nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump đã rút khỏi thỏa thuận và áp đặt lại các lệnh trừng phạt đối với Iran, đẩy JCPOA vào tình trạng bấp bênh. Trong các cuộc đàm phán tại Tehran, Nga và Iran đã thể hiện sự nhất trí về việc bảo vệ các nguyên tắc của JCPOA và tìm kiếm các biện pháp giảm căng thẳng với phương Tây.
Ông Lavrov nhấn mạnh: "Chúng tôi tin rằng đối thoại và ngoại giao là con đường duy nhất để đạt được sự ổn định trong khu vực. Moscow cam kết hỗ trợ bất kỳ sáng kiến nào nhằm đảm bảo một thỏa thuận công bằng và bền vững cho tất cả các bên".
Các chuyên gia cho rằng sự thống nhất lập trường giữa Nga và Iran về chương trình hạt nhân có thể mở đường cho các cuộc đàm phán tiếp theo về JCPOA. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức phía trước khi Mỹ và các đồng minh châu Âu tiếp tục bày tỏ lo ngại về tham vọng hạt nhân của Tehran.
Trong khi đó, việc Nga đứng về phía Iran có thể làm phức tạp thêm cục diện đàm phán, đặc biệt khi quan hệ giữa Moscow và phương Tây đang ở mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh lạnh.
Chuyến thăm của Lavrov diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Iran và phương Tây về chương trình hạt nhân. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) gần đây cảnh báo rằng Tehran tiếp tục làm giàu uranium ở mức vượt xa nhu cầu sử dụng thương mại, bất chấp áp lực từ Liên Hợp Quốc.
Ông Rafael Grossi, Tổng giám đốc IAEA, tiết lộ rằng Iran vẫn đang làm giàu uranium với tốc độ khoảng 7kg mỗi tháng ở mức tinh khiết 60%, gần mức cần thiết để chế tạo vũ khí hạt nhân. Ông Rafael Grossi sẽ có chuyến thăm Iran vào tháng tới, trong một nỗ lực nhằm tìm kiếm giải pháp kiểm soát hoạt động làm giàu uranium của nước này.
Mặc dù Tehran khẳng định chương trình hạt nhân của mình chỉ phục vụ mục đích hòa bình, nhưng các cường quốc phương Tây vẫn lo ngại rằng động thái này có thể đẩy khu vực vào một cuộc khủng hoảng mới.
Sau khi kết thúc chuyến thăm Tehran, ông Lavrov đã lên đường đến Qatar, một điểm dừng chân quan trọng khác trong chiến lược ngoại giao khu vực của Moscow.