Liên quan đến việc nguyên Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đặng Thanh Bình vừa bị Bộ Công an khởi tố vì thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong đại án thất thoát 9.000 tỉ đồng tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (CB Bank). Vấn đề được mọi người quan tâm nhất hiện nay là CB Bank đã bị "rút ruột" 9.000 tỉ đồng thế nào?
Một trong những nguyên nhân chủ yếu khiến CB Bank kinh doanh bết bátvà buộc phải sang tay cho NHNN với giá 0 đồng là do Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Xây dựng Việt Nam, Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH Tập đoàn Thiên Thanh) rút tiền trái phép, làm hợp đồng khống để tiêu xài... gây thiệt hại cho ngân hàng này hơn 9.000 tỉ đồng.
Cụ thể, trong thời gian là Chủ tịch HĐQT CB Bank, khoảng tháng 5.2013, ông Danh đã chỉ đạo cấp dưới tạo hồ sơ khống để rút hơn 63 tỉ đồng, nâng tỷ lệ mua sắm tài sản của ngân hàng vượt quá 50% vốn điều lệ, rút tiền trên 5 tỉ đồng mà không báo cáo Tổ giám sát.
Giữa năm 2013 và đầu 2014, Phạm Công Danh tiếp tục ký hợp đồng khống thuê mặt bằng với hai công ty của mình để chuyển hơn 600 tỉ đồng. Số tiền này sau đó được chuyển nhiều lần qua các tài khoản cá nhân rồi rút ra trả nợ cho 6 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và tiền chăm sóc khách hàng.
Từ cuối năm 2012 đến tháng 7.2013, ông Danh chỉ đạo cấp dưới lập hồ sơ cho nhóm của Trần Ngọc Bích (Giám đốc Tân Hiệp Phát) vay tiền bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm, giải ngân hơn 17.700 tỉ đồng vào tài khoản của Bích tại CB Bank. Trong đó hơn 16.260 tỉ đồng đã được chuyển lại vào tài khoản của ông Danh.
Có tiền, ông Danh chuyển trả Bích hơn 9.600 tỉ đồng để tất toán các khoản vay trước đó, trả cho nhóm Phú Mỹ hơn 2.000 tỉ đồng, hơn 4.500 tỉ còn lại chuyển lòng vòng qua nhiều tài khoản cá nhân và công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh để trả nợ, đảo nợ.
Đến thời điểm khởi tố vụ án, các khoản vay này đã xong thủ tục tất toán. Tuy nhiên, trong vài ngày cuối tháng 8.2013, số tiền gần 5.200 tỉ đồng đã bị rút khỏi CB Bank từ tài khoản của bà Bích nhưng không có chứng từ, chữ ký của chủ tài khoản. Số tiền này sau đó được chuyển đến tài khoản của ông Danh và ông rút ra để chi tiêu nhưng không giải trình được sử dụng vào việc gì.
Vào tháng 5.2013, dù báo cáo tài chính năm 2012 không có lãi, không được cấp có thẩm quyền phê duyệt Dự án trọng điểm Khu phức hợp Thương mại dịch vụ Thiên Thanh Đà Nẵng, nhưng Phạm Công Danh vẫn chỉ đạo lập hồ sơ phát hành 2.500 trái phiếu.
Sau đó bán 1.000 trái phiếu cho 3 công ty thông qua Quỹ Lộc Việt. Sau khi phát hành trái phiếu, Phạm Công Danh ủy thác cho Quỹ Lộc Việt 900 tỉ đồng để đầu tư mua 900 trái phiếu của Tập đoàn Thiên Thanh từ nguồn tiền của CB Bank rồi chuyển tiền cho chính ông sử dụng.
Từ cuối năm 2012 đến tháng 3.2014, Phạm Công Danh còn sử dụng pháp nhân của 12 công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và 2 pháp nhân của công ty đối tác làm hồ sơ mua bán nguyên vật liệu khống, phương án trả nợ khống; lập các biên bản họp HĐQT khống, định giá nâng giá các lô đất thuộc sân vận động Chi Lăng và lô đất tại TP.Đà Nẵng lên nhiều lần làm tài sản đảm bảo vay 5.000 tỉ đồng của CB Bank.
Sau khi thẩm định lại giá trị hai lô đất mà Phạm Công Danh sử dụng để vay thế chấp 5.000 tỉ đồng và cấn trừ, CB Bank xác định bị thiệt hại thêm khoảng hơn 2.000 tỉ đồng. Như vậy, Phạm Công Danh đã gây thiệt hại hơn 9.000 tỉ đồng cho CB Bank. Với các tội danh trên,Phạm Công Danh đã bị tuyên án 30 năm tù - mức án cao nhất của hình phạt có thời hạn.
Theo kết quả điều tra, phần lớn hồ sơ được lập khống để vay với số tiền cực lớn nên khó có khả năng thu hồi. Liên quan đến vụ án này còn có hơn 30 bị cáo nguyên là cán bộ CB Bank và lãnh đạo, nhân viên nhiều công ty thuộc Tập đoàn Thiên Thanh và các công ty đối tác của CB Bank.
Còn với ông Đặng Thanh Bình - Nguyên Phó Thống đốc NHNN bị khởi tố, Bộ Công an cho biết là do vi phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” quy định tại Điều 285, Bộ luật Hình sự trong vụ việcnày.
Hiện cơ quan cảnh sát điều tra đang thụ lý điều tra vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Tổ giám sát của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đặt tại Ngân hàng Xây dựng và một số đơn vị, tổ chức thuộc Ngân hàng Nhà nước.
Ngân hàng Xây dựng Việt Nam tiền thân là Ngân hàng Đại Tín (Trust Bank) có 23 năm hoạt động. Tháng 5.2013, Tập đoàn Thiên Thanh cùng một số cổ đông tham gia góp vốn và tái cấu trúc Trust Bank, đổi tên thành Ngân hàng Xây dựng Việt Nam (CB Bank). Tôn chỉ hoạt động của CB Bank là ngân hàng đa năng đầu tiên tập trung ưu tiên phục vụ lĩnh vực xây dựng với vốn điều lệ 3.000 tỉ đồng, tổng tài sản hơn 28.000 tỉ đồng.
Vào tháng 7.2012, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước kết luận Trust Bank lỗ 6.000 tỉ đồng, không những không còn vốn điều lệ mà còn bị âm 2.854 tỉ đồng.
Năm 2013, Trust Bank được đổi tên thành Ngân hàng Xây dựng lỗ hơn 11.000 tỉ đồng. Thời điểm khởi tố vụ án Phạm Công Danh làm thất thoát 9.000 tỉ đồng tại ngân hàng là tháng 7.2014, vốn chủ sở hữu của ngân hàng âm hơn 18.000 tỉ đồng.
Trong khi đó, báo cáo kiểm toán độc lập tính đến ngày 30.11.2014, việc kinh doanh của CB Bank đã âm khoảng 27.000 tỉ đồng.
Sang đầu năm 2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quyết định mua lại CB Bank với giá 0 đồng/cổ phần. Theo đó, NHNN trở thành chủ sở hữu (100% vốn điều lệ) của CB Bank, chấm dứt toàn bộ quyền, lợi ích và tư cách cổ đông đối với các cổ đông hiện hữu của CB Bank.