Gửi bình luận
Làng Hải Ninh, Quảng Ninh (Quảng Bình) xưa gọi làng, nay là xã với những thôn mảnh dài trên cát. Dân số khoảng 5.000 người. Một vùng cát biệt lập với hơn 350 năm dựng làng. Các cuộc vệ quốc từ xa xưa của những bậc anh minh đều có người theo nghiệp đánh giặc.
Vậy nên, cuộc chiến gần nhất là bảo vệ Gạc Ma của Trường Sa (Việt Nam) quê hương cát bỏng này có 2 liệt sĩ Trương Văn Hướng và liệt sĩ Hoàng Văn Túy. Thân sinh của liệt sĩ Hướng, mệ Trương Thị Ngừ đã khuất núi cách đây 1 năm. Lúc đó chúng tôi tìm về, mệ Ngừ vẫn kể về chuyện liệt sĩ Hướng.
Anh lớn lên trên cát, cái ăn kham khổ như cát thèm nước. Nhưng lòng của đứa con miền cát này vẫn cháy vô bờ sự nồng nàn yêu nước. Ở biển, anh Hướng xin bọ mạ đi lính hải quân.
Ngày tin anh mất, mệ Ngừ khóc nhòa đám cát trước nhà. Đến ngày mệ tuổi già, sức tàn lực kiệt, trước lúc qua đời, vẫn trối lại với mấy đứa con: “Mần răng tìm được xác thằng Hướng về với mạ nghe bây”. Nhưng niềm mong đó chắc khó thành hiện thực bởi anh đã nằm lại với nắm đất Gạc Ma, nắm đất biển đảo ấy đã bị chiếm đóng.
Gần 10 năm trước, nếu về Hải Ninh, không còn đường nào khác ngoài lội bộ trên những rú cát chang chang nắng. Đi mỏi chân vẫn chưa thấy làng đâu. Vùng biệt lập như ốc đảo. Cách thứ hai để tiếp cận mảnh làng này là thuyền từ phía biển, nhưng cách đó không khả dĩ, mà phải chọn cách đi xuyên các núi cát cao ngất như sa mạc cằn khô.
Chỉ đến chừng 10 năm trước, một con đường nhựa từ quốc lộ 1A nối từ Dinh Mười về đây hoàn thành, người xứ cát Hải Ninh đã được thay đổi. Một cuộc sống mới hình thành. Loại nhà lợp từ cây cỏ rười dần thay thế và ngày nay, những túp lều úp trên cát như thế hoàn toàn biến mất. Cỏ rười không còn dụng đến. Nhà cửa xây tuy chưa bằng nhiều nơi, nhưng người làng biển đã tiếp cận với văn minh nhiều hơn từ điện thoại cầm tay hay Internet.
Những cách sinh tồn xưa còn lại
Chính vì khó khăn mà những cách sinh tồn xa xưa vẫn còn lưu lại ở vùng biển này. Hơn 400 chiếc thuyền ở đây được làm bằng tre. Dân gọi là thuyền mành hoặc bơ nan, vì nó quá nhỏ và chỉ đánh bắt gần bờ. Nơi đi xa nhất không quá 5 hải lý. Và hơn 350 năm trước, cha ông của họ đi đánh bắt có thêm cột buồm thì ngày nay chỉ có một thứ duy nhất thay đổi, các cột buồm đã biến mất. Thay vào đó là những cổ máy diesel loại nhỏ gắn chân vịt. Một sự biến đổi duy nhất của mấy trăm năm qua về nghề đánh lộng.
Lão ngư Mai Nguyên kể: “Câu mực thì cần câu thủ công, còn lưới cá thì cũng lưới cá bình thường, không có máy móc chi cả. Đèn trên thuyền, nhà nào có điều kiện thì dùng ắc quy, không có tiền thì dùng đèn măng sông cho tiết kiệm”. Đó là cách câu cá cổ xưa của mấy trăm năm còn lại. Những thuyền có tiềm lực sẽ sắm ắc quy để thắp đèn, số còn lại dùng ánh sáng từ ngọn đèn chóa bằng măng sông thu hút mực.
Mớ cá đưa về lúc bình minh
Tàu về lúc rạng đông.Bài, ảnh: Quốc Nam
