Nhập cảnh trái phép trong tình hình dịch bệnh: Có thể bị truy cứu hình sự?

Trước tình trạng người nước ngoài nhập cảnh trái phép vào Việt Nam với số lượng ngày càng lớn, trao đổi với PV Một Thế Giới, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) cho rằng nếu phát hiện các trường hợp nhập cảnh trái phép thì cần xử lý thật nghiêm để thể hiện tính răn đe, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Theo luật sư Cường, hành vi nhập cảnh trái phép, cư trú trái phép tại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là hành vi nguy hiểm cho xã hội, bởi vậy hoàn toàn có thể truy cứu trách nhiệm hình sự để đảm bảo an ninh an toàn cũng như phòng chống dịch bệnh trong giai đoạn hiện nay.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Cường phân tích: “Việc nhập cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài ở Việt Nam được pháp luật Việt Nam quy định rất chặt chẽ theo quy định tại Điều 20 Luật nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2014. Điều luật này quy định người nước ngoài được nhập cảnh khi có đủ các điều kiện về hộ chiếu hoặc giấy tờ có giá trị đi lại quốc tế và thị thực; người nước ngoài nhập cảnh theo diện đơn phương miễn thị thực thì hộ chiếu phải còn thời hạn sử dụng ít nhất 6 tháng và phải cách thời điểm xuất ​cảnh Việt Nam lần trước ít nhất 30 ngày…”.

Như vậy, theo quy định trên, việc nhập cảnh vào nước ta phải đảm bảo các điều kiện theo quy đinh của pháp luật. “Mọi trường hợp nhập cảnh trái phép đều được coi là hành vi vi phạm pháp luật; tùy từng tính chất, mức độ có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự”, luật sư Cường nêu rõ.

Cụ thể, điều 17 Nghị định 167/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tư, an toàn, xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng chống bạo lực gia đình như sau: Trường hợp người nước ngoài nhập cảnh, cư trú trái phép tại Việt Nam thì sẽ bị xử phạt hành chính đến 25.000.000 đồng, nếu còn vi phạm thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự đến 3 năm tù. Trong trường hợp người nào đã bị xử phạt vi phạm hành chính về trường hợp trên mà còn vi phạm thì có thể sẽ bị xử lý hình sự về tội Vi phạm quy định về xuất cảnh, nhập cảnh; tội ở lại Việt Nam trái phép theo Điều 347 Bộ luật hình sự 2015.

5 người Trung Quốc nhập cảnh trái phép vào Việt Nam vừa bị bắt giữ

Cần làm rõ hành vi, tránh để dịch bùng phát

Ngoài ra, trong thời điểm dịch bệnh COVID-19 như hiện nay, luật sư Cường phân tích: “Cơ quan chức năng sẽ phải làm rõ ngoài hành vi nhập cảnh trái phép để xử lý theo quy định pháp luật. Những hành vi vi phạm quy định về phòng, chống dịch bệnh sẽ bị xử phạt hành chính; nếu đến mức nghiêm trọng, sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự”.

Trước đó, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp dụng pháp luật đối với những hành vi vi phạm pháp luật phổ biến, có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh. Cụ thể, người đã được thông báo mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh COVID-19 đã được thông báo cách ly mà thực hiện một trong các hành vi sau đây: trốn khỏi nơi cách ly, không tuân thủ quy định về cách ly, từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly, không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh COVID-19 cho người khác… bị coi là trường hợp thực hiện hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.

Trong trường hợp này, tội phạm và hình phạt được quy định tại điểm c khoản 1 điều 240 Bộ luật Hình sự và bị xử lý về tội “Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người”. Như vậy, đối với trường hợp làm lây lan dịch bệnh, hình phạt tù cao nhất có thể là 12 năm tù giam.

Mặc dù có rất nhiều nguyên nhân khác nhau khi nhập cảnh trái phép vào Việt Nam, nhưng theo luật sư Cường, cơ quan chức năng cũng cần siết chặt công tác quản lý người nước ngoài, người không quốc tịch, thậm chí là người Việt Nam từ nước ngoài nhập cảnh vào Việt Nam, cư trú trái phép tại Việt Nam... để đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh cũng như để đảm bảo an ninh quốc gia, đấu tranh phòng và chống tội phạm trong bối cảnh xã hội hiện nay.

Nhã Thanh