Theo đại diện Tổng cục Hải quan, một số mặt hàng nông sản đang bị tắc nghẽn ở cửa khẩu Tân Thanh như dưa hấu, thanh long... là do không có cam kết giữa người mua và người bán, đồng thời phụ thuộc vào năng lực của phía khách hàng Trung Quốc chứ không phụ thuộc vào năng lực hải quan.
Trước tình trạng hàng trăm xe dưa hấu đang tắc nghẽn ở cửa khẩu Tân Thanh khiến cho người nông dân đứng trước nguy cơ mất trắng vì thời tiết nắng nóng dễ làm dưa hư hỏng, tại cuộc họp báo thường kỳ quý I.2015, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Danh Thái đã lên tiếng thông tin về việc.
Theo đó, ông Thái cho biết, tình hình ùn tắc dưa hấu ở cửa khẩu Tân Thanh là có thật và cứ đến tháng 3, tháng 4 hàng năm là phía Trung Quốc nhập nhiều hoa quả tươi nên người nông dân rộ lên mùa thu hoạch dưa hấu, thanh long.
"Năm nay dưa hấu tăng 10-15% so với cùng kỳ năm 2014 nên lượng xe lên cửa khẩu Tân Thanh cũng tăng mạnh, hàng ngày lượng xe dưa hấu đổ lên cửa khẩu Tân Thanh khoảng 300-350 xe", ông Thái cho biết.
Lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng ùn tắc này, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho rằng, thứ nhất là do mặt hàng thanh long, dưa hấu là xuất khẩu tiểu ngạch, không có cam kết nào giữa người mua, người bán, dẫn đến tình trạng được mùa mất giá, dễ bị tồn đọng.
Nguyên nhân thứ hai là do xe của Việt Nam qua cửa khẩu Tân Thanh sang chợ Trung Quốc rồi mới tiến hành lựa chọn dưa hấu, lau vỏ và đóng vào thùng.
"Mỗi thùng 4 quả và thời gian xử lý mỗi xe cũng mất từ 2-3 giờ đồng hồ nên năng lực chỉ đảm bảo xử lý được khoảng 200-300 xe. Vấn đề này hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực của phía Trung Quốc chứ không phụ thuộc vào lực lượng Hải quan hay các lực lượng biên giới Việt Nam", ông Thái nhấn mạnh.
Ngoài ra, ông Thái cũng cho biết, thời điểm hiện nay là đúng vào dịp dưa hấu vào mùa nhưng tiêu thụ nội địa lại rất ít, trong khi Trung Quốc chỉ nhập qua cửa khẩu Tân Thanh chứ không nhập qua bất kỳ qua cửa khẩu nào của khu vực phía Bắc.
"Phía Hải quan, Biên phòng cuxng đã thống nhất kéo dài thời gian thông quan, cho đến khi phía Trung Quốc không tiếp nhận. UBND tỉnh Lạng Sơn đã dự báo trước nên từ ngày 12.2, chúng tôi đã thành lập Tổ công tác liên ngành điều hành xuất khẩu nông sản bao gồm Bộ Công thương, Y tế, Giao thông Vận tải, Hải quan… có trách nhiệm quản lý điều phối toàn bộ hoạt động xuất khẩu. Cho đến nay, tồn đọng thì có nhưng ùn tắc, mất trật tự, lộn xộn thì không", ông Thái nói.
Về phương án lâu dài, ông Thái cho biết, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục kết hợp các bộ ngành nghiên cứu dài hơi quy hoạch các vùng trồng và điều phối theo nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc, chứ không thể bùng phát như hiện nay.
Bên cạnh đó, ông Thái cũng kiến nghị phải phát triển cơ sở hạ tầng ở huyện Tân Thanh, để có khu vực bảo quản, giữ được chất lượng hoa quả khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
"Kiến nghị này mang tính chất lâu dài và không chỉ ngày một ngày hai nên tình trạng ùn tắc có thể không chỉ năm nay mà cả năm sau nữa", ông Thái lưu ý.
Duyên Duyên
