NSƯT Hữu Quốc và cái tình son sắt với nghệ thuật cải lương

Trách nhiệm gánh vác đoàn hát có cả trăm năm vàng son được đặt lên đôi vai bé nhỏ của Bình Tinh, thế hệ thứ năm. Đó là nhiệm vụ quá gian nan. Để Huỳnh Long có thể duy trì hoạt động trong mùa Tết Nhâm Dân, Bình Tinh đã nhờ đàn anh Hữu Quốc ngồi vào ghế đạo diễn cho vở Tái sanh duyên – Mạnh Lệ Quân kỳ nữ. Cả hai đêm diễn ngày mồng 8 và 9 tết đều cháy vé, khiến cả ê-kíp vỡ òa hạnh phúc.

Âm thầm góp sức hồi sinh cải lương

Cải lương vốn dĩ đã ở tình trạng hấp hối. Năm 2021, toàn bộ nghệ sĩ cải lương thất nghiệp vì sân khấu không được mở cửa, đình và miễu không được tụ tập đông người nên không dám tổ chức hát kỳ yên. Tình trạng kéo dài khiến những nghệ sĩ cải lương còn sót lại ở đoàn nhà nước, lẫn đoàn tư nhân rơi vào tuyệt vọng.

Họ nhớ ánh đèn sân khấu, nhớ khán giả và thậm chí cần tiền để mưu sinh. Gần giáp tết, các sân khấu được phép sáng đèn, các đoàn đua nhau chuẩn bị vở tết. Đoàn Huỳnh Long của Bình Tinh quyết định tái dựng vở của cố nghệ sĩ Bạch Mai là Tái sanh duyên, Mạnh Lệ Quân kỳ nữ. Một trong những điều mà người kế thừa đoàn hát vang danh một thưở lo lắng là người đạo diễn, bởi vì, đây là một vai trò rất quan trọng, đòi hỏi phải giỏi nghề theo kiểu am hiểu bài bản cải lương, nắm vững nguyên tắc hát hồ quảng, và giàu kinh nghiệm sân khấu. Cuối cùng NSƯT Hữu Quốc là người được chọn.

Anh nhận lời vì anh chính là người đã rất đau xót khi phải chứng kiến Bình Tinh quá đau khổ khi lần lượt chia xa quá nhiều người thân trong gia đình. Bên cạnh đó, anh tự xem mình là học trò của tiền bối Bạch Mai. Anh muốn góp sức hồi sinh thương hiệu Huỳnh Long. NSƯT Hữu Quốc tự cho rằng anh chỉ phục dựng lại bản cũ, nhưng anh có nhiều sáng tạo để phù hợp với tâm lý khán giả mới. Và tài năng dàn dựng của NSƯT Hữu Quốc kết hợp cùng tài năng diễn xuất của NSƯT Vũ Linh, NSƯT Thoại Mỹ, Bình Tinh cùng ê-kíp diễn viên, âm thanh, ánh sáng, phục trang đã mang đến giây phút tuyệt vời cho đêm diễn. Khán giả được thỏa cơn thèm xem và nghe cải lương ngay tại rạp sau gần 2 năm bó gối, nằm nhà tránh dịch.

Hữu Quốc là thế. Anh có tài năng diễn xuất, đạo diễn và viết kịch bản. Đây là trường hợp rất hiếm vì phần đa những người hát giỏi không biết dựng tuồng. Người nghệ sĩ chỉ tập trung vào vai diễn của mình chứ ít ai có cái nhìn tổng quát, thông suốt đường dây kịch bản và số phận nhân vật để có thể kể một câu chuyện có tình tiết, lớp lang hấp dẫn người xem. NSƯT Hữu Quốc làm được điều đó là nhờ thiên bẩm. Được biết, sau thành công với Mạnh Lệ Quân kỳ nữ, đoàn Huỳnh Long đã chuẩn bị cho các kỳ diễn kế tiếp mà ở đó, NSƯT Hữu Quốc là nhân tố không thể thiếu.

NSƯT Hữu Quốc chia sẻ: “Cái tên Hữu Quốc được khán giả biết đến là nhờ tổ nghiệp cải lương, vì vậy, dù tôi có bôn ba thế nào đi nữa tôi vẫn không thể xa cái gốc rễ của mình. Khi cải lương sa sút, nhiều người tổ chức nhiều hội thảo tìm cách phục hồi. Tôi không có quá nhiều từ ngữ nghiên cứu hàn lâm, nhưng bằng hành động thực tế tôi đang góp phần duy trì sự tồn tại của bộ môn nghệ thuật truyền thống. Muốn cải lương tiếp tục sống không có cách nào khác là làm cho nó hay đẹp và phù hợp với gu thưởng thức khán giả hiện tại. Tôi làm điều đó qua vai trò huấn luyện viên cuộc thi "Chuông vàng vọng cổ", giám khảo các cuộc thi cải lương và cả vai trò đạo diễn cho từng vở tuồng".

Thành công cả ở kịch nghệ

Khi Hữu Quốc còn rất trẻ, anh nổi tiếng vì hóa thân quá đạt vào các vai lão. Anh thành công với cả vai phản diện. Lúc anh bước vào hàng ngôi sao, cải lương rơi vào tình trạng thoái trào, nhưng Hữu Quốc vẫn một lòng, một dạ với cải lương. Thậm chí từng có lúc Hữu Quốc còn đã sẵn sàng cho một sân khấu cải lương phục vụ du khách quốc tế. Nhưng cải lương ngày càng khó khăn, dự án ấy xếp kho, nghệ sĩ hiếm khi được hát trên sân khấu.

Lúc ấy, NSƯT Hữu Quốc dấn thân sang sân khấu kịch. Khởi đầu, anh chỉ xuất hiện trong vai trò diễn viên. Thành công, anh được sân khấu 5B giao cho việc viết kịch bản và dàn dựng. Anh đã thổi chất bi đầy cảm xúc vào các tình huống kịch, để rồi, câu chuyện mà anh kể đã khiến khán giả cảm động đến rơi lệ trong Tình lá diêu bông, diều ơi. Hữu Quốc còn biết cách dựng những tình huống cười đầy bất ngờ. Anh cũng biết cách chạm đến tâm lý giới trẻ bằng những câu chuyện tình yêu đồng giới như Bồ công anh. Vở kịch nào Hữu Quốc đạo diễn, xem qua có thể thấy cấu tứ không quá chặt chẽ, nhưng nó khiến khán giả khóc đó, rồi cười đó.

Vì mạnh ở cả cải lương và kịch nên giờ đây Hữu Quốc cũng đắt show kịch. Mùa liên hoan sân khấu kịch toàn quốc vừa qua, anh xuất hiện trong cả hai vở cho cả hai sân khấu khác nhau. Lịch diễn các vở mà Hữu Quốc đạo diễn, kiêm diễn viên và tác giả vẫn còn dày tại sân khấu 5B. Trước Hữu Quốc, hình như ít có nghệ sĩ cải lương nào làm được điều này.

Xét cho cùng, việc mang cái hồn cải lương vào kịch cũng là cách để Hữu Quốc nuôi dưỡng cho cải lương luôn sống trong tim của công chúng. Hữu Quốc làm việc chăm chỉ và miệt mài cả sân khấu cải lương và kịch nói, nhưng anh vẫn phải kinh doanh để có thể nuôi con, và chăm sóc cha mẹ già.

Nhà hàng chuyên món Thái của anh tên là Thai Ship tại chung cư Ngô Gia Tự. Món ăn ở đây ngon nên rất nhiều nghệ sĩ ngôi sao lẫn khán giả ưa chuộng. Nếu không có nguồn sống này, thật sự việc cống hiến cho nghệ thuật của anh không hề đơn giản.

Ở đây, Hữu Quốc cởi bỏ trang phục lộng lẫy trên sân khấu, ăn mặc giản dị, ngược xuôi phục vụ thực khách. Anh cũng thấy hạnh phúc vì được làm nghề thiện lương, để nuôi dưỡng tình yêu cho sân khấu.