Phát hiện béo phì gây tổn thương não

Theo rsna.org, tại cuộc họp báo của Hiệp hội X-quang Bắc Mỹ (Radiological Society of North America - RSNA), các nhà sinh lý thần kinh Brazil thông báo họ đã tìm thấy bằng chứng rõ ràng đầu tiên cho thấy sự phát triển của bệnh béo phì ở thanh thiếu niên dẫn đến sự xuất hiện của những tổn thương nghiêm trọng trong cấu trúc của hai bộ phận não.

Pamela Bertolazzi, nhà sinh lý học thần kinh từ Đại học São Paulo (Brazil) cho biết những thay đổi cấu trúc và các quá trình viêm có liên quan đi kèm với sự thay đổi tương tự về nồng độ của insulin và leptin. Trong tương lai, các nhà nghiên cứu dự định lặp lại các phép đo tương tự trên thanh thiếu niên đã trải qua điều trị béo phì để đánh giá liệu những thay đổi này có thể đảo ngược hay không.

Các bác sĩ và nhà sinh học từ lâu đã phát hiện ra rằng béo phì không chỉ gây trục trặc trong trao đổi chất, khiến phát triển bệnh tiểu đường và làm cho các khớp bị mòn nhanh hơn mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến các cơ quan khác của cơ thể. Cụ thể, các nhà khoa học Mỹ và Ailen đã chỉ ra rằng thừa cân làm tăng khả năng tái phát ung thư vú và tăng khả năng mắc các loại khối u khác, cũng như đẩy nhanh quá trình lão hóa não và làm gián đoạn hoạt động của não theo những cách khác.

Những thay đổi này thể hiện ở chỗ nhiều người trưởng thành mắc các dạng béo phì nghiêm trọng nhất và gần với sự phát triển của bệnh tiểu đường thể 2 thường phàn nàn về sự suy giảm dần dần về trí nhớ và trí tuệ. Chỉ gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng sở dĩ như vậy là vì rào cản giữa hệ thống tuần hoàn máu và não bị yếu đi và các quá trình viêm bên trong não tăng mạnh.

Nhà sinh lý học thần kinh Bertolazzi và các đồng nghiệp đã phát hiện ra bằng chứng đầu tiên cho thấy hoạt động của rào cản này trong não của thanh thiếu niên mắc phải các dạng béo phì cực đoan đang thay đổi theo hướng như vậy. Theo các nhà nghiên cứu, họ đã thực hiện khám phá này bằng cách quan sát cách chất dịch chảy trong não của 60 thanh thiếu niên khỏe mạnh và một số lượng tương đương các bạn đồng trang lứa của họ bị béo phì bằng cách sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ.

Những thông tin đó có thể giúp đánh giá cấu trúc và tình trạng của hệ thần kinh qua cách dòng máu và chất dịch sinh học khác "chảy xung quanh" các bó tế bào thần kinh và cụm các tế bào thần kinh khác nhau trong chất trắng của não. Bất kỳ sai lệch nào cũng chỉ ra rằng có những tổn thương thực thể hoặc các ổ viêm trong mô thần kinh.

Ngoài dữ liệu MRI, các nhà khoa học đã lấy mẫu máu từ thanh thiếu niên để phân tích và kiểm tra xem các phân tử nào liên quan đến sự phát triển của viêm mạn tính và béo phì có trong cơ thể. Sau đó, các nhà khoa học đã so sánh cả hai tập dữ liệu và kiểm tra xem có mối liên hệ nào giữa các hiện tượng này không. Hóa ra, chúng thực sự đã được kết nối với nhau. Cụ thể, dòng máu và dịch lỏng trong thể chai (bó dây thần kinh - corpus callosum) và dưới lớp hồi ổ mắt yếu hơn trong não của thanh thiếu niên bị béo phì. Điều này đi kèm với sự gia tăng nồng độ của hormone TNF-alpha và IL6, có liên quan đến phát triển viêm.

Điều quan trọng, cả hai vùng não này đều chịu trách nhiệm cho cảm giác tự chủ, cảm xúc và sự thèm ăn. Sự rối loạn trong hoạt động của các vùng não này đi kèm với những thay đổi tương tự về nồng độ leptin và insulin - hormone chịu trách nhiệm lưu thông chất béo và đường trong cơ thể.

Trong tương lai gần, các nhà khoa học có kế hoạch tiến hành một loạt các quan sát mới để tìm ra cách ngăn chặn hoặc ức chế những tổn thương não như vậy.

Vũ Trung Hương