Phẫu thuật lấy nang sán lợn trong não nam bệnh nhân 55 tuổi

Bệnh nhân S.V.Th. (55 tuổi, trú xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An) có tiền sử động kinh cách đây 5 năm và đang kiểm soát bằng thuốc. Người nhà cho biết ông Th. có thói quen ăn tiết canh lợn.

Hơn hai tháng trước, bệnh nhân Th. nhức đầu nhẹ sau đó bị méo miệng về bên phải, tay và chân phải yếu dần, không cử động được kèm theo các cơn động kinh xuất hiện dày hơn, không kiểm soát được bằng thuốc.

Ông Th. được gia đình đưa đến khám và điều trị tại Bệnh viện đa khoa Tây Bắc (Nghệ An) nhưng bệnh ngày càng nặng nên được được chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An cấp cứu, sau đó chuyển vào Khoa Phẫu thuật thần kinh cột sống điều trị.

Tại đây, bệnh nhân Th. được làm các xét nghiệm cần thiết, xét nghiệm phân tìm ký sinh trùng, xét nghiệm ELISA chẩn đoán ấu trùng sán lợn Cysticercosis… Kết quả chụp cắt lớp vi tính não cho thấy có nhiều ổ giảm tỷ trọng kèm phù não lớn vùng bán cầu trái.

Dựa vào những kinh nghiệm về chuyên ngành và những dữ liệu có được về các triệu chứng lâm sàng, yếu tố dịch tễ, cận lâm sàng, công thức máu, kết quả chụp CT Scan, sau hội chẩn, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân Th. bị hội chứng tăng áp lực nội sọ do ấu trùng sán dây lợn trên hệ thần kinh, nguy cơ tử vong cao nếu không xử lý kịp thời.

Các bác sĩ Khoa Phẫu thuật thần kinh cột sống đã tiến hành phẫu thuật nội soi lấy nang sán để giảm áp lực nội sọ nhằm cứu sống bệnh nhân. Đồng thời bệnh nhân được điều trị nội khoa bằng thuốc diệt nang sán là Praziquantel kết hợp với thuốc Solumedrol, thuốc chống động kinh và kháng sinh.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân Th. tiến triển rất tốt, tỉnh, nói được, tay chân bên phải hoạt động linh hoạt, đi lại bình thường, hết méo miệng. Bảy ngày sau khi phẫu thuật, bệnh nhân được ra viện, đã tự chăm sóc sức khỏe và sinh hoạt bình thường.

Bệnh sán lợn (Taenia solium) còn gọi là bệnh sán dây. Từ lâu bệnh này ít được quan tâm bởi vì các nguyên nhân như bệnh thường diễn biến âm thầm, không gây triệu chứng cấp tính như các bệnh nhiễm trùng khác; phương tiện chẩn đoán và phương pháp điều trị còn nhiều hạn chế cho nên các thầy thuốc thường bỏ qua bệnh lý do ký sinh trùng gây ra, đặc biệt khi có các biến chứng nguy hiểm thì bệnh nhân mới tìm đến sự chăm sóc của y tế, do vậy can thiệp điều trị vào giai đoạn này thường là quá muộn.

Nguyên nhân mắc bệnh sán dây lợn chủ yếu do người dân ăn phở lợn tái, ăn thịt lợn hun khói, ăn thịt lợn thui chưa được chín, thói quen ăn tiết canh lợn. Bệnh này cũng gặp ở những bệnh nhân sống trong cộng đồng mà ở đó thường có tập quán nuôi lợn thả rong như một số vùng ở miền núi Nghệ An, các vùng dân tộc thiểu số sinh sống...

Để phòng ngừa bệnh do sán dây lợn, người dân cần thực hiện các biện pháp sau:

- Thực hiện vệ sinh môi trường, quản lý phân thật tốt (ở nông thôn, miền núi cần có hố xí hợp vệ sinh).

- Sử dụng nước sạch để dùng trong sinh hoạt hàng ngày, nhất là ở các vùng nông thôn, miền núi.

- Vệ sinh an toàn thực phẩm là một khâu hết sức quan trọng trong phòng bệnh sán lợn. Cần ăn chín, uống chín (nước phải được đun sôi).

- Tuyệt đối không ăn thịt lợn, các sản phẩm từ thịt lợn chưa nấu chín (tiết canh, nem chua, nem chạo…), đặc biệt tránh xa thịt lợn gạo và không ăn rau sống.

Bác sĩ Nguyễn Hồng Việt, Khoa Phẫu thuật thần kinh cột sống, Bệnh viện Hữu nghị đa khoa Nghệ An