Quà chia tay của ông Biden dành cho Elon Musk khiến OpenAI và Microsoft lo sợ

Cả hai tài liệu này đều mô tả khả năng vi phạm pháp luật của mối quan hệ hợp tác quá thân thiết giữa các nhà cung cấp dịch vụ đám mây khổng lồ (gồm cả Microsoft) và nhà phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu, trong đó có OpenAI.

Hiện tại, Elon Musk sử dụng hai tài liệu này từ chính quyền Biden làm cơ sở cho vụ kiện Sam Altman (Giám đốc điều hành OpenAI), đồng nghiệp cũ nay trở thành đối thủ của ông. Cả hai cùng những người khác sáng lập OpenAI vào năm 2015, với việc Elon Musk đầu tư nhiều triệu USD vào dự án trước khi họ xảy ra mâu thuẫn ba năm sau đó.

Vụ kiện từ Elon Musk cáo buộc Sam Altman đã phản bội sứ mệnh ban đầu của OpenAI là một phòng thí nghiệm nghiên cứu phi lợi nhuận, cam kết giữ công nghệ AI an toàn và có sẵn miễn phí vì lợi ích nhân loại.

Dưới sự lãnh đạo của Sam Altman, OpenAI hiện nay là " tập đoàn khổng lồ trị giá 157 tỉ USD, làm tê liệt thị trường", theo đơn kiện mới nhất từ Elon Musk.

Sáng lập công ty khởi nghiệp xAI vào năm 2023, Elon Musk (Giám đốc điều hành Tesla và SpaceX) đang tìm cách phá vỡ mối quan hệ đối tác mà ông cho là độc quyền giữa OpenAI và Microsoft.

Theo thỏa thuận hợp tác này, Microsoft cung cấp máy chủ đám mây quan trọng và cam kết tài trợ 13 tỉ USD cho OpenAI. Đổi lại, Microsoft nhận được quyền độc quyền với công nghệ của OpenAI, gồm cả bộ sản phẩm AI, trong đó có ChatGPT.

Vụ kiện của Elon Musk, được đệ trình tại tòa án liên bang ở thành phố Oakland (bang California, Mỹ), cáo buộc Sam Altman về hành vi gian lận, gọi liên minh giữa Microsoft và OpenAI kéo dài 4 năm là "sự sáp nhập thực tế" không được kiểm soát. Tỷ phú giàu nhất thế giới muốn hủy bỏ thỏa thuận cấp phép giữa hai công ty và đòi bồi thường thiệt hại bằng tiền mặt.

"Microsoft có thể kiếm hàng trăm tỉ USD từ việc thâm nhập có hệ thống và gia tăng sức ảnh hưởng với tổ chức phi lợi nhuận này, công nghệ và nhân viên của nó", trích đơn kiện.

Elon Musk đã chi ít nhất 277 triệu USD để ủng hộ chiến dịch tái tranh cử Tổng thống Mỹ của ông Donald Trump. Tuy nhiên, việc chính quyền Biden gần đây ủng hộ các tuyên bố của Elon Musk không gây ngạc nhiên, Marc Toberoff (luật sư của Giám đốc điều hành Tesla) nói với trang Insider hôm 24.1.

Mối quan ngại về độc quyền của các hãng công nghệ lớn vượt qua cả chính trị, Marc Toberoff lý giải.

"Bộ Tư pháp Mỹ và Ủy ban Thương mại Liên bang đã đưa ra lập trường có nguyên tắc. Mối quan ngại về OpenAI và Microsoft vượt qua ranh giới đảng phái, vì hành vi phối hợp của họ đe dọa sự phát triển an toàn và hiệu quả của công nghệ (AI) mang tính cách mạng nhất thời đại chúng ta", Marc Toberoff nói về hai tài liệu được chính quyền Biden đệ trình liên tiếp.

Tài liệu của Bộ Tư pháp Mỹ là cái đầu tiên được đưa vào hồ sơ vụ kiện Sam Altman từ Elon Musk.

Ghi ngày 10.1, tài liệu này ủng hộ tuyên bố của Elon Musk rằng Microsoft và OpenAI đã vi phạm luật chống độc quyền liên bang bằng cách để hai người tham gia vào hội đồng quản trị cả hai công ty — một thực tiễn được gọi là "các hội đồng giao thoa".

Reid Hoffman (đồng sáng lập kiêm Chủ tịch điều hành LinkedIn) đã tham gia vào hội đồng quản trị OpenAI và Microsoft từ tháng 3.2017 đến tháng 3.2023, trích đơn kiện.

Đơn kiện cũng cáo buộc rằng Deannah "Dee" Templeton, Phó chủ tịch phụ trách quan hệ đối tác và vận hành của Microsoft, đã tham gia hội đồng quản trị cả hai công ty từ tháng 11.2023 đến tháng 7.2024.

Sam Altman phản bác rằng Reid Hoffman và Deannah "Dee" Templeton, cả hai đều được nêu tên là bị đơn trong vụ kiện của Elon Musk, hiện không còn trong hội đồng quản trị OpenAI.

Cuối tháng 12.2024, Elon Musk đã yêu cầu thẩm phán tòa án liên bang Mỹ đang chủ trì vụ kiện của ông cấm các bị đơn "hưởng lợi từ thông tin nhạy cảm cạnh tranh thu được một cách sai trái hoặc nhờ sự phối hợp thông qua các hội đồng quản trị giao thoa giữa Microsoft và OpenAI."

Tài liệu của Bộ Tư pháp Mỹ ủng hộ yêu cầu từ Elon Musk.

Việc để các giám đốc tham gia vào hội đồng quản trị hai công ty có liên quan với nhau cho phép họ chia sẻ thông tin nhạy cảm, có khả năng làm suy yếu cạnh tranh công bằng, Bộ Tư pháp Mỹ nói với Thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers.

Tài liệu của Ủy ban Thương mại Liên bang là cái tiếp theo được đưa vào hồ sơ vụ kiện Sam Altman từ Elon Musk.

Ghi ngày 17.1 (ngày làm việc cuối cùng của chính quyền Biden), tài liệu này đưa ra cái nhìn phê phán về ba mối quan hệ hợp tác trị giá hàng tỉ USD liên quan đến AI, liệt kê chúng là "Microsoft-OpenAI, Amazon-Anthropic và Google-Anthropic".

Khoản đầu tư 13,75 tỉ USD của Microsoft vào OpenAI vượt xa hai mối quan hệ hợp tác khác, tài liệu cho biết. Theo tài liệu, ước tính khoản đầu tư của Amazon vào Anthropic là 8 tỉ USD và của Google vào Anthropic là 2,55 tỉ USD.

"Những thỏa thuận hợp tác này liên quan đến mối quan hệ giữa các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn nhất thế giới hiện nay và hai trong số các nhà phát triển mô hình AI nổi bật nhất. Do đó, những mối quan hệ hợp tác này có khả năng ảnh hưởng đáng kể đến công nghệ AI, nhân viên và người tiêu dùng", theo tài liệu.

Đến ngày 20.1, các luật sư của Elon Musk đã đính kèm tài liệu này làm Phụ lục 3 trong hồ sơ tòa án mới nhất của họ.

Elon Musk và các đồng nguyên đơn với ông "đồng ý với các khung phân tích" từ các phát hiện của Bộ Tư pháp Mỹ và Ủy ban Thương mại Liên bang.

Các luật sư của Sam Altman và Microsoft không trả lời ngay câu hỏi từ trang Insider.

Ngày xử tiếp theo của vụ kiện là ngày 4.2.

Giữa tháng 11.2024, Elon Musk đã mở rộng vụ kiện chống lại OpenAI, bổ sung các cáo buộc liên bang về chống độc quyền và khiếu nại khác, đồng thời thêm Microsoft là bị đơn.

Vụ kiện sửa đổi của Elon Musk, được nộp hôm 15.11.2024 tại tòa án liên bang ở thành phố Oakland, cáo buộc rằng Microsoft và OpenAI đã tìm cách độc quyền hóa thị trường AI tạo sinh một cách bất hợp pháp và loại bỏ các đối thủ cạnh tranh.

Giống khiếu nại ban đầu của Elon Musk vào tháng 8.2024, đơn kiện này cáo buộc OpenAI và Giám đốc điều hành Samuel Altman vi phạm các điều khoản hợp đồng bằng cách đặt lợi nhuận lên trên lợi ích công cộng trong nỗ lực thúc đẩy AI.

“Chưa từng có công ty nào chuyển từ một tổ chức phi lợi nhuận miễn thuế sang gã khổng lồ vì lợi nhuận trị giá 157 tỉ USD, làm tê liệt thị trường, chỉ trong vòng 8 năm”, nội dung đơn kiện nêu rõ. Vụ kiện yêu cầu hủy bỏ giấy phép của OpenAI với Microsoft và buộc họ phải hoàn trả những khoản lợi nhuận "bất chính".

“Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh của Microsoft đã leo thang. Ánh sáng mặt trời là chất khử trùng tốt nhất”, luật sư Marc Toberoff cho biết trong một tuyên bố.

Elon Musk là nhân vật quan trọng trong chính quyền Trump. Hôm 12.11, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã đề cử Elon Musk và Vivek Ramaswamy (cựu ứng cử viên Tổng thống Mỹ thuộc đảng Cộng hòa) cho vị trí lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mới được thành lập. Công việc của hai doanh nhân sẽ kết thúc vào ngày 4.7.2026.

Ông Trump tuyên bố Elon Musk và Vivek Ramaswamy sẽ mở đường cho chính quyền mới phá bỏ bộ máy quan liêu của chính phủ, cắt giảm các quy định thừa thải, giảm chi tiêu lãng phí và tái cấu trúc các cơ quan liên bang.

Elon Musk và Vivek Ramaswamy là hai người ủng hộ nổi bật từ khu vực tư nhân với ông Trump trong thời gian tranh cử để trở lại Nhà Trắng. Vivek Ramaswamy là doanh nhân công nghệ sinh học. Sau khi thất bại trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa năm nay, Vivek Ramaswamy nhanh chóng trở thành đồng minh mạnh mẽ cho ông Trump.

Trước đó, Elon Musk khẳng định có thể nhanh chóng cắt giảm 2.000 tỉ USD chi tiêu ngân sách cho chính phủ nếu ông Trump đắc cử.

Vụ kiện mở rộng từ Elon Musk cáo buộc OpenAI và Microsoft vi phạm luật chống độc quyền bằng cách ràng buộc cơ hội đầu tư vào họ bằng các thỏa thuận không hợp tác với các đối thủ khác. Đơn kiện cũng cho rằng thỏa thuận cấp phép độc quyền giữa OpenAI và Microsoft tương tự một vụ sáp nhập không có sự phê duyệt của cơ quan quản lý.

Trong một tuyên bố, OpenAI cho biết vụ kiện mới của Elon Musk "thậm chí còn vô căn cứ và quá đáng hơn những vụ trước đó". Microsoft từ chối bình luận.

Trong hồ sơ nộp lên tòa án vào tháng 10.2024, OpenAI đã cáo buộc Elon Musk theo đuổi vụ kiện như một phần của "chiến dịch ngày càng hung hăng nhằm quấy rối OpenAI để giành lợi thế cạnh tranh cho riêng mình", yêu cầu thẩm phán liên bang ở thành phố Oakland bác bỏ đơn kiện từ tỷ phú giàu nhất thế giới.

“OpenAI cam kết phát triển trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) một cách an toàn và có lợi. Elon Musk từng ủng hộ OpenAI trong sứ mệnh đó, nhưng đã từ bỏ khi nỗ lực thống trị của ông ta gặp thất bại”, OpenAI viết trong hồ sơ của họ.

AGI là một dạng AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt, giống con người. Không giống như AI hẹp, vốn chỉ giỏi trong một lĩnh vực cụ thể (như nhận dạng giọng nói hoặc hình ảnh), AGI có khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ đó giải quyết các vấn đề phức tạp một cách tự chủ và sáng tạo. OpenAI định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".