Singapore nuôi và thả muỗi Aedes đực để chống dịch sốt xuất huyết

Trước tình hình diễn biến phức tạp, Bộ trưởng Môi trường và Phát triển bền vững Phó Hải Yến ngày 15.6 thông báo thả thêm muỗi Aedes đực mang vi khuẩn Wolbachia đến 8 khu dân cư mới, một số công trường xây dựng cùng vài khu vực nguy cơ cao khác từ tháng 7.

Đây là số muỗi thuộc dự án Wolbachia-Singapore của Cơ quan Môi trường quốc gia Singapore (NEA). Muỗi đực mang vi khuẩn Wolbachia khi giao phối với muỗi cái không mang vi khuẩn sẽ tạo ra trứng muỗi không thể nở, qua đó làm giảm số lượng muỗi Aedes.

Để phục vụ nỗ lực mở rộng khu vực thả muỗi đực mang vi khuẩn Wolbachia, NEA sẽ tăng số lượng muỗi sản xuất mỗi tuần từ 2 triệu (hiện tại) lên 5 triệu (cuối năm).

Ngoài mục đích kiểm soát số lượng muỗi Aedes trong thành phố, dữ liệu thu thập được nỗ lực mở rộng khu vực thả muỗi đực mang vi khuẩn Wolbachia cũng có thể giúp xác định tác động của công nghệ này với sốt xuất huyết và các ổ dịch.

Dự án Wolbachia-Singapore

Wolbachia là một trong số những loài vi sinh vật ký sinh phổ biến nhất thế giới, được tìm thấy ở nhiều loại côn trùng nhưng không có ở muỗi Aedes làm lây lan sốt xuất huyết. Công dụng làm giảm số lượng muỗi Aedes mà công nghệ cấy vi khuẩn Wolbachia mang lại khiến đảo quốc sư tử lập nên Wolbachia-Singapore vào năm 2016. Dự án kể từ khi được khởi động đã trải qua 5 giai đoạn nghiên cứu thực địa tại nhiều khu vực.

Quy trình sản xuất khá phức tạp. Đầu tiên đội ngũ chuyên gia cho muỗi mang vi khuẩn Wolbachia trưởng thành giao phối và đẻ trứng trong một cơ sở của NEA, sau đó thu thập và lưu trữ trứng muỗi - có kích thước chỉ bằng chấm đen - trên các mảnh giấy cho đến khi nở. Có khoảng 36 triệu quả trứng được trữ trong “ngân hàng trứng”.

Khi ngập trong nước trứng nở thành lăng quăng trong vòng nửa giờ. Đội ngũ chuyên gia dùng máy tự động để đếm số lăng quăng, giữ chúng trong khay và cho ăn thức ăn biến đổi cho đến lúc chúng biến thành nhộng.

Nhộng được phân loại theo giới tính, chỉ con đực được giữ lại. Cẩn thận hơn, đội ngũ chuyên gia còn chiếu vào số nhộng được giữ lại lượng nhỏ bức xạ tia X, khiến bất cứ con cái nào vượt qua vòng phân loại cũng đều vô sinh.

Tiếp theo, nhộng được giữ trong các ống nơi chúng biến thành muỗi trưởng thành. Muỗi trong ống - 150 con/ống - sẽ được thả vào khu dân cư.

Từ năm 2019 đến nay cơ sở của NEA đã nhân giống khoảng 200 triệu con muỗi, khoảng 1,5 - 2 triệu con được thả mỗi tuần. Thường mất 3 - 4 tháng để số muỗi này làm giảm số ca mắc sốt xuất huyết.

Trước câu hỏi vì sao Singapore chưa thể xóa sổ sốt xuất huyết dù Wolbachia-Singapore là dự án thành công, Deng Lu - nhà khoa học đứng cầu cơ sở phụ trách nhân giống muỗi mang vi khuẩn Wolbachia - cho biết: “Chúng tôi chỉ bao phủ được một khu vực hạn chế, để mở rộng thì cần sản xuất nhiều hơn. Đây là nhiệm vụ chẳng hề dễ dàng vì không có sẵn công nghệ đã hoàn thiện hay công nghệ có sẵn chỉ cần mua về sử dụng. Chúng tôi gần như phải phát triển thiết bị cùng công nghệ từ đầu. Chúng tôi vẫn đang tinh chỉnh công nghệ hiện tại.

NEA cũng nhấn mạnh: “Công nghệ cấy vi khuẩn Wolbachia không phải biện pháp toàn năng thay thế được loạt biện pháp phòng ngừa cơ bản như vệ sinh nhà cửa, loại bỏ nước đọng”.