Đài ABC News ngày 5.9 đưa tin tân Thủ tướng Vanuatu Sato Kilman tuyên bố xét lại hiệp ước an ninh đã ký với Úc năm ngoái.
Hiệp ước là nguyên nhân chính khiến cựu lãnh đạo Ishmael Kalsakau bị lật đổ bằng một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội Vanuatu, sau đó bị ông Kilman đánh bại trong một cuộc bỏ phiếu kín ngày 4.9.
Các nghị sĩ phe đối lập cho rằng hiệp ước làm tổn hại vị thế trung lập của nước này và có thể đe dọa đến viện trợ phát triển từ Trung Quốc.
Theo tân thủ tướng, với tình trạng hiện tại thì hiệp ước an ninh ký kết vào tháng 12.2022 khó lòng được Quốc hội Vanuatu phê chuẩn.
“Đối với chúng tôi, vào thời điểm hiện tại, không chắc hiệp ước có phải là lợi ích tốt nhất của Vanuatu hay không vì chúng tôi chưa được tham vấn. Quan điểm của tôi là tái xem xét thỏa thuận với cả phía Úc lẫn phía chính phủ Vanuatu, xem có vướng mắc nào không và cách giải quyết vướng mắc đó”, ông Kilman trả lời phỏng vấn của ABC News.
Vanuatu là một trong số quốc đảo Thái Bình Dương nơi Mỹ - Trung đang cạnh tranh ảnh hưởng gay gắt. Mỹ cùng đồng minh (trong đó có Úc) tìm cách ngăn các đảo quốc thiết lập quan hệ an ninh với Trung Quốc, sau khi Trung Quốc thành công ký hiệp ước an ninh với quốc đảo Solomon vào tháng 4 năm ngoái.
Với 4 lần nắm quyền trước kia, ông Kilman đều cam kết hợp tác chặt chẽ hơn với Trung Quốc. Trong khi đó cựu lãnh đạo Kalsakau lại tìm cách mở rộng quan hệ quốc tế của nước này.