Gửi bình luận
Trong bối cảnh cuộc chiến chưa có dấu hiệu kết thúc, Ukraine đã âm thầm khôi phục và phát triển ngành công nghiệp tên lửa của mình.
Theo The Economist, với nguồn viện trợ quân sự từ nước ngoài ngày càng không chắc chắn, Ukraine đã tự xây dựng các dự án tên lửa đầy tham vọng nhằm đối phó với áp lực từ Nga và khẳng định năng lực tự chủ về quốc phòng.
Hồi sinh ngành công nghiệp tên lửa
Trong quá khứ, Ukraine từng là quốc gia dẫn đầu thế giới về công nghệ vũ trụ và tên lửa, với nhà máy Pivdenmash tại Dnipro sản xuất 4 thế hệ tên lửa chiến lược. Tuy nhiên, vị thế này đã bị suy giảm sau khi Ukraine từ bỏ kho vũ khí hạt nhân vào năm 1994 theo Bản ghi nhớ Budapest. Sau đó, ngành công nghiệp tên lửa của Ukraine lâm vào tình trạng trì trệ do tham nhũng, sự xâm nhập của Nga và thiếu ý chí chính trị.
Hiện nay, Ukraine đang cố gắng bắt kịp trong khi phải đối mặt với cuộc chiến khốc liệt. Ngoại trừ một số lượng nhỏ tên lửa tầm xa từ phương Tây, như ATACMS (300km) của Mỹ hay Storm Shadow (250km) của Anh/Pháp, Ukraine chủ yếu dựa vào các loại vũ khí có tầm bắn ngắn để tấn công gần tiền tuyến. Trong khi đó, Nga có khả năng tấn công toàn bộ lãnh thổ Ukraine nhờ ngành công nghiệp tên lửa mạnh mẽ, chỉ đứng sau Mỹ và Trung Quốc.
Tổng thống Volodymyr Zelensky đã tuyên bố mục tiêu sản xuất 3.000 tên lửa vào cuối năm 2025. Điều này bao gồm việc phát triển hàng loạt loại tên lửa mới như Neptune, cải tiến từ vũ khí chống hạm, và Hrim-2, một tên lửa đạn đạo chiến thuật đầy hứa hẹn.
Dự án tên lửa Trembita
Trembita, một loại tên lửa hành trình mới, là minh chứng điển hình cho sự sáng tạo và quyết tâm của Ukraine. Được đặt theo tên chiếc kèn truyền thống của vùng núi cao, Trembita được phát triển bởi đội ngũ kỹ sư tình nguyện. Động cơ của tên lửa, được cải tiến từ thiết kế của bom V-1 Đức thời Thế chiến II, là một sản phẩm mang tính ứng dụng cao với chi phí sản xuất thấp.
Trembita cơ bản có tốc độ 400 km/giờ và tầm bắn 200km, phù hợp với mục tiêu tấn công gần tiền tuyến. Phiên bản lớn hơn đang được phát triển để có khả năng tiếp cận tận Moscow. Sự ra đời của Trembita là kết quả của 18 tháng làm việc không ngừng nghỉ, một kỳ tích trong lĩnh vực mà việc phát triển thường kéo dài nhiều năm. Nhưng Trembita chỉ là một trong số hàng loạt dự án tên lửa mà Ukraine đang theo đuổi nhằm khôi phục vị thế từng là cường quốc tên lửa thời Liên Xô.
Trembita không phải là giải pháp duy nhất để đối phó với tên lửa Nga, nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong chiến lược chiến tranh bất đối xứng của Ukraine. Với giá khởi điểm chỉ từ 3.000 USD đến 15.000 USD, Trembita cho phép Ukraine sản xuất hàng loạt, tạo áp lực lớn lên hệ thống phòng không của đối phương.
Trembita bay ở độ cao thấp, khiến radar và các hệ thống phòng không hiện đại khó phát hiện. Phiên bản mồi nhử có thể làm rối loạn và tiêu hao tài nguyên phòng không của đối phương, tạo điều kiện cho các vũ khí tấn công chính xác hơn. Bằng cách sử dụng Trembita để gây nhiễu và làm suy yếu phòng không của Nga, Ukraine mở đường cho các tên lửa tầm xa như Neptune và Hrim-2 thực hiện các cuộc tấn công hiệu quả hơn.
Sức ép lên Nga?
Dù đạt được những bước tiến đáng kể, chương trình tên lửa của Ukraine vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Nga hiện không ngừng nhắm vào các cơ sở sản xuất tên lửa của Ukraine.
Năm 2023, cơ sở sản xuất tên lửa Neptune ở Kyiv bị tấn công, gây thương vong lớn. Tháng 11.2024, Nga tiếp tục sử dụng tên lửa đạn đạo liên khu vực Oreshnik để tấn công nhà máy Pivdenmash tại Dnipro.
Bên cạnh đó, tầm bắn hiện tại của các tên lửa mà Ukraine đang phát triển chưa đủ để tấn công các mục tiêu chiến lược sâu trong lãnh thổ Nga. Nga sở hữu các hệ thống phòng thủ hiện đại như S-400 và S-500, có khả năng phát hiện và tiêu diệt các tên lửa bay thấp như Trembita hoặc Neptune. Điều này làm giảm hiệu quả của các tên lửa Ukraine khi đối mặt với Nga.
Ngoài ra, Nga có lợi thế lớn hơn về ngân sách quân sự và cơ sở hạ tầng công nghiệp. Trong khi đó, Ukraine phụ thuộc vào nguồn tài trợ từ phương Tây để phát triển và sản xuất tên lửa.
Nhìn chung, chương trình tên lửa của Ukraine là biểu tượng cho sự sáng tạo và quyết tâm trong bối cảnh chiến tranh khốc liệt. Dù còn nhiều thách thức, từ áp lực tài chính đến sự tấn công của Nga, Ukraine vẫn kiên định với mục tiêu tự chủ quốc phòng.
Với sự hỗ trợ từ phương Tây và các giải pháp sáng tạo, Ukraine đang đặt nền móng cho một ngành công nghiệp tên lửa hiện đại và hiệu quả. Như lời một kỹ sư trong nhóm phát triển Trembita: "Chúng tôi sẽ không dừng lại. Dù có ngừng bắn hay không, tên lửa của chúng tôi vẫn sẽ bay".
