Thách thức với mục tiêu tăng trưởng quý 1/2025

Kinh tế 2 tháng đầu năm sáng tối đan xen

Theo báo cáo mới nhất của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), sản xuất công nghiệp hai tháng đầu năm 2025 tăng trưởng tích cực và đạt mức tăng cao nhất của cùng kỳ trong 5 năm qua; hoạt động thương mại, dịch vụ sôi động và duy trì mức tăng cao so với cùng kỳ năm trước.

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa hai tháng đầu năm 2025 đạt 127,07 tỉ USD, tăng 12,0% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 8,4%; nhập khẩu tăng 15,9%. Cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 1,47 tỉ USD.

Ngoài ra, những tín hiệu khởi sắc từ các hoạt động sản xuất kinh doanh, du lịch, thương mại đã tạo động lực nâng cao nguồn thu ngân sách nhà nước. Tính chung hai tháng đầu năm 2025, thu ngân sách nhà nước ước đạt 499,8 nghìn tỉ đồng, bằng 25,4% dự toán năm và tăng 25,7% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt thiếu hụt lao động những tháng đầu năm 2025 vẫn xuất hiện trong một bộ phận doanh nghiệp đăng ký thành lập mới. Trong hai tháng đầu năm 2025, tổng số lao động đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới là gần 140,7 nghìn người, giảm 22,7% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2024 có 154,3 nghìn người, tăng 29,0%).

Tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa hai tháng đầu năm 2025 chỉ cao hơn cùng kỳ năm 2023 trong 5 năm qua. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hai tháng đầu năm các năm 2021-2025 so với cùng kỳ năm trước tăng/giảm lần lượt như sau: 22,1%; 15,2%; -13,3%; 18,2%; 12,0%.

Đáng lo ngại, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cao hơn số doanh nghiệp gia nhập thị trường. Trong hai tháng đầu năm nay, số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường là 67 nghìn doanh nghiệp, cao hơn số doanh nghiệp gia nhập thị trường (49,8 nghìn doanh nghiệp).

Trong đó, số doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể là 3,8 nghìn doanh nghiệp, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm trước và là mức cao nhất của cùng kỳ các năm trong giai đoạn 2021-2025.

Thách thức với mục tiêu tăng trưởng quý 1/2025

Theo Cục Thống kê, mục tiêu tăng trưởng năm 2025 đạt 8% trở lên là một thách thức lớn đối với toàn nền kinh tế, trong đó quý 1 tăng 7,7%; quý 2 tăng 8,1%; quý 3 tăng 8%; quý 4 tăng 8,2%. Trong đó, có một số thách thức đặt ra đối với mục tiêu tăng trưởng 7,7% của quý 1 năm nay.

Cụ thể, chỉ số IIP ngành khai khoáng hai tháng đầu năm 2025 giảm 9,4% so với cùng kỳ năm trước và giảm nhiều nhất của cùng kỳ trong 5 năm qua. Mục tiêu tăng trưởng của ngành khai khoáng quý 1/2025 (theo kịch bản 8%) là giảm 1,2%. Chỉ số sản xuất ngành khai khoáng 2 tháng đầu năm 2025 giảm nhiều dẫn đến khả năng đạt mục tiêu đặt ra của quý 1 năm nay là khó khăn.

Chỉ số sản xuất ngành chế biến, chế tạo hai tháng đầu năm 2025 tăng 9,3%, chỉ thấp hơn cùng kỳ năm 2021 (9,4%), trong khi đó mục tiêu đặt ra trong quý 1 năm nay là giá trị tăng thêm ngành chế biến, chế tạo tăng 9,8%. Để đạt mục tiêu tăng trưởng của quý 1, tốc độ tăng IIP của ngành chế biến chế tạo phải tăng ít nhất trên 10%, đây là một thách thức lớn đối với sản xuất công nghiệp trong quý 1.

Chỉ số sản xuất ngành điện 2 tháng đầu năm 2025 chỉ tăng 2,3%, thấp hơn nhiều so với mức tăng 13,7% của cùng kỳ năm trước. Mục tiêu tăng trưởng của ngành điện trong quý 1 là 10,9%. Vì vậy trong quý 1 chỉ số IIP của ngành điện phải tăng trên 2 chữ số để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng đã đặt ra.

Về vốn đầu tư nước ngoài (FDI), trong hai tháng đầu năm 2025, tốc độ tăng vốn FDI thực hiện chỉ cao hơn cùng kỳ năm 2023 (hai tháng đầu năm 2023 giảm 4,9%) trong 5 năm qua. Vốn FDI thực hiện tăng thấp (chiếm khoảng 16 - 20% tổng vốn đầu tư toàn xã hội) sẽ là thách thức không nhỏ để đóng góp thực hiện mục tiêu tăng trưởng của quý 1 năm nay.

Thêm nữa, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng hai tháng đầu năm 2025 tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 tăng 8,4%) nhưng chưa đạt mức tăng trưởng như thời kỳ trước dịch COVID-19 (cùng kỳ năm 2018 và 2019 tăng lần lượt tăng 9,8% và 12,6%); tăng trưởng của dịch vụ du lịch lữ hành có xu hướng giảm (cùng kỳ các năm 2023 - 2025 lần lượt tăng 169,9%; 25,9% và 16,4%).

Thặng dư thương mại hai tháng đầu năm 2025 đạt 1,47 tỉ USD, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm 2023 (3,48 tỉ USD) và năm 2014 (5,13 tỉ USD).

Như vậy xét về góc độ sử dụng thì cầu tiêu dùng của nền kinh tế còn ở mức thấp hơn cùng kỳ các năm trước, là một thách thức lớn để có thể đạt mục tiêu tăng trưởng của quý 1 năm nay.

Theo Cục Thống kê, cần phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hài hòa, hiệu quả các chính sách; trong đó điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả; điều hành chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, thúc đẩy các động lực tăng trưởng; phản ứng kịp thời nhằm duy trì sự ổn định và tăng trưởng của nền kinh tế.

Tiếp theo, cần đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng hiện đại hóa, nâng cao năng suất, chất lượng của sản phẩm các ngành công nghiệp có lợi thế; phát triển các lĩnh vực công nghiệp mới nổi như chip, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn; phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ.

Giải pháp tiếp theo là thúc đẩy xuất khẩu; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng, đa dạng hoá chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và thị trường xuất, nhập khẩu gắn với nâng cao chất lượng sản phẩm; tham gia sâu, rộng hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực, toàn cầu.

Đặc biệt, cần có giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt, kịp thời hơn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2025, nhất là các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm và các chương trình mục tiêu quốc gia; có chính sách ưu đãi, cạnh tranh, tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi thu hút các dự án lớn, trọng điểm quốc gia, dự án công nghệ cao..., thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư.