Thanh tra Chính phủ đã có kết luận thanh tra về việc chuyển đổi nhà đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP HCM.
Trong đó, Thanh tra Chính phủ có nêu một số khu đất có nguồn gốc quốc phòng biến thành cao ốc, khu dân cư.
Cao ốc văn phòng số 7-9 Tôn Đức Thắng
Dự án cao ốc văn phòng cho thuê tại số 7-9 Tôn Đức Thắng, quận 1 diện tích đất là 3.531 m2, nguồn gốc là đất quốc phòng do Bộ Tư lệnh Hải quân quản lý, sử dụng. Ngày 14.3.2006, Bộ Tư lệnh Hải quân có tờ trình xin chủ trương khai thác đất tại số 7-9 Tôn Đức Thắng với hình thức hợp tác kinh doanh.
Công ty Hải Thành tham gia bằng quyền sử dụng đất 4.000 m2 và tài sản trên mặt đất tại số 7-9 Tôn Đức Thắng; Công ty TNHH-SX-DV Yên Khánh đầu tư toàn bộ chi phí xây dựng cao ốc văn phòng và đã được Bộ trưởng Quốc phòng ký phê duyệt tờ trình.
Sau đó, Sở Tài nguyên - Môi trường TP.HCM có văn bản đề nghị và UBND TP.HCM ra quyết định giao 4.044 m2 đất tại địa chỉ 7-9 Tôn Đức Thằng cho Công ty Hải Thành để chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án.
Ngày 3.7.2009, UBND TP.HCM có quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất tại số 7-9 Tôn Đức Thắng theo giá thị trường là gần 504 tỉ đồng, nhưng lại chấp thuận để toàn bộ số tiền thu được từ chuyên mục đích sử dụng đất đối với khu đất 7-9 Tôn Đức Thắng là gần 503 tỉ đồng. Số tiền này sử dụng làm chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng (nếu có) và đầu tư xây dựng doanh trại hoặc cơ sở phúc lợi cho các đơn vị quân đội của Hải quân. Vào thời điểm thanh tra, Thanh tra Chính phủ nói rằng dự án chưa được triển khai, đang trong giai đoạn đề nghị điều chỉnh chi tiêu kiến trúc.
Dự án khu dân cư phường Tân Phú
Dự án khu dân cư phường Tân Phú do Tổng Công ty Xây dựng công trình hàng không ACC (Công ty Hàng không ACC) làm chủ đầu tư, với diện tích 46.432m2. Khu đất này là trận địa tên lửa do Sư đoàn 367 - Bộ Tư lệnh Phòng không - Không quân quản lý (đất quốc phòng – an ninh).
Ngày 31.7.2007, Bộ Quốc phòng có văn bản đề nghị UBND TP.HCM làm thủ tục thu hồi đất quốc phòng tại vị trí nói trên để giao cho Công ty Hàng không ACC, do vị trí không còn phù hợp nên trận địa được di dời đến huyện Bình Chánh.
Ngày 9.11.2007, Bộ Tài chính có văn bản gửi Bộ Quốc phòng và UBND TP.HCM cho rằng việc chuyển đổi khu đất trên là phù hợp. Trên cơ sở đó, ngày 25.3.2008, UBND TP.HCM đã chấp thuận việc chuyển mục đích sử dụng đất tại khu vực nói trên để xây dựng khu dân cư tại phường Tân Phú, quận 7.
Ngày 2.10.2010, UBND TP.HCM đã ra quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng 46.432m2 đất trên để Công ty Hàng không ACC thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được chuyển mục đích sử dụng đất với tổng giá trị quyền sử dụng đất phải nộp là hơn 915 tỷ đồng
Tại thời điểm thanh tra, Thanh tra Chính phủ kết luận dự án đã đầu tư xây dựng, hoàn thành cách hạng mục khu nhà ở biệt thự và chung cư cao tầng; đang xây dựng trường học và các hàng mục kỹ thuật.
Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ cho thấy ngày 29.7.2013, UBND quận 7 có duyết định phê duyệt đồ án điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết 1/500 của dự án. Trong đó, có việc điều chỉnh xây dựng chung cư lô D có 3 tầng hầm thành 2 tầng hầm.
Tuy nhiên, đến thời điểm thanh tra, UBND TP.HCM chưa chỉ đạo và xác định lại giá trị quyền sử dụng đất để thu hồi bổ sung phần giá trị chênh lệch về tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Từ đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND TP.HCM chỉ đạo và thực hiện rà soát, xác định và thu hồi tiền sử dụng đất bổ sung theo đúng quy định của pháp luật.
Dự án Trung tâm dịch vụ văn phòng, khách sạn cao cấp, căn hộ cho thuê tại số 34-38 Tôn Đức Thắng
Công ty TNHH MTV Đầu tư Du lịch và Vận tải biển Phương Nam làm chủ đầu tư dự án Trung tâm dịch vụ văn phòng, khách sạn cao cấp, căn hộ cho thuê tại số 34-38 Tôn Đức Thắng với tổng diện tích là 11.975 m2.
Về nguồn gốc đất, đây là đất quốc phòng được Bộ Quốc phòng có quyết định 1181 thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng và doanh trại trên khu đất của Tổng cục 2, giao cho Công ty TNHH MTV Đầu tư Du lịch và Vận tải biển Phương Nam quản lý, sử dụng, trong đó có khu đất tại số 3A-3B.
Ngày 1.2.2007, Thứ trưởng Quốc phòng Nguyễn Văn Được ký quyết định giao cho Công ty Phương Nam làm chủ đầu tư dự án trên khu đất tại số 3A- 3B Tôn Đức Thắng.
Dựa trên tờ trình của Sở Tài chính, UBND TP.HCM ban hành quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất tại mặt bằng 3A-3B Tôn Đức Thắng với giá trị quyền sử dụng đất là hơn 1.438 tỉ đồng.
Kết quả thanh tra cho thấy Công ty Phương Nam chưa đáp ứng điều kiện về năng lực tài chính theo quy định, không có kinh nghiệm kinh doanh bất động sản. Ngày 30.8.2012, Bộ Quốc phòng có quyết định cho phép Công ty Phương Nam góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất của thửa đất số 6, tờ bản đồ 31 (tài liệu năm 2002) tại địa chỉ 3A-3B Tôn Đức Thắng, quận 1 để thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần Kinh doanh Địa ốc Phương Nam 3A-2 làm chủ đầu tư triển khai dự án, với giá trị góp vốn là hơn 435 tỉ đồng, chiếm 7,73% vốn điều lệ.
Đến thời điểm thanh tra, dự án đã đầu tư xây dựng cơ bản xong phần thô, đang hoàn thiện để đưa vào sử dụng. Vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Quốc phòng, UBND TP.HCM xử lý các nội dung như kết quả thanh tra đã phát hiện nêu trên theo thẩm quyền, đúng Nghị quyết số 132 ngày 17.11.2020 và đúng quy định của pháp luật có liên quan.
Dự án khu dân cư số 168 Phan Văn Trị
Dự án khu dân cư số 168 Phan Văn Trị, Gò Vấp, có tổng diện tích đất là 121.147,36m2 là đất do Tổng cục hậu cần (Bộ Quốc phòng) tiếp quản, sử dụng từ năm 1975. Ngày 31.3.2005, UBND TP.HCM cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Tổng kho 186 – Cục Xăng dầu, Tổng cục Hậu cần với mục đích sử dụng đất là đất quốc phòng với thời hạn sử dụng lâu dài.
Trong đó, có khoảng 2.700 m2 đất cho Công ty 394 thuộc Bộ Quốc phòng sử dụng để xây trụ sở làm việc; koảng 7.022 m2 do Trung tâm ý tế dự phòng quản lý, sử dụng. Phần còn lại diện tích còn lại khoảng 140.027m2 do Tổng cụ Hậu cần, quản lý, sử dụng.
Tháng 7.2008, Bộ Quốc phòng cho phép Tổng cục hậu cần được di chuyển Tổng kho 186 đến đóng quân tại huyện Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai) và đề nghị UBND TP.HCM ra quyết định thu hồi khu đất trên giao cho Công ty TNHH Đầu tư địa ốc Thành phố (CityLand) quản lý đầu tư xây dựng khu nhà ở.
Sau khi xem xét tờ trình của các bộ liên quan, ngày 5.9.2011, Thủ tướng đã có văn bản về quản lý, sử dụng tiền sử dụng đất tại số 168, Phan Văn Trị. Thủ tướng giao UBND TP.HCM quyết định thu hồi cơ sở nhà, đất nói trên, đồng thời chuyển mục đích sử dụng, quản lý đất và sử dụng đất nêu trên theo quy định của pháp luật về đất đai.
Thủ tướng cũng giao Bộ Quốc phòng sử dụng số tiền từ việc chuyển mục đích sử dụng diện tích đất quốc phòng nêu trên để thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất, đầu tư xây dựng các sơ sở sản xuất quốc phòng khi phải di chuyển, sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới doanh trại quân đội…
Ngày 11.4.2012, UBND TP.HCM đã duyệt giá trị quyền sử dụng đất với tổng giá trị quyền sử dụng 64.797,2m2 đất ở, đất thương mại, dịch vụ kết hợp thể dục thể thao là hơn 1 tỉ đồng.
Kết quả thanh tra cho thấy quyết định giao đất ngày 1.12.2011 của UBND TP.HCM cho Công ty TNHH Đầu tư địa ốc TP là chưa phù hợp với quy định tại khoản 1, điều 58 - Luật Đất đai năm 2003. UBND TP.HCM ra văn bản ngày 11.3.2014 chấp thuận chủ trương xử lý không dành 20% diện tích đất xây dựng nhà ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật của dự án để xây dựng nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, chủ đầu tư đã thực hiện nộp tiền sử dụng đất cho Bộ Quốc phòng, trong đó có giá trị tiền sử dụng đất của 20% đất xây dựng nhà ở xã hội nêu trên. Đến thời điểm thanh tra, dự án đầu tư xây dựng đã hoàn thành và bán hết cho người sử dụng.
Do vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP.HCM tiếp tục rà soát, xử lý theo thẩm quyền đối với các nội dung được phát hiện qua thanh tra.