Thị trường chứng khoán Nga chưa thể bùng nổ trong năm 2017, tại sao?

Thực tế kinh tế nước Nga có sức hấp dẫn giới đầu tư trong năm 2017 là hoàn toàn có cơ sở, song thị trường chứng khoán Nga thì chưa thể bùng nổ trong năm 2017 như dự báo của các chuyên gia. Những thành quả mà kinh tế Nga đạt được chưa thể và không thể tạo đà cho sự bùng nổ thị trường vốn của Nga trong năm 2017.

Thị trường chứng khoán là nơi mua bán, chuyển nhượng những chứng chỉ chứng khoán có giá trị như cổ phiếu, trái phiếu hay chứng chỉ quỹ. Đó là những loại giấy tờ có giá trị như tiền tệ, hay nói đúng hơn là đại diện cho tiền tệ. Do vậy, mọi biến động trên thị trường chứng khoán đều liên quan đến tiền tệ và nền tảng của tiền tệ - hàng hoá.

Hiệu ứng từ thị trường tiền tệ Nga không thể tạo sự bùng nổ cho thị trường chứng khoán

Theo hãng tin CNN, chỉ số RTS của thị trường chứng khoán Nga tính theo đồng USD đã tăng 52% trong năm 2016, dẫn đầu các thị trường chứng khoán trên thế giới. Một chỉ số chính khác của thị trường chứng khoán nước này là Micex, tính bằng đồng rúp, cũng tăng 27%.

Hãng tin Bloomberg thì nhận định, trong năm 2017, các tài sản của Nga như đồng rúp và cổ phiếu Nga sẽ tiếp tục là những kênh đầu tư được giới đầu tư ưa chuộng nhất tại các thị trường mới nổi. Đặc biệt đồng rúp Nga được Ngân hàng Thụy Sĩ UBS dự báo sẽ đem lại mức lợi nhuận 26% trong năm nay.

Trong khi đó, một số thị trường chứng khoán kết thúc năm 2016 với mức giảm điểm sâu. Chứng khoán Italy giảm 10% do những lo ngại về sức khỏe ngành ngân hàng nước này. Tại Trung Quốc, chỉ số Shanghai Composite của sàn chứng khoán Thượng Hải giảm 12% trong cả năm, còn chỉ số chính của sàn chứng khoán Thẩm Quyến mất 15%.

Như vậy, so với các thị trường chứng khoán khác trên thế giới thì thị trường chứng khoán Nga thực sự đã bùng nổ trong năm 2016, nhưng vì kinh tế Nga gặp khó khăn bởi hai gọng kìm cấm vận của phương Tây và giá dầu thô giảm nên nó bị giới phân tích lãng quên.

Tuy nhiên, trong năm 2017 thì hiệu ứng từ thị trường chứng khoán Nga không dễ được như vậy nữa.

Có thể thấy rằng biên độ phục hồi của đồng rúp gần như đã đạt đỉnh trong năm 2016 sau khi nó chạm đáy vào năm 2014. Năm 2017 có thể đồng rúp được cải thiện, song không thể có biên động dao động tích cực lớn như năm 2016, bởi sự chao đảo của thị trường tiền tệ Nga đã lấy lại thăng bằng và năm 2017 sẽ là giai đoạn đi vào sự ổn định.

Mặt khác, thị trường tiền tệ thế giới trong năm 2016 - mà cụ thể là những ngoại tệ mạnh - tác động tiêu cực đến đồng rúp đều nằm ở mức thấp nhất. Đồng USD thì đến cuối năm FED mới tăng lãi suất, đồng euro và đồng bảng Anh thì chao đảo bởi Brexit, đồng yen Nhật thì ảnh hưởng bởi chính sách lãi suất âm của Tokyo, đồng nhân dân tệ thì chuẩn bị chạy đà cho việc vào giỏ tiền tệ quốc tế (SDR).

Nay thì những điều kiện thuận lợi đó đã không còn với đồng rúp nữa, mà thể hiện rõ ràng nhất qua việc FED tăng lãi suất, khiến cho đồng USD có biên độ tăng giá trị đối với tất cả các ngoại tệ mạnh trên thế giới. Đồng USD tăng giá có thể có lợi cho thị trường hàng hoá Nga chứ chưa hẳn có lợi cho thị trường vốn của Nga.

Kinh tế Nga năm 2017 chưa thể đột phá vì phụ thuộc vào chính sách tái cơ cấu đang được hiệu chỉnh

Từ khi Tổng thống Putin có nước đi mới với việc sử dụng những quân cờ mới, kinh tế Nga đã có sự đổi thay lớn và tạo ra nhiều hiệu ứng tích cực. Từ nửa cuối năm 2016, một hiệu ứng “dòng chảy phương Nam” đã có sự hiệu chỉnh rất lớn đối với chính sách điều hành kinh tế của chính phủ Nga, thể hiện qua việc phát triển thực chất và tái cơ cấu nền kinh tế.

Kinh tế Nga vốn luôn được gắn liền với quy mô dự án hay giá trị công trình rất lớn, song hiệu quả thì không tương xứng. Dự án "dòng chảy phương Nam" dự kiến dẫn khi từ Nga đi các nước châu Âu theo ngả Nam Âu và không quá cảnh Ukraine, khi bị đình lại đã cho thấy sự lãng phí của một dự án khổng lồ.

Từ khi nhà kinh tế Alexei Kudrin được bổ nhiệm trở lại, những sự “vĩ đại” dường như đã được thay bằng tính thực chất. Nhiều người cho rằng vì Nga bị cấm vận khó khăn nên phải chấp nhận “gà què ăn quẩn cối xay”, nhưng thực ra đây là một sự thay đổi rất lớn trong điều hành kinh tế của chính phủ Nga.

Bên cạnh đó là việc tái cơ cấu nền kinh tế Nga, khiến lần đầu tiên Nga trở thành “cường quốc nông nghiệp”. Những nhìn nhận hoài nghi về chính sách tái cơ cấu nền kinh tế của Nga đã thay đổi, bởi đó không phải là sự chẳng đặng đừng trong thời buổi khó khăn, mà đó là một hướng mới trong điều hành của Moscow và đã có kết quả tốt.

Chính sự thay đổi của chính phủ Nga đã làm đổi thay nền kinh tế Nga, song điều đó chưa thể tạo ra sự phát triển bền vững cho kinh tế Nga. Do vậy nó sẽ phải được hiệu chỉnh trong năm 2017 để thực sự tạo ra một diện mạo mới cho kinh tế Nga. Vì thế năm 2017, tăng trưởng của kinh tế Nga đi vào chiều sâu hơn là tạo ra nền tảng cho sự bùng nổ của các thị trường thứ cấp.

Sự phục hồi của giá dầu không phải là một “chất xúc tác” quan trọng cho chứng khoán Nga năm 2017, mà chỉ dành cơ hội cho những là đầu tư “lướt sóng” mà thôi. Cho dù “giá dầu tăng trở lại giúp hỗ trợ nền kinh tế Nga và cứu nền kinh tế nước này khỏi thảm họa”, ông Naeem Aslam, Giám đốc phân tích công ty Think Markets ở London nhận xét.

Những tác động từ tình hình kinh tế - chính trị thế giới tới nước Nga

Theo thông tin từ CNN thì nhiều nhà đầu tư đã đổ xô mua cổ phiếu Nga sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ hồi tháng 11.2016, với kỳ vọng Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ có những bước đi tích cực trong việc cải thiện mối quan hệ Washington - Moscow vốn đã rơi xuống mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh.

Tuy nhiên, kỳ vọng của giới đầu tư chưa thể dễ dàng biến thành lợi ích cho nhà đầu tư ngay trong năm 2017. Điều đó bị kiềm chế bởi 3 yếu tố quan trọng.

Thứ nhất là việc tân Tổng thống Donald Trump chưa thể biến những rào cản trong quan hệ giữa Washington và Moscow thành những cây cầu lợi ích. Điều đó một phần vì kinh tế nội địa đang là ưu tiên số một của ông Trump, một phần vì hàng loạt những rào cản mới lại đang được dựng lên khiến việc phá rào đã chiếm nhiều thời gian của chính phủ Trump.

Thứ hai, sự lệch pha vốn có giữa kinh tế Nga và kinh tế Mỹ khiến cho lợi ích từ quan hệ kinh tế Nga – Mỹ luôn chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong tổng giá trị thương mại giữa hai bên. Nay Moscow tái cơ cấu nền kinh tế trong “thời cấm vận” càng khiến cho lợi ích tiềm năng bị đẩy lui về lợi ích tiềm tàng. Do vậy sự hiệu chỉnh trong năm 2017 của kinh tế Nga chỉ đủ làm sống dậy lợi ích tiềm năng chứ chưa thể khai thác tối đa để tạo ra sự bùng nổ cho các thị trường thứ cấp ngay trong năm nay được.

Thứ ba, lợi ích to lớn từ các thực thể kinh tế khác có thể làm giảm sức hút từ Nga. Các đơn đặt hàng, những sự “chào mừng tân tổng thống Mỹ” từ giới doanh nhân Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc đang khiến cho một rào cản vô hình với kinh tế Nga được dựng lên ngày càng cao hơn từ ngay tại nước Mỹ. Điều đó khiến cho mức độ ưu tiên của chính phủ Trump với kinh tế Nga có thể phải xếp sau.

Cùng với đó là hàng loạt những sự kiện chính trị có tính chất định hình cho kinh tế chính trị thế giới diễn ra trong năm 2017 sẽ khiến cho thị trường chứng khoán Nga tiềm ẩn nhiều rủi ro với nhà đầu tư.

Do vậy, dù kinh tế Nga năm 2017 có sức hấp dẫn rất lớn, song thị trường chứng khoán tại xứ sở bạch dương thì chưa thể bùng nổ như nhiều chuyên gia dự báo và nhiều người kỳ vọng.

Ngọc Việt