Thượng nghị sĩ Cộng hòa cấp cao Mỹ cảnh báo: Bỏ rơi Ukraine sẽ ‘tệ hơn Afghanistan’

Theo Newsweek, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine kéo dài hơn 3 năm, trong đó Mỹ đã cung cấp hàng tỉ đô la viện trợ quân sự và nhân đạo cho Ukraine. Tuy nhiên, với chính sách đối ngoại đang có dấu hiệu thay đổi dưới thời Tổng thống Donald Trump, Washington có thể sẽ điều chỉnh cách tiếp cận với Kyiv.

Lập trường về Ukraine của chính quyền Trump

Ông Trump từng nhiều lần chỉ trích Ukraine, thể hiện lập trường thân thiện hơn với Tổng thống Nga Vladimir Putin, khiến các đồng minh NATO lo ngại về cam kết của Mỹ đối với an ninh châu Âu. Đáng chú ý, cuộc tranh cãi giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục vào cuối tháng trước đã khiến quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng.

Ông Trump và Phó tổng thống JD Vance chỉ trích ông Zelensky vì bị cho là không thể hiện sự biết ơn đầy đủ đối với sự hỗ trợ của Mỹ. Ngay sau đó, Nhà Trắng quyết định đình chỉ chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, làm gián đoạn dòng dữ liệu chiến trường quan trọng mà Kyiv sử dụng để đối phó với Nga.

Quyết định này được cho là một phần trong quá trình đánh giá lại toàn diện mối quan hệ giữa Mỹ và Ukraine, theo lời Cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz. Nó diễn ra ngay sau khi ông Trump tạm ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine.

Việc ngừng chia sẻ thông tin tình báo đã đặt Ukraine vào thế bất lợi đáng kể, bởi thông tin từ Mỹ và NATO đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi hoạt động quân sự của Nga, bao gồm các cuộc di chuyển quân, phóng tên lửa và chiến thuật chiến trường.

David Axelrod, cựu cố vấn cấp cao của Tổng thống Barack Obama, đã chỉ trích ông Trump trên X (Twitter), cho rằng quyết định ngừng chia sẻ thông tin tình báo là mâu thuẫn với chính lập trường cứng rắn của ông đối với Nga.

Phát biểu của ông Lindsey Graham

Trong cuộc phỏng vấn trên Fox News hôm 9.3, ông Graham bày tỏ lo ngại về những diễn biến mới nhất. Ông cho rằng Mỹ cần duy trì hỗ trợ cho Ukraine trong thời gian đàm phán hòa bình.

“Mục tiêu là chấm dứt cuộc chiến một cách danh dự và công bằng. Ông Zelensky đã mắc sai lầm trong cuộc gặp tại Nhà Trắng, nhưng chúng ta vẫn đang làm việc về thỏa thuận khoáng sản với Ukraine. Tôi lo ngại về việc cắt đứt thông tin tình báo và viện trợ quân sự khi giao tranh vẫn tiếp diễn.

Nếu chúng ta rút hoàn toàn khỏi Ukraine, tình hình sẽ còn tồi tệ hơn cả Afghanistan. Tôi không nghĩ Tổng thống Trump muốn làm điều đó, nhưng cho đến khi có lệnh ngừng bắn, tôi tin rằng Ukraine cần được tiếp tục hỗ trợ để tự vệ”, ông Graham nhấn mạnh.

Thượng nghị sĩ Graham so sánh tình hình Ukraine hiện nay với cuộc rút quân hỗn loạn khỏi Afghanistan vào năm 2021. Việc Mỹ rút hoàn toàn khỏi Afghanistan đã tạo điều kiện cho Taliban nhanh chóng giành quyền kiểm soát, khiến hàng chục nghìn người phải di tản.

Ông Graham, một người ủng hộ trung thành của Ukraine, dù đôi lúc có chỉ trích một số chính sách của ông Trump, vẫn là một đồng minh quan trọng của tổng thống Mỹ.

Thúc đẩy đàm phán với Nga

Tổng thống Trump đang theo đuổi các cuộc đàm phán trực tiếp với ông Putin, đặt ra câu hỏi về cách tiếp cận mới của Mỹ đối với Ukraine. Một số nhà phân tích cho rằng việc tạm dừng hỗ trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo có thể là một động thái chiến lược nhằm gây áp lực buộc Ukraine phải đàm phán hòa bình.

Ông Trump hôm 7.3 tuyên bố ông đang cân nhắc các lệnh trừng phạt mới đối với Nga để buộc Moscow ngừng cuộc tấn công vào Ukraine.

"Dựa trên thực tế là Nga đang 'đập tan' Ukraine trên chiến trường ngay lúc này, tôi đang cân nhắc mạnh mẽ các lệnh trừng phạt ngân hàng, lệnh trừng phạt và thuế quan trên quy mô lớn đối với Nga cho đến khi đạt được lệnh ngừng bắn và thỏa thuận hòa bình cuối cùng. Đối với Nga và Ukraine, hãy ngồi vào bàn đàm phán ngay bây giờ, trước khi quá muộn!", ông Trump viết trên Truth Social.

Tuyên bố này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Nga thực hiện các cuộc tấn công quy mô lớn bằng tên lửa và máy bay không người lái vào hạ tầng năng lượng của Ukraine.

Các hội đàm sắp tới với Ukraine

Giới chức Mỹ tiết lộ rằng quyết định đình chỉ chia sẻ thông tin tình báo có thể được dỡ bỏ trong thời gian tới, tùy thuộc vào diễn biến đàm phán giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Zelensky.

Hai nước dự kiến sẽ tổ chức cuộc họp tại Ả Rập Saudi vào tuần tới để thảo luận về thỏa thuận hòa bình tiềm năng. Đây là một trong những phương án đang được xem xét là ký kết thỏa thuận thương mại, trong đó Mỹ sẽ có quyền khai thác khoáng sản đất hiếm của Ukraine để thu hồi một phần chi phí viện trợ quân sự

Phát biểu tại Nhà Trắng hôm 7.3, Tổng thống Trump nhấn mạnh rằng Ukraine cần thay đổi cách tiếp cận trong đàm phán. Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Zelensky vẫn giữ lập trường rằng Kyiv sẵn sàng làm việc với các đối tác để đạt được hòa bình.

“Cuộc chiến phải kết thúc càng sớm càng tốt và Ukraine sẵn sàng làm việc 24/7 với Mỹ và châu Âu để đảm bảo một nền hòa bình công bằng và bền vững”, ông Zelensky viết trên X.