Trần Văn Khê và cuộc gặp gỡ các "nàng tiên" đất Hà thành

Khi thiếu nữ vào trong nhà, nàng nghiêng đầu chào mọi người và hỏi lý do nàng đến đây: ‘Trường nữ Trung học Đồng Khánh chúng tôi định diện Tục lụy của Khái Hưng mà ông Thế Lữ đã chuyển thành kịch thơ. Song ông Thế Lữ bảo nếu cứ ngâm thơ từ đầu chí cuối thì khán giả sẽ ngán. Ông bảo chúng tôi nên tìm ông Lưu Hữu Phước để nhờ ông phổ vài bài thơ trong vở kịch để vở kịch có hát, có ngâm... Tên tôi là Minh Nguyệt, thay mặt các nữ sinh trong ban kịch đến xin ông Lưu Hữu Phước giúp đỡ”. Nàng để tập kịch bản thơ Tục lụy lên bàn và nhìn Lưu Hữu Phước với nụ cười tươi như hoa nở: “Biết là làm phiền, nhưng ông Thế Lữ và cả chúng tôi đều nghĩ rằng ngoài ông ra không ai có thể làm được việc này. Ông cố lên một tí, ông nhé!”,

Chính vì câu nói thiết tha “ông cố lèn một tí ông nhé!”mà Lưu Hữu Phước bỏ cả ăn uống “đánh vật” với các bài thơ trong Tục Lụy bằng cây đàn mandoline. Ba hôm sau. Minh Nguyệt trở lại thì đã có hơn mười bài thơ đã phổ nhạc. Nàng mừng rỡ: "Thế là mau hơn chúng tôi mong đợi. Ông Thế Lữ lại đưa thêm bài Khúc Nghê Thường ông ấy mới làm xong. Đây là bài thơ mở đầu cho các nàng tiên vừa hát vừa múa". Lưu Hữu Phước cầm lấy bài thơ, nhẩm đọc: Phiêu phiêu gió hoa trên ngàn/ Trong veo suối hoa mơ màng/Gió êm đềm cuốn bay/Suối soi đường áng mây/Gió bay/ Suối mây/ Ca cầm say/Tưng bừng thay/ Đời hoa chim gió/Đời hoa chim gió.

Khi Minh Nguyệt vừa xuống cầu thang, chưa tới được chiếc xe tay đang chờ bên kia đường thì Lưu Hữu Phước đã phổ nhạc xong bài thơ và hát cho Trần Văn Khê nghe. Một kỷ lục về thời gian phổ nhạc!

Sao đó bà Hiệu trưởng trường Đồng Khánh tên là Brachet cấp giấy phép cho Lưu Hữu Phước, Trần Văn Khê và Quách Vĩnh Chương vào khu nội trú của trường để tập hát cho các nữ sinh trong ban kịch, họ gồm: Nguyễn Thị Dung (vai Nhã Tiên), Minh Nguyệt (vai Diễm Tiên), Minh Châu (vai Thi Tiên), Ngọc Dung (vai tiều phu), Lê Kim Xuyến (vai người đi săn)... Sau nhiều buổi tập, một hôm Trần Văn Khê tâm tình với bạn: “ Phước có thấy cô Minh Nguyệt hay trêu Phước không?”. “Không, cô ấy vui tính, lúc nào miệng cũng cười. Chính vì nụ cười đó mà mình khống thể từ chối việc phổ nhạc cả vở kịch. Và cũngnhớ nụ cười duyên dáng ấy mà mình sáng tác Khúc Nghê thường và những bài hát khác rất nhanh .

Một hôm khác, nhân lúc bàn luận về các cô tiên, Trần Văn Khê khen Minh Nguyệt có duyên, vui tính lại múa rất khéo. Lưu Hữu Phước khẽ bảo: “Khê có biết rằng Minh Nguyệt đã đính hôn rồi không?’, “Ô. Cô ấy còn quá trẻ mà đã đính hôn rồi ư? Mà đính hôn thì có sao đâu, mình vẫn cứ tự nhiên như thường”. “ Không, cô ấy đã đính hôn thì mình phải nghiêm chỉnh với cô ấy hơn trước”. Đúng là ông thần Lương Tâm (Mai Văn Bộ và Trần Văn Khê thường trêu Lưu Hữu Phước là “ông thần Lương Tâm”).

Buổi diễn vở ca kịch Tục lụy vào ngày 23.1.1943. Vậy là từ ngày Lưu Hữu Phước bắt đầu phổ nhạc cho đến hôm diễn đủ có ba tuần. Buổi diễn rất thành công nhưng khi bức màn nhung khép lại cũng là lúc những chàng trai không còn dịp nào nữa để ngắm nhìn các nàng tiên nói cười, lượn lờ...

Tuy nhiên, dù sau đó Trần Văn Khê đã có khá nhiều dịp đến Canada nhưng “Tuyệt mù đã lạc dấu Tiên/Mênh mông đáy biển mò kim dại khờ"... Mãi đến đầu tháng 3.1996 (lúc này nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã mất từ năm 1989) Trần Văn Khê mới phát hiện được dấu tích của... “tiên” qua một người vốn là nữ sinh Đồng Khánh (Hà Nội), trong giai đoạn các chàng trai đến trường dạy múa hát. Bà này cho biết “Dung - Nhã Tiên đang ở Sài Gòn, Minh Châu - Thi Tiên đang sống ở Paris (Pháp), Minh Nguyệt - Diễm Tiên và Ngọc Dung - tiều phu ở Montréal (Canada) còn Xuyến - thợ săn đang ở Hà Nội”, bà còn cho Trần Văn Khê số của Minh Nguyệt.

Bốn tháng sau, Trần Văn Khê mới gặp lại Diễm Tiên - Minh Nguyệt trên đất Canada. ‘Tiên” đã ngoài bảy mươi mà mái tóc vẫn đen, vẫn thon thả, nhanh nhẹn, nước da vẫn trắng hồng và nụ cười vẫn luôn nở trên môi. Minh Nguyệt giở album ảnh kỷ niệm thời học ở Đồng Khánh, trong đó có bản nhạc Khúc Nghê thường do Lưu Hữu Phước chép tay rất đẹp, có câu đề tặng: Để kỷ niệm ngày 18 tháng Chạp năm Nhâm Thìn là ngày nàng Diễm Tiên xuống trần. Khuya ngày 12 tháng 4 năm Quý Tỵ - LH.P. Trần Văn Khê giải thích lời đề tặng của bạn mình (không ghi ngày Tết tây - lần gặp đầu tiên) như vậy là rất có cảm tình với Minh Nguyệt. Bà cũng thú thực: “Nếu như lúc đó các anh ngỏ ý chắc chắn chúng tôi đã nhận lời nhưng sao thấy các anh đạo mạo xa cách quá!”.“Chúng tôiphải nghiêm trang vì anh Phước bảo Minh Nguyệt đã đính hôn rồi. Ối! giời ơi! Có đính hôn gì đâu! Ông Th. thích mình nên bịa ra để “chặn đường” các anh đấy.

Cuộc tái ngộ sau 54 năm có quá nhiều hoài niệm...

Hà Đình Nguyên/ Theo Thanh Niên