TTCP đề nghị đảm bảo quyền lợi cho người tố cáo dự án đường sắt Nhổn – ga Hà Nội

Yêu cầu xử lý nhiều cá nhân

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra theo đơn tố cáo một số nội dung của Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, Nhổn - ga Hà Nội.

Theo TTCP, dự án đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga Hà Nội do Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) làm chủ đầu tư, Công ty Systra (Pháp) được chọn làm đơn vị tư vấn.

Quy mô toàn tuyến dài 12,5km, trong đó trên cao 8,5km, đi ngầm 4km; điểm đầu là Nhổn, điểm cuối là ga Hà Nội. Tổng mức đầu tư dự án được tăng từ 783 triệu euro lên 1.176 triệu euro. Từ tháng 11.2007, Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đã ký với Công ty Systra hợp đồng trọn gói dịch vụ tư vấn.

Tuy nhiên TTCP cho rằng hợp đồng trọn gói về dịch vụ tư vấn ngay khi được triển khai đã nảy sinh các tồn tại, bất cập, bất hợp lý làm phát sinh những vướng mắc giữa các bên. Hợp đồng trọn gói có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến các cách hiểu khác nhau.

Theo kết luận, dự án có quy mô lớn và phức tạp đầu tiên áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam, nhưng hợp đồng chỉ xác định thời gian 25 tháng với tổng giá trị 10,6 triệu euro là không khả thi, khó đáp ứng và chưa lường hết được các yêu cầu trong việc thực hiện dự án đặc biệt này.

Đối với nội dung tố cáo việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 3, hầm và các ga ngầm có dấu hiệu vi phạm pháp luật, theo TTCP, tố cáo này là có cơ sở.

Cụ thể, nhà thầu JV và Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đã ký hợp đồng thi công gói thầu số 3 khi chưa có mặt bằng sạch bàn giao để thi công.

Hiện tại mặt bằng các ga 9, 10, 11 đang điều chỉnh quy hoạch, chưa thể giải phóng mặt bằng được, dẫn tới chưa có mặt bằng để bàn giao cho nhà thầu trong thời gian này.

TTCP cho rằng việc chậm bàn giao mặt bằng dẫn đến nhà thầu phải điều chỉnh kế hoạch triển khai và yêu cầu bổ sung khoản kinh phí khoảng 40 triệu USD, nguy cơ gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.

TTCP kiến nghị UBND TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội cùng các sở ban ngành liên quan thực hiện kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan đến các vi phạm. Căn cứ kết quả kiểm điểm có biện pháp xử lý đối với những tập thể, cá nhân trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo Bộ tư lệnh công binh, Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong việc thực hiện hợp đồng về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn.

Làm rõ có hay không việc trù dập

Đối với tố cáo của ông Lương Xuân Bình, nguyên Phó trưởng ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội, kết luận thanh tra cho biết nhiều nội dung tố cáo của ông Bình là có cơ sở.

Cụ thể, việc điều chỉnh hợp đồng tư vấn trọn gói tăng thêm hơn 6,5 triệu EUR có những chi phí trong nhiệm vụ, ngoài nhiệm vụ và do bất khả kháng nhưng khi lập điều chỉnh, thẩm định và phê duyệt dự toán điều chỉnh bổ sung, chủ đầu tư và các cơ quan chức năng đã không xác định cụ thể các khoản chi phí này.

Mặt khác, quá trình thương thảo điều chỉnh hợp đồng tư vấn, chủ đầu tư không làm rõ trách nhiệm của tư vấn Systra trong việc chậm trễ để xác định chi phí và giảm trừ khi lập dự toán bổ sung.

TTCP cũng xác định các nội dung ông Bình tố cáo việc tổ chức lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 1 (đoạn tuyến trên cao), gói thầu số 3 (hầm và các ga ngầm) có dấu hiệu vi phạm pháp luật, là có cơ sở.

Đáng chú ý, TTCP kết luận việc thực hiện gói thầu về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của nhà thầu Tổng công ty xây dựng Lũng Lô có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở.

Thực tế, đến thời điểm thanh tra, công tác nghiệm thu và thanh quyết toán vẫn chưa hoàn thành, trong đó nguyên nhân chính là hồ sơ nghiệm thu khối lượng không đảm bảo, có dấu hiệu sai khối lượng thi công; hồ sơ hoàn công chưa đúng quy định, có hiện tượng không đúng với thực tế và không đúng với phương án kỹ thuật được phê duyệt...

Trên cơ sở kiến nghị của MRB, Bộ Quốc phòng đã có văn bản giao Bộ Tư lệnh Công binh thực hiện. Bộ Tư lệnh Công binh và Tổng công ty xây dựng Lũng Lô đã có văn bản cam kết an toàn và bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu thi công gói thầu depot và gói thầu cầu cạn. Tuy nhiên, việc cam kết an toàn bằng văn bản và việc nghiệm thu khối lượng để thanh quyết toán là 2 nội dung khác nhau.

Đối với nội dung ông Bình tố cáo bị trù dập, loại bỏ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí thông qua công tác cán bộ; không bảo vệ người tố cáo theo đúng quy định của pháp luật, TTCP xác định trước khi có đơn tố cáo, ông Bình đã có một số báo cáo về những sai phạm của MRB lên Bí thư Thành ủy Hà Nội và Chủ tịch UBND TP.

Thời điểm đó, các cơ quan này đều có chỉ đạo xác minh, thanh tra nhưng ông Bình không nhất trí và tiếp tục có đơn gửi lên các cơ quan Trung ương.

Trong quá trình công tác ở vị trí Phó trưởng ban MRB, ông Bình không bị kỷ luật gì và luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao, nguyên nhân không được bổ nhiệm lại là khi lấy phiếu tín nhiệm trong hội nghị cán bộ viên chức, ông Bình không đạt tỷ lệ số phiếu cần thiết.

Tuy nhiên, kết quả lấy phiếu tín nhiệm của tập thể Đảng ủy Ban và lãnh đạo Ban thì ông Bình đạt số phiếu. Ngoài ra, đến thời điểm thanh tra, ông Bình chưa cung cấp được dấu hiệu gì cho thấy bị xâm hại hay đe dọa đến bản thân và gia đình ông vì tố cáo.

TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP.Hà Nội đề nghị Thành ủy Hà Nội xem xét lại quá trình công tác của ông Bình, trên cơ sở đó đảm bảo quyền lợi cho ông Bình, không để tình trạng khiếu kiện kéo dài; chỉ đạo Chủ tịch UBND TP.Hà Nội tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo MRB.

Các sở QH-KT, KH-ĐT kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan; Bộ Quốc phòng, Bộ GTVT chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân các đơn vị có liên quan.