Vết thương ngoại giao thời Trump sẽ khiến Biden khó gồng gánh

Tổng thống Donald Trump có thể từ chối thừa nhận thất bại, nhưng các chính phủ trên thế giới đang chúc mừng Joe Biden như Tổng thống đắc cử - và dự đoán rằng ông sẽ áp dụng cách tiếp cận chính sách đối ngoại truyền thống hơn sau vết thương ngoại giao thời Trump.

Biden sẽ phải đối mặt với vấn đề truyền thống là những thách thức về chính sách đối ngoại. Thế nhưng, khi ông nỗ lực tái xây dựng các liên minh, thì rào cản lớn nhất của ông là tìm cách có thể thuyết phục thế giới, gồm cả những đồng minh thân cận nhất của Mỹ rằng: nước Mỹ thực sự đáng tin cậy.

Người bên ngoài nước Mỹ đang để mắt đến hơn 70 triệu phiếu bầu mà Trump nhận được - sự chấp thuận ngầm cho chính quyền bốn năm vừa qua, dù đôi khi gây tổn hại cho chính sách đối ngoại của Mỹ. Điều đó có thể là dấu hiệu cho thấy hướng đi của nước Mỹ - và thế giới tự hỏi liệu Biden có đại diện cho sự quay trở lại " bình thường" hay không?

Vết nứt khó hàn gắn

Một nhà ngoại giao Mỹ ở châu Âu cho biết: “Các đối tác nước ngoài có suy nghĩ chín chắn nhận ra rằng Biden sẽ dễ dàng đảo ngược những điều không cần Quốc hội phê chuẩn và họ mong đợi điều đó. Nhưng tính lâu dài của chính sách mớ là điều khiến mọi người lo lắng”. "Các đồng minh của chúng ta sợ thay đổi kiểu bóng bàn qua lại từ cực đoan này sang cực đoan khác, đặc biệt là vì có bao nhiêu người đã bỏ phiếu cho Trump".

Một nhà ngoại giao khác của Mỹ ở nước ngoài lưu ý rằng trong ngắn hạn, có thể sẽ "tương đối dễ dàng để khôi phục một phong trào và bầu không khí tích cực trong các liên minh của chúng ta, các mối quan hệ chủ chốt... chỉ bằng cách thực hành một nền dân chủ bình thường", nhưng "về lâu dài hơn, mọi người biết Mỹ có thể quay trở lại chủ nghĩa Trump, do vậy họ phải cảnh giác".

Sự chào đón của quốc tế với Biden rất nồng nhiệt. Là một thành viên lâu năm của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và là Phó tổng thống trong hai nhiệm kỳ, Biden và sở thích của ông đối với các liên minh và hội nhập kinh tế toàn cầu được biết đến rộng rãi.

Tuy nhiên, bất chấp những lời lẽ nồng nhiệt, mối quan hệ của Washington với các đồng minh đã bị tổn thương theo những cách khó có thể hàn gắn hoàn toàn.

Đồng minh mệt mỏi

Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew được công bố vào tháng 9, hình ảnh nước Mỹ đã giảm sút trong số các nền dân chủ giàu có, với nhiều người tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ "làm điều đúng đắn về các vấn đề thế giới" hơn Trump. Ở Anh, Pháp, Canada, Nhật Bản, Úc và Đức, số lượng người có quan điểm ủng hộ Mỹ thấp chưa từng thấy kể từ khi các cuộc khảo sát bắt đầu tiến hành cách đây hai thập kỷ.

Và khi Trump đưa chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" của mình thành công, nhiều nhà lãnh đạo quyết định đã đến lúc cắt giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.

Một nhà ngoại giao Mỹ có trụ sở tại châu Âu cho biết: “Nhiều người châu Âu đã lập luận rằng họ không thể quay lại những ngày xưa tốt đẹp khi sống dưới sự che chở của Mỹ, trong vài năm cuối nhiệm kỳ của Trump”. "Điều mà nhiều người châu Âu đặc biệt học được từ Trump là Tổng thống Mỹ có thể tuyên bố về chương trình chính sách đối ngoại của họ, bất kể người dân Mỹ nói gì".

Vào năm 2018, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã nói với các đại sứ rằng Pháp và châu Âu không còn có thể dựa vào Mỹ để đảm bảo an ninh, một cảnh báo mà ông lặp lại nghiêm túc hơn vào năm 2019.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng cảnh báo vào năm 2018 rằng Liên minh châu Âu không còn có thể phụ thuộc vào Mỹ, trong khi các đồng minh cốt lõi của Mỹ ở châu Á, chẳng hạn như Hàn Quốc và Nhật Bản, đột nhiên phải đối mặt với yêu cầu thanh toán cao hơn 4 lần cho sự hiện diện của quân đội Mỹ.

Cựu quan chức ngoại giao Mỹ Lewis Lukens nói với CNN rằng Biden "sẽ cần bắt đầu ngay lập tức xây dựng lại các mối quan hệ và thiết lập lại lòng tin vào Mỹ. Nhưng điều đó sẽ khó khăn vì hầu hết các đồng minh và đối tác sẽ cảnh giác rằng 'một Trump khác' sẽ tái xuất sau chưa đầy 4 năm nữa".

Ông nói: “Tôi nghĩ rằng niềm tin của nhiều quốc gia vào Mỹ với tư cách là một đối tác đáng tin cậy đã bị lung lay bởi những thiệt hại mà Trump đã gây ra, không chỉ đối với nền dân chủ và thể chế của Mỹ, mà còn đối với các thể chế đa phương. "Trump vẫn còn hai tháng mà ông ấy có thể gây ra thiệt hại (ngay cả khi tạm thời)”.