Vụ án Gang thép Thái Nguyên: Nguyên Chủ tịch VNS sai phạm những gì?

Cuối ngày xét xử đầu tiên (12.4), HĐXX TAND TP.Hà Nội đã tiến hành xét hỏi đối với bị cáo Mai Văn Tinh – nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) trong vụ án Gang thép Thái Nguyên.

Bị cáo Mai Văn Tinh bị Viện KSND Tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Theo cáo buộc, dự án mở rộng giai đoạn 2 của Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) được triển khai năm 2007 và do Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) chỉ đạo, kiểm soát; đơn vị trúng thầu là Tập đoàn KH-CN và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Đại diện TISCO là ông Trần Trọng Mừng - Tổng giám đốc đã ký hợp đồng số 01 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng hơn 160 triệu USD là giá trọn gói không thay đổi trong suốt quá trình thực hiện hợp đồng. Thời gian thực hiện hợp đồng được ấn định là 30 tháng.

Nội dung hợp đồng EPC thể hiện, MCC phải thi công, chạy thử, chuyển giao công nghệ, sửa chữa lỗi nếu có... trong vòng 30 tháng. Tuy nhiên, MCC sau đó không thi công và đòi tăng giá. Các bị cáo tại TISCO và VNS chấp thuận yêu cầu này đồng thời giới thiệu Tổng công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ thực hiện phần C…

Khai báo trước tòa, bị cáo Mai Văn Tinh cho biết bị cáo làm Chủ tịch HĐQT VNS từ năm 2007 đến năm 2013 thì nghỉ hưu. Trong quá trình thực hiện hợp đồng, MCC đã vi phạm nhiều nội dung trong hợp đồng nên đến khi nhận vị trí công tác, bị cáo đã tìm mọi giải pháp tối ưu nhất để khắc phục.

Theo lời khai của nguyên Chủ tịch VNS, khi MCC vi phạm thì bị cáo không nhận được văn bản nào về việc đề nghị hủy hợp đồng từ TISCO, cũng không được báo cáo về việc hủy hợp đồng.

Tuy nhiên, trước phần khai báo của lãnh đạo VNS, cựu Tổng giám đốc TISCO Trần Trọng Mừng đã trả lời HĐXX rằng: “Khi MCC vi phạm, TISCO đã có văn bản nhắc nhở, báo cáo việc này với VNS; TISCO đã đề nghị xem xét, phạt MCC nhưng nhận được chỉ đạo từ VNS và Bộ Công Thương là tìm mọi biện pháp để tháo gỡ khó khăn”.

Ngoài ra, theo lời khai của bị cáo Mừng, khi MCC vi phạm hợp đồng, TISCO đã báo cáo các cấp có thẩm quyền để cùng tháo gỡ khó khăn. Tại tờ trình gửi Bộ Công Thương và VNS, TISCO đã kiến nghị xem xét dừng hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, yêu cầu bồi thường toàn bộ thiệt hại và đã chuẩn bị phương án kiện MCC ra tòa án quốc tế...

Theo cáo trạng, quá trình thực hiện Hợp đồng EPC số 01, MCC đã vi phạm trong việc sau hơn 11 tháng kể từ khi hợp đồng có hiệu lực thực hiện, MCC chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ; chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, rút hết người về nước và nhiều lần đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng, tăng giá hợp đồng không có căn cứ, không phù hợp quy định của pháp luật…

Cơ quan công tố xác định bị cáo Mai Văn Tinh khi đó là Chủ tịch HĐQT VNS (cấp quyết định đầu tư) có trách nhiệm phê duyệt và chỉ đạo thực hiện dự án; khi MCC vi phạm thì phải có trách nhiệm chỉ đạo xem xét dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng... nhưng bị cáo lại không thực hiện mà vẫn chỉ đạo đàm phán tách phần C ra khỏi Hợp đồng EPC số 01; ký các văn bản đề nghị Bộ Công Thương báo cáo Chính phủ cho điều chỉnh chi phí phần C.

Bên cạnh đó, bị cáo Tinh còn đề nghị đồng ý chủ trương chấp thuận VINAINCON không đủ năng lực thực hiện phần C, cho phép thực hiện phần C theo đơn giá; chấp thuận và giao cho người đại diện phần vốn của VNS tại TISCO phê duyệt việc điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án, trong đó có dự phòng cho phần C tăng thêm 15,57 triệu USD, vi phạm Hợp đồng EPC số 01 và nhiều điều luật, Nghị định, Thông tư có liên quan.

Trả lời HĐXX, bị cáo khai nhận: “Tại thời điểm đó, bị cáo không nhận thức được sai phạm; bị cáo chỉ có tâm nguyện để dự án nhanh chóng đi vào sản xuất, mong dự án được hoàn chỉnh. Đến nay, với số tiền thất thoát là hơn 830 tỉ đồng, bị cáo nhận thức rõ trách nhiệm và mong tòa quyết định; vì làm việc tập thể, với trách nhiệm của người đứng đầu, bị cáo nhận trách nhiệm”.