Vũ khí ‘cây nhà lá vườn’ tầm xa của Ukraine lợi hại thế nào?

Theo Washington Post, trọng tâm của chiến lược này là phát triển các thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa hành trình, nhằm tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, phá vỡ khả năng chiến đấu của Moscow.

UAV tấn công

Các UAV tấn công tầm xa hiện đóng vai trò trung tâm trong chiến lược quốc phòng của Ukraine. Những thiết bị này đã được sử dụng hiệu quả để tấn công các mục tiêu chiến lược của Nga như kho đạn dược, sân bay, trung tâm hậu cần và nhà máy lọc dầu.

Một trong những thành tựu mới nhất là UAV Peklo (tên lửa Địa ngục), có tốc độ hơn 640km/giờ và tầm bay hơn 400km, được Tổng thống Volodymyr Zelensky giới thiệu nhân Ngày Lực lượng vũ trang Ukraine. Đây là một minh chứng rõ ràng về sự tiến bộ nhanh chóng của Kyiv trong công nghệ quân sự.

Dù UAV dễ dàng sản xuất và triển khai, chúng chỉ là một phần trong giải pháp toàn diện. Ông Konrad Muzyka, Giám đốc Công ty tư vấn quốc phòng Rochan (Ba Lan), nhấn mạnh: “Về lâu dài, Ukraine cần xây dựng hai năng lực chính: một là khả năng tấn công bằng UAV, hai là phát triển tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo tầm ngắn đến tầm trung”.

Các chuyên gia cũng đồng ý rằng để đạt được ưu thế chiến lược lâu dài, Kyiv cần vượt qua giới hạn của UAV và phát triển thêm các hệ thống vũ khí tầm xa khác.

Tên lửa nội địa

Cùng với UAV, Ukraine đang đẩy mạnh các chương trình phát triển tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Hai vũ khí mới, Palianytsia và Neptune, đã bắt đầu được sản xuất hàng loạt. Palianytsia là sự kết hợp giữa UAV và tên lửa, mang lại khả năng tấn công chính xác ở khoảng cách xa. Trong khi đó, Neptune từng được sử dụng để phá hủy soái hạm Moskva của Hạm đội Biển Đen vào năm 2022, khẳng định sức mạnh của ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine.

Gần đây, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine đã thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo đầu tiên và sản xuất hơn 100 tên lửa chỉ trong năm nay. Những tiến bộ này cho thấy Kyiv đang từng bước đạt được khả năng tự chủ về công nghệ quốc phòng, điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh sự hỗ trợ từ phương Tây có thể bị cắt giảm.

Ukraine đã chứng minh khả năng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga thông qua các cuộc tấn công UAV, bao gồm cuộc tấn công vào căn cứ Kapustin Yar, gần Biển Caspi, cách biên giới Ukraine hơn 640km. Đây là một cột mốc quan trọng, vượt xa tầm bắn của bất kỳ tên lửa nào mà phương Tây từng cung cấp cho Kyiv. Những cuộc tấn công như vậy không chỉ làm suy yếu nỗ lực chiến tranh của Moscow mà còn là tín hiệu mạnh mẽ về năng lực quân sự ngày càng tăng của Ukraine.

Trong khi đó, về phía Nga, vụ phóng tên lửa đạn đạo tầm trung có khả năng mang đầu đạn hạt nhân vào thành phố Dnipro gần đây là lời cảnh báo rõ ràng từ Moscow tới Kyiv và các đồng minh phương Tây. Do đó, để đối phó với mối đe dọa này, việc Ukraine phải nhanh chóng phát triển các hệ thống phòng thủ và tấn công tầm xa là rất quan trọng.

Sự phụ thuộc viện trợ phương Tây

Dù đạt được những tiến bộ đáng kể, Ukraine vẫn phụ thuộc nhiều vào viện trợ quân sự từ phương Tây, đặc biệt là Mỹ. Tuy nhiên, với việc chính quyền của Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể giảm viện trợ để thúc đẩy Kyiv đàm phán với Moscow, Ukraine đang đối mặt với một bài toán khó. Trong khi đó, châu Âu, nơi cũng đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt vũ khí, khó có thể bù đắp sự thiếu hụt từ Mỹ. Một số quốc gia châu Âu như Hungary và Slovakia thậm chí còn kêu gọi chấm dứt chiến tranh thông qua đàm phán.

“Ukraine cần nhanh chóng giảm phụ thuộc vào viện trợ phương Tây, vì hiện tại Mỹ vẫn là nguồn cung cấp đáng tin cậy nhất”, ông Justin Bronk, chuyên gia tại Viện Royal United Services (Anh), nhận định với Washington Post.

Ukraine đang nhận được sự hỗ trợ tài chính đáng kể từ cộng đồng quốc tế để thúc đẩy ngành công nghiệp quốc phòng. Liên minh châu Âu (EU) đã cung cấp 440 triệu USD, trong khi Mỹ cam kết 800 triệu USD cho các dự án phát triển UAV tầm xa. Các khoản đầu tư này giúp Ukraine mở rộng năng lực sản xuất quốc phòng, với mục tiêu sản xuất từ 10 - 20 tỉ USD vũ khí mỗi năm.

Tuy nhiên, các quan chức Ukraine thừa nhận rằng số tiền này chỉ đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu chiến trường. Ông Yehor Cherniev, Chủ tịch phái đoàn Ukraine tại Đại hội đồng Nghị viện NATO, nhấn mạnh: “Chúng tôi phải chuẩn bị cho mọi kịch bản với một đội quân mạnh mẽ và đầy đủ các loại vũ khí cần thiết”.

Dù UAV và tên lửa mang lại lợi thế chiến lược, Ukraine vẫn đối mặt với nhiều thách thức trên chiến trường. Các vấn đề về nhân lực, huấn luyện và chỉ huy vẫn là những rào cản lớn. Trong bối cảnh Nga đạt được những bước tiến mới, Ukraine cần nhanh chóng cải thiện năng lực tổ chức và chiến thuật để duy trì lợi thế.

Cuộc chạy đua phát triển vũ khí tầm xa không chỉ là nỗ lực tự vệ trước Nga, mà còn là chiến lược sống còn để bảo vệ sự tồn tại của Ukraine. Dù đạt được những thành tựu đáng kể, Kyiv cần tiếp tục đầu tư mạnh mẽ vào ngành công nghiệp quốc phòng nội địa và giảm sự phụ thuộc vào viện trợ phương Tây.