10 quốc gia và 10 thành phố lớn ở Mỹ ô nhiễm không khí tồi tệ nhất 2022

Theo báo cáo của IQAir, công ty theo dõi chất lượng không khí trên toàn thế giới, ô nhiễm không khí trung bình hàng năm ở khoảng 90% quốc gia và vùng lãnh thổ được phân tích đã vượt quá mức hướng dẫn về chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), được thiết kế nhằm giúp các chính phủ xây dựng các quy định nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

IQAir đã phân tích chất lượng không khí trung bình từ 131 quốc gia - vùng lãnh thổ và nhận thấy chỉ 6 nước (Úc, Estonia, Phần Lan, Grenada, Iceland, New Zealand) cùng 7 vùng lãnh thổ ở Thái Bình Dương và Caribe (gồm cả đảo Guam và Puerto Rico) đều đáp ứng các hướng dẫn về chất lượng không khí của WHO, yêu cầu mức độ ô nhiễm không khí trung bình là 5 microgam trên mỗi mét khối (mg/m³) hoặc thấp hơn.

7 quốc gia là Chad (ở Trung Phi), Iraq, Pakistan, Bahrain, Bangladesh, Burkina Faso, Kuwait và Ấn Độ có chất lượng không khí kém xa hướng dẫn của WHO với ô nhiễm không khí trung bình trên 50 mg/m³.

Nghiên cứu đã xem xét cụ thể vật chất dạng hạt mịn (hay PM2.5), là chất gây ô nhiễm nhỏ nhất nhưng cũng nguy hiểm nhất. Khi được hít vào, PM2.5 sẽ đi sâu vào mô phổi, nơi nó có thể đi vào máu.

PM2.5 đến từ các nguồn như đốt nhiên liệu hóa thạch, bão bụi và cháy rừng, đồng thời có liên quan đến một số vấn đề sức khỏe bao gồm hen suyễn, bệnh tim và các bệnh về đường hô hấp khác.

WHO đã thắt chặt các hướng dẫn về ô nhiễm không khí hàng năm vào tháng 9.2021, cắt giảm lượng chất dạng hạt mịn có thể chấp nhận được từ 10 xuống 5 mg/m³.

Hàng triệu người chết mỗi năm do các vấn đề sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí. Theo WHO, trong năm 2016, khoảng 4,2 triệu ca tử vong sớm có liên quan đến vật chất dạng hạt mịn. Nếu các hướng dẫn mới nhất được áp dụng vào thời điểm đó, WHO nhận thấy có thể gần 3,3 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm.

Báo cáo cũng tiếp tục nhấn mạnh sự bất bình đẳng đáng lo ngại: Thiếu các trạm giám sát ở các nước đang phát triển tại châu Phi, Nam Mỹ và Trung Đông, dẫn đến tình trạng khan hiếm dữ liệu về chất lượng không khí ở những khu vực đó.

Dù châu Phi đã chứng kiến sự cải thiện về số lượng quốc gia được đưa vào báo cáo của IQAir năm 2022 so với 2021, lục địa đen vẫn là nơi có ít quốc gia đại diện nhất. Theo IQAir, chỉ có 19 trong số 54 quốc gia châu Phi có đủ dữ liệu từ các trạm giám sát của họ.

Glory Dolphin Hammes, Giám đốc điều hành IQAir khu vực Bắc Mỹ, cho biết mỗi lần họ thêm một quốc gia mới từng thiếu dữ liệu về chất lượng không khí, như đã làm với Chad vào năm 2021, nước đó chắc chắn sẽ đứng đầu danh sách ô nhiễm nhất.

“Nếu bạn nhìn vào thứ được gọi là dữ liệu vệ tinh hoặc dữ liệu được mô hình hóa, châu Phi có lẽ là lục địa ô nhiễm nhất hành tinh, nhưng chúng tôi không có đủ dữ liệu. Điều đó đồng nghĩa có rất nhiều dữ liệu cần thiết để chúng tôi thực sự xác định đâu là quốc gia và thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới”, Glory Dolphin Hammes nói với CNN.

Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn nhất hiện nay là cách mà chính phủ hiện tại giám sát chất lượng không khí, theo Glory Dolphin Hammes. Bà cho biết hầu hết các chính phủ thường đầu tư vào các thiết bị không đo chính xác hạt mịn trong không khí.

Ở Mỹ, báo cáo cho thấy lượng ô nhiễm không khí đã cải thiện đáng kể vào năm 2022 so với 2021 do cháy rừng tương đối nhẹ.

Thành phố Coffeyville ở bang Kansas có chất lượng không khí tồi tệ nhất ở Mỹ vào năm 2021, mà IQAir cho là do một nhà máy lọc dầu gần đó. Thành phố Columbus (bang Ohio), Atlanta (bang Georgia) và Chicago (bang Illinois) đứng đầu danh sách các thành phố lớn ở Mỹ có chất lượng không khí tồi tệ nhất, dù các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng bang California là nơi có 10 trong số 15 thành phố lớn ô nhiễm không khí tồi tệ nhất, gồm cả Los Angeles và Sacramento.

Những nhà nghiên cứu cho biết trên khắp thế giới, các nguồn gây ô nhiễm không khí chính vào năm 2022 là cháy rừng và đốt nhiên liệu hóa thạch để vận chuyển và sản xuất năng lượng, tàn phá các cộng đồng dễ bị tổn thương và bị thiệt thòi nhất.

Glory Dolphin Hammes nói: “Điều này đơn giản là vì chúng ta trên toàn thế giới vẫn tiếp tục duy trì mối tương tác không lành mạnh với nhiên liệu hóa thạch. Chúng ta vẫn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Nhiên liệu hóa thạch chịu trách nhiệm cho phần lớn ô nhiễm không khí mà chúng ta gặp phải trên hành tinh này”.

Là quốc gia gần đứng đầu danh sách ô nhiễm không khí tồi tệ nhất nhiều thập kỷ, Trung Quốc tiếp tục cho thấy chất lượng không khí được cải thiện vào năm 2022. Gần 64% trong số 524 thành phố được phân tích ở Trung Quốc đã giảm được lượng PM2.5 hàng năm. Tuy nhiên, IQAir lưu ý rằng việc sử dụng than của đất nước này tiếp tục là mối lo ngại lớn về khí hậu và môi trường. Dù có sự cải thiện nhưng không thành phố ở Trung Quốc nào thực sự đáp ứng các hướng dẫn hàng năm của WHO.

Glory Dolphin Hammes cho biết các vụ cháy rừng do biến đổi khí hậu gây ra là nguyên nhân chính làm xấu đi chất lượng không khí, đặc biệt là ở Mỹ. Báo cáo lưu ý rằng các vụ cháy rừng những năm gần đây đã nhanh chóng xóa mờ sự cải thiện về chất lượng không khí mà Mỹ thực hiện trong thập kỷ qua.

Bà nói: “Cháy rừng là vấn đề chính gây nóng lên toàn cầu và về cơ bản đang tạo ra những điều kiện không an toàn”.

Glory Dolphin Hammes cho rằng các quốc gia phải học hỏi lẫn nhau, lưu ý các quốc gia có chất lượng không khí tốt nhất là nơi thực hiện những hành động cụ thể để chuyển từ các ngành công nghiệp gây ô nhiễm sang dạng năng lượng xanh hơn, chẳng hạn năng lượng mặt trời và gió.

Bà nói thêm, điều quan trọng là phải mở rộng mạng lưới giám sát chất lượng không khí, đặc biệt là ở các vùng có hoàn cảnh khó khăn. Ví dụ, dù cuộc chiến giữa Ukraine và Nga tiếp tục diễn ra, báo cáo của IQAir cho thấy Ukraine đã mở rộng các mạng lưới giám sát không khí, thu thập dữ liệu gấp gần 3 lần số thành phố so với năm 2021.

“Chúng tôi cần thu thập thêm dữ liệu. Chúng ta cần thông tin này phải miễn phí và có sẵn, để mọi người có thể đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn”, Glory Dolphin Hammes nhấn mạnh.