Alibaba đối mặt câu hỏi từ các nhà đầu tư trước nguy cơ đế chế Jack Ma sụp đổ

Alibaba dự kiến ​​sẽ công bố tốc độ tăng trưởng doanh số bán hàng quý thứ 3 chậm nhất trong 5 năm vào ngày 2.2 tới trong khi đối mặt với cuộc khủng hoảng lớn nhất trong suốt 2 thập kỷ tồn tại của mình. Sự không chắc chắn bắt đầu vào tháng 11.2020 khi các nhà quản lý Trung Quốc đình chỉ đợt chào bán cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) trị giá 37 tỉ USD của Ant Group, sau đó tiến hành cuộc điều tra Alibaba.

Cổ phiếu của Alibaba đã giảm 16% kể từ khi Ant Group bị hủy bỏ IPO, hiệu suất tồi tệ nhất trên chỉ số Hang Seng của Hồng Kông. Điều đó hoàn toàn trái ngược với kẻ thù không đội trời chung là Tencent, vốn đã nhanh chóng đạt mức định giá 1.000 tỉ USD sau khi cổ phiếu của họ đạt mức cao mới trong tuần này.

Hang Seng là chỉ số dựa trên vốn hóa thị trường sau khi điều chỉnh khối lượng tự do chuyển nhượng tại Hồng Kông. Chỉ số này được sử dụng để ghi lại và giám sát các thay đổi hàng ngày của các công ty lớn nhất thị trường chứng khoán Hồng Kông và là chỉ báo chính về hiệu suất thị trường tổng thể ở Hồng Kông.

Từng là tiêu chuẩn cho các công ty tư nhân đang phát triển nhanh chóng và lĩnh vực internet bùng nổ ở Trung Quốc, Alibaba của Jack Ma hiện phải đối mặt với hình phạt lên tới 10% doanh thu hoặc khoảng 7,8 tỉ USD nếu bị phát hiện lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường.

Các nhà lãnh đạo Alibaba cũng có thể phải đối mặt với câu hỏi về việc cuộc đàn áp có thể xảy ra với Ant Group (chi nhánh tài chính của Alibaba) có thể ảnh hưởng đến triển vọng của nó như thế nào. Lý do bởi Ant Group cung cấp các khoản vay tiêu dùng cho nửa tỉ người mua sắm của Alibaba. Trong khi đó, tiêu dùng đã làm tụt hậu hoạt động công nghiệp trong quá trình phục hồi kinh tế Trung Quốc nói chung vì dịch COVID-19 kéo dài.

“Mức độ thực thi quy định vẫn chưa rõ ràng. Các truyền thống như độc quyền của người bán sẽ không còn nữa và định giá Ant Group sẽ thấp hơn nhiều sau khi tái cơ cấu. Từ quan điểm hoạt động và cơ bản, tôi không nhớ lại điều gì nghiêm trọng hơn các sự kiện bây giờ", nhà phân tích cấp cao Vey-Sern Ling của Bloomberg Intelligence nói.

Theo dự báo của các nhà phân tích, doanh thu Alibaba có khả năng tăng 33% lên mức 215,4 tỉ nhân dân tệ (33 tỉ USD) trong quý 4/2020, một phần do các chương trình khuyến mãi Ngày Độc thân kéo dài vào cuối tháng 10 và đầu tháng 11. Đó là mức tăng trưởng chậm nhất trong quý 4 kể từ năm 2015.

Các quy định tập trung vào thương mại trực tuyến, từ việc buộc phải thỏa thuận độc quyền với những người bán được gọi là "chọn một trong hai" cho đến định giá trước và các thuật toán ưu tiên người dùng mới, có thể cản trở khả năng Alibaba trong việc ngăn chặn sự suy thoái.

Alibaba cũng phải chống lại các đối thủ từ JD.com (công ty trước đây cáo buộc Alibaba gây áp lực không công bằng để ép các thương gia xa lánh đối thủ cạnh tranh) đến Pinduoduo (công ty có 730 triệu người tiêu dùng hàng năm đang đóng góp vào cơ sở 757 triệu người dùng của Alibaba).

Theo công ty đầu tư Octahedron Capital Management tại San Francisco (Mỹ), bất kỳ quy định nào yêu cầu Alibaba ngừng hoàn toàn các chính sách độc quyền bắt buộc có thể ảnh hưởng đến gần 1/10 doanh số của Tmall vào năm 2021, trước khi doanh số trở lại mức tăng trưởng hàng năm 18 - 20% vào 2022 và hơn thế nữa. Theo ước tính, hiện nay chưa đến 10% các thương hiệu bán chạy nhất là độc quyền.

Tmall là trang web tiếng Trung chuyên bán lẻ trên internet, tách từ Taobao, thuộc Alibaba Group và hoạt động tại Trung Quốc.

Trong khi đó, các nền tảng video ngắn như ByteDance và Kuaishou Technology (do Tencent hậu thuẫn) cũng đang khai thác phát trực tiếp (livestream) như phương tiện bán hàng để giành thị phần thương mại điện tử lớn hơn. Có trụ sở tại Bắc Kinh, ByteDance tiết lộ doanh thu Ngày Độc thân lần đầu tiên vào năm 2020, với Douyin - phiên bản Trung Quốc của TikTok, đạt tổng giá trị hàng hóa là 18,7 tỉ nhân dân tệ.

“Các doanh nghiệp thương mại điện tử của Douyin và Kuaishou ngày nay vẫn còn nhỏ, nhưng cả hai sẽ tiếp tục phát triển và có thể trở thành mối đe dọa lớn hơn trong các danh mục sinh lợi như quần áo và chăm sóc cá nhân. Bộ đôi này đã thống trị định dạng video ngắn cho đến nay và rõ ràng là cả hai công ty đều có thiết kế về thương mại điện tử như cách để kiếm tiền từ phần chia sẻ thời gian của người dùng”, các nhà phân tích thuộc công ty Bernstein do Robin Zhu dẫn đầu cho biết trong một báo cáo ngày 25.1.

Những thay đổi với các quy tắc cho vay cũng có thể đặt ra những thách thức với hoạt động thương mại của Ant Group. Trong khi Giám đốc điều hành Alibaba - Daniel Zhang (Trương Dũng) cho biết công ty không định lượng bao nhiêu doanh số bán hàng được tài trợ bởi các khoản vay của Ant Group. Ant Group là gã khổng lồ công nghệ tài chính cung cấp khoản tín dụng nhỏ không đảm bảo cho khoảng 500 triệu người thông qua nền tảng Huabei (Just Spend) và Jiebei (Just Lend). Số tiền này được sử dụng một phần để thanh toán cho việc mua quần áo và đồ trang điểm từ thị trường Taobao hoặc các chuyến đi được đặt trên Fliggy, trang web du lịch trực tuyến của Aliababa.

Ella Ji, nhà phân tích của China Renaissance cho biết: “Tín dụng tiêu dùng giảm của Huabei sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh thương mại điện tử của Alibaba, đặc biệt là với việc mua các mặt hàng có giá bán cao. Mặc dù vậy, tác động tổng thể vẫn ở mức nhẹ”.

Là một phần của chiến dịch đàn áp từ chính quyền Trung Quốc, Ant Group đã được yêu cầu chấn chỉnh các dịch vụ cho vay, bảo hiểm và quản lý tài sản của mình. Công ty đang có kế hoạch tái cơ cấu các hoạt động tín dụng tiêu dùng chính thành một đơn vị tài chính tiêu dùng mới có quyền hoạt động trên toàn quốc, những người am hiểu về vấn đề này cho biết. Các yêu cầu khắt khe hơn về vốn có thể ảnh hưởng đến khả năng phát hành các khoản vay một cách tự do. Hiện tại, Ant Group đã tự nguyện giảm giới hạn tín dụng cho một số người dùng trẻ tuổi trên Huabei nhằm khuyến khích chi tiêu hợp lý hơn.

Ant Group đóng góp khoảng 689 triệu USD vào lợi nhuận của Alibaba trong quý 3/2020.

“Ant đang thực hiện các điều chỉnh với mô hình kinh doanh để đối phó với những gì mà các cơ quan quản lý có thể sẽ yêu cầu họ làm và điều đó đã tác động tiêu cực đến Alibaba ở một mức độ nhất định”, Jonathan Curtis, nhà quản lý danh mục đầu tư của công ty Franklin Templeton (Mỹ), cho biết trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg Television.

Sự giám sát chặt chẽ hơn về mặt quy định với các vụ sáp nhập cũng có thể cản trở Alibaba thu hút các công ty khởi nghiệp đầy hứa hẹn trong các ngành mới nổi hoặc mua cổ phần quá lớn trong các doanh nghiệp khác để tránh cạnh tranh.

Những năm gần đây đã chi hàng tỉ USD để mua cổ phần trong nhà điều hành siêu thị Sun Art Retail Group và nền tảng thương mại điện tử Kaola của NetEase, Alibaba đã bị phạt 500.000 nhân dân tệ vào tháng 12.2020 vì không tìm kiếm sự chấp thuận trước khi tăng cổ phần của mình trong chuỗi cửa hàng bách hóa Intime Retail Group vào 2017.

Với các hoạt động thương mại cốt lõi của mình, Alibaba có thể tìm thấy một “lớp lót bạc hiếm có” trong bộ phận đám mây của mình.

Theo Canalys, nhà nghiên cứu trong ngành, Alibaba chiếm 40,9% thị phần hàng đầu trong tổng chi tiêu cho các dịch vụ cơ sở hạ tầng đám mây của Trung Quốc trong quý 3/2020, cao hơn gấp đôi so với đối thủ theo sau và dự kiến ​​sẽ mở rộng kinh doanh hơn nữa trong bối cảnh nước này đang tăng tốc chuyển dịch sang các hoạt động kỹ thuật số. Canalys đã dự đoán rằng hoạt động kinh doanh đám mây của Alibaba sẽ lần đầu tiên có lãi trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3.2021, sau khi ghi nhận khoản lỗ hẹp nhất trong hơn 3 năm vào quý 3/2020.