Trong tháng 3, thị trường thương mại điện tử Việt Nam đón nhận thông tin về sự thâm nhập của Amazon – tên tuổi đình đám trong lĩnh vực mua sắm trực tuyến toàn cầu. Dù sự tham gia dưới hình thức, cấp độ nào của “ông trùm” này vẫn còn là một dấu hỏi lớn, nhưng đây là cơ hội để nhìn lại sự phát triển của thương mại điện tử ở Việt Nam.
Đây là nhận định của ông Phạm Thái Bình, Trưởng Bộ phận Bán lẻ Savills TP.HCM về tình hình phát triển của thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam.
Mảnh đất màu mỡ nhưng lắm chông gai
Theo thông tin từ Cục thương mại điện tử và Công nghệ thông tin, ngành thương mại điện tử Việt Nam đang có mức tăng trưởng vào khoảng 25% và có thể được duy trì trong giai đoạn 2018 – 2020. Trong 4 năm tới, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán có thể đạt tới 10 tỉ USD.
Bên cạnh doanh nghiệp, các quỹ đầu tư và tập đoàn nước ngoài cũng tích cực mua cổ phần, bỏ tiền đầu tư cho các sàn và các trang web thương mạitrong nước, khiến cho thị trường này ngày càng sôi động.
Dù tiềm năng phát triển là có thật, thế nhưng, thương mại điện tử tại Việt Nam cũng gặp không ít trở ngại như sự phát triển thiếu bền vững, người tiêu dùng còn nhiều nghi ngại ở sản phẩm, thông tin còn đơn điệu, thiếu chi tiết, thiếu sức hấp dẫn cũng như một số công cụ hỗ trợ khách hàng.
Nghiên cứu của Savills cho thấy, khoảng trên 50% người mua sắm Việt Nam thích mua hàng ở nước ngoài do sự tin tưởng vào chất lượng sản phẩm, bên cạnh dịch vụ, thanh toán, hậumãi… Ngoài ra, thói quen mua sắm đặc trưng của người Việt Nam là “thấy, sờ và… thử” nên không ít khách hàng chủ yếu dạo chơi trên mạng để khảo giá là chính.
Tuy nhiên, với sự thay đổi của xã hội và nhịp sống hiện đại, thời gian dành cho việc ra ngoài mua sắm sẽ hạn chế rất nhiều nên thương mại điện tử chính là lựa chọn phù hợp. Bên cạnh đó, xét trên khía cạnh thị trường, mua sắm trực tuyến ở Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội để phát triển nhưng các nhà bán lẻ thương mại điện tử cần nghiên cứu thêm hành vi tiêu dùng, đồng hóa tư duy giúp dễ dàng tiếp cận cả người tiêu dùng lẫn các đơn vị cung cấp hàng hóa, đặc biệt nên hướng tới sự phát triển lâu dài, bền vững.
“Việc tham gia sân chơi tại Việt Nam của các thương hiệu thương mại điện tử lớn như Amazon chắc chắn sẽ góp phần tạo thêm động lực cho thị trường này, cũng như khởi động lại cuộc đua giành thị phần. Theo dự báo từ giới chuyên gia, khả năng đến 2025, thương mại điện tử Việt Nam sẽ vượt qua các nước trong khu vực.
Thị trường thương mại điện tử rất tiềm năng nhưng cũng chứa đựng không ít rủi ro. Việc chú trọng hơn về văn hóa tiêu dùng của người Việt - vốn hay thay đổi và thích cái mới thì những nhà đầu tư cần có những bước đi thử nghiệm trước khi tiếp cận, thực hiện đầu tư vào thị trường này. Đã không ít các nhà bán lẻ gặp phải nhiều khó khăn khi đối mặt với vấn đề thích ứng văn hóa tiêu dùng. Và cẩn trọng luôn là một bài học không bao giờ cũ”, người đứng đầu bộ phận bán lẻ Savills TP.HCM nói.
Ông Phạm Thái Bình, Trưởng Bộ phận Bán lẻ Savills TP.HCM
Nhiều thương hiệu khó khăn để tìm chỗ đứng
Theo ông Phạm Thái Bình, hiện nay, mua sắm truyền thống đang bị chi phối bởi kênh thương mại điện tử nhờ vào sự phát triển của internet và những công nghệ phụ trợ hiện đại. Khi người tiêu dùng không còn xa lạ với thiết bị điện tử thì các dịch vụ phát triển từ nền tảng công nghệ số dần dà tạo nên ưu thế, điển hình nhất chính là mang đến sự tiện lợi, dễ dàng, nhanh chóng.
“Bên cạnh những trang mua sắm đang thể hiện rõ tính chuyên nghiệp như Lazada, Thegioididong, Sendo, Shopee, Tiki… khi được đầu tư bài bản, đâu đó vẫn còn tồn tại các lọai hình mua sắm qua các kênh mạng xã hội như Facebook, Zalo… Việc nhà nhà bán hàng, người người bán hàng này có quy mô dù nhỏ lẻ nhưng số lượng lại vô cùng lớn. Quan trọng hơn, chi phícủa hoat động này không đáng kể và những chính sách thuế vẫn chưa tác động đến đối tượng này.
Từ đây, sự cạnhtranh cũng trở nên khập khiễng khi chi phí thấp dẫn đến giá thành sản phẩm thấp nên mô hình bán hàng qua mạng xã hội vẫn được đón nhận bởi số đông. Trong khi đó, các trang mạng tên tuổi, đầu tư bài bản từ con người đến hệ thống vận hành đang gặp không ít khó khăn từ các gánh nặng chi phí liên quan”, ông Bình nhận định.
Trưởng Bộ phận Bán lẻ Savills TP.HCM cho rằng, chi phí marketing giữ vai trò then chốt, nhưng chi phí này không hề ít như nhiều người vẫn nghĩ. Bởi lẽ, theo ghi nhận của Savills, ngân sách chạy marketing cho kế hoạch trong 2 năm đầu của thương mại điện tử dao động xấp xỉ 2 triệu USD và tính “sống còn”sẽ được định đoạt sau thời gian này.
“Xét trên thực tế, chúng ta chứng kiến không ít thương hiệu rời bỏ cuộc chơi trong thời gian qua như Beyeu, Deca, Foodpanda… và nhiều doanh nghiệp rút lui lặng lẽ. Dù được đánh giá là màu mỡ, thế nhưng, mảnh đất thương mại điện tử không dễ đãi ngộ bất cứ ai. Và đâu đó, nhiều thương hiệu trong lĩnh vực này vẫn trong giai đoạn khó khăn để tìm chỗ đứng cho mình”, ông Bình nói thêm.
Phan Diệu