An Giang: Con nước về chậm, cá tôm ít ỏi, dân 'bà cậu’ thở than

Cá tôm ít ỏi, dân "bà cậu" thở than

Tỉnh An Giang có hàng ngàn hộ dân mưu sinh nhờ mùa nước nổi. Thời điểm này con nước về muộn nên lượng cá, tôm ít ỏi, dân sống bằng nghề “bà cậu” than thở, thở than.

Đi dọc trên các tuyến đường của huyện Thoại Sơn, An Phú không khó để bắt gặp hình ảnh bà con nông dân cùng ngồi lại với nhau lựa ra các loại cá đồng, cua vừa thu hoạch được dưới sông hay cánh đồng nước sau nhà.

Thời điểm này, dớn là loại dụng cụ được người dân địa phương chuộng dùng nhất để đánh bắt cá, tôm đầu mùa. Rất hiếm hộ dân nào sống nương nhờ con nước lại không có hơn chục cái dớn.

Đặt dớn là cách bắt cá tôm quen thuộc của người sống bằng nghề “bà cậu”. Cách giăng bắt này khá đơn giản, người dân chỉ cần vài chục mét lưới mành, vài chục cây nhỏ (để cắm cố định dớn) và lưới đuôi dớn là có thể hành nghề. Số lượng giăng bắt được cũng hết sức đa dạng với các loại cá chốt, tép…

Trên cánh đồng xã Phú Thuận, huyện Thoại Sơn, nông dân làm xong vụ lúa hè thu xả bờ chờ con nước về. Ông Nguyễn Văn Tư (62 tuổi, ngụ xã Phú Thuận) đứng nhìn con nước trước cửa nhà. Thấy con nước lên chậm ông Tư cũng chẳng thiết tha soạn dớn, lưới đã cất kỹ từ mùa nước trước. “Năm ngoái tầm tháng 9 nước về lút đầu. Năm nay con nước chỉ mới ngang ngực mà lại lên nhanh nhưng rút cũng nhanh. Mấy hổm rày, gia đình đặt hơn chục cái dớn rải đều mà không thu được bao nhiêu. Vì vậy, gia đình tui chuyển qua giăng lưới ở mép cống trên các dòng kênh thì nguồn cá thu được khoảng 5kg cá tạp, xem như có tiền mua gạo trong lúc dịch dã”, ông Tư bộc bạch.

Cũng theo ông Tư, khi muốn thả lưới dính cá nhiều ở những con kênh, thường những người có kinh nghiệm luôn xác định những đoạn kênh có nhiều tôm, cá đổ ra. Sau đó, họ bơi xuồng thả lưới dọc từ đầu kênh bên này sang bên kia. Trong khoảng thời gian ngắn, họ bơi xuồng thu lưới thì dính vài chục ký cá tạp cho mỗi mẻ lưới là chuyện nhỏ. “Nhưng con nước năm nay lại khác, cá tôm ít ỏi loay hoay trong ngày kiếm khoảng 8kg tôm cá là người đó được bà cậu “độ” lắm”, ông Tư nói.

Tương tự, anh Nguyễn Văn Đẹt (45 tuổi, ngụ huyện Thoại Sơn) cho biết, mùa lũ năm ngoái, với 8 cái dớn gia đình xuôi theo con kênh hay ra đồng cũng kiếm ít cũng vài chục ký cá tạp và cá mè vinh. “Thời điểm này, từ khuya tới sáng tui kiếm được 2kg cá tạp, con nước năm nay đã chậm lại thêm cá ít và dịch bệnh kiểu này chắc có nước đi ăn mày”, anh Đẹt tâm tình.

Chung cảnh ngộ, tại ấp Tắt Trúc, xã Nhơn Hội, huyện An Phú, các vựa cá đa số ít thu mua, nhiều tiệm bán dớn, lưới 12 cửa ngục tạm đóng cửa nghỉ dịch từ hơn 2 tháng nay. Các năm trước, nước về sớm, tại đây cảnh nhộn nhịp thu mua cá, óc, cua như chợ Tết. Mấy năm gần đây, nước về thấp lại muộn nên nơi đây cảnh mua bán chỉ thấy đìu hiu, vắng vẻ lạ thường.

Anh Khiêm (ngụ ấp Tắt Trúc, xã Nhơn Hội, huyện An Phú) cho biết, năm nay rơi vào dịch bệnh bùng phát, chính quyền tuyên truyền bà con hạn chế ra đồng.

“Do giãn cách xã hội nên một số ghe xung quanh đã được mọi người kéo lên bờ nằm chờ qua dịch để kiếm cơm. Hiện, gia đình chỉ nằm ở nhà chờ thời, mong chính quyền dẹp được dịch để tụi tui ra đồng đánh bắt mưu sinh”, anh Khiêm nói.

Một chủ vựa cá (huyện An Phú) cho biết, năm nay tình hình dịch diễn biến phức tạp, những vựa cá ở đây coi như hết đường làm ăn.

“Hiện tôi đã nghỉ thu mua và việc bán dớn, lưới 12 cửa ngục cũng đã dẹp nghỉ bán”, người này chia sẻ.

Cuộc đời vẫn đẹp sao

Đã trung tuần tháng 9, con nước vẫn còn chậm, lại thêm việc giãn cách, cuộc sống nghề bà cậu ở vùng nông thôn hình như đảo lộn.

Việc di chuyển xa để đánh bắt rất khó khăn và hạn chế. Họ chỉ quanh quẩn trên con kênh trước nhà hoặc ra đồng để đánh bắt. Vì vậy, thời gian không còn chộn rộn như những năm về trước nên mỗi khi chuẩn bị buổi đánh bắt họ thường ăn sáng chậm hơn, thời gian đánh bắt cũng không theo một cách nhất định.

Kết thúc buổi đánh bắt cá tôm, những thanh niên tranh thủ thời gian sửa soạn lưới cá hoặc sửa chữa dớn. Chị em phụ nữ mang mớ cá vừa đánh bắt ra ngay con lộ trước nhà đánh vảy chuẩn bị nấu cơm. Ngoài ra, không khó bắt gặp hình ảnh những cô gái tắm gội trên dòng nước đục ngầu, hay những chiếc ghe neo đậu hoặc nằm bờ.

Trong phong cảnh hữu tình, người già thì lại chọn gốc tre già để ngồi đan lát các vật dụng thủ công. Còn trẻ em lại chơi đùa dưới cầu tre, lâu lâu ngắm nghía con nước lên từng phút, từng giờ.

Mùa nước nổi là một trong những nét đặc trưng của miền Tây. Nước về giúp đồng ruộng vệ sinh, bồi đắp phù sa, diệt trừ cỏ dại, chuột... Nước cũng mang về các sản vật như cá linh, cua đồng, lươn, rắn, bông súng, bông điên điển... Mùa nước nổi thường bắt đầu từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch, tức tháng 8-11 dương lịch.

Theo Đài khí tượng thủy văn tỉnh An Giang, trong tháng 6.2021, trên lưu lực sông Mekong xuất hiện đợt lũ nhỏ với biên độ lũ lên tại trạm Kratie khoảng 3,20m, sau khi đạt đỉnh vào ngày 20.6 mực nước xuống chậm.

Mực nước cao nhất tháng tại các trạm từ dưới trạm Kratie đều ở mức cao hơn so với cùng kỳ 2020 từ 1,00 - 3,10m và thấp hơn trung bình nhiều năm từ 0,40 - 1,25m. Trong nửa đầu tháng 7.2021, mực nước các trạm thượng nguồn sông Mekong biến đổi chậm. Đến ngày 20.7, lượng mưa trên lưu vực gia tăng và xuất hiện đợt lũ lên tại vùng trung là hạ lưu sông Mekong, biên độ lũ lên tại Kratie khoảng 4,50m, sau khi đạt đỉnh vào ngày 29.7 mực nước xuống dần. Đến ngày 16.8, mực nước lúc 7 giờ tại trạm Kratie ở mức thấp hơn cùng kỳ 2020 là 1,42m và thấp hơn trung bình mỗi năm là 5,33m.

Mực nước trên các sông, kênh khu vực đầu nguồn sông Cửu Long tại Khánh An, Châu Đốc, Tân Châu và vùng hạ lưu sông tại Chợ Mới, Vàm Nao, Long Xuyên từ đầu tháng 6 đến nửa đầu tháng 8.2021 còn chịu ảnh hưởng mạnh của thủy triều.

Mực nước cao nhất trong tháng 6 tại các trạm ở mức cao hơn cùng kỳ 2020 từ 0,25 - 0,60m, mực nước thấp nhất ở mức xấp xỉ và thấp hơn so với cùng kỳ 2020 từ 0,05 - 0,15m. Trong nửa đầu tháng 7.2021, mực nước tại các trạm trong khu vực dao động theo xu thế triều. Từ ngày 20.7, do ảnh hưởng lượng nước lũ từ thượng nguồn sông Mekong và thủy triều nên mực nước các trạm đầu nguồn sông Cửu Long và vùng hạ lưu sông lên nhanh, mực nước cao nhất, thấp nhất trong tháng tại các trạm đều ở mức cao hơn cùng kỳ 2020 từ 0,25 - 1,35m.

Khu vực nội đồng Tứ giác Long Xuyên (TGLX), mực nước chịu ảnh hưởng chủ yếu của thủy triều từ sông Hậu truyền vào, lượng mưa nội vùng và quá trình vận hành hệ thống công trình thủy lợi vùng TGLX. Mực nước cao nhất tháng 6.2021 tại các trạm ở mức xấp xỉ và cao hơn cùng kỳ 2020 từ 0,05 - 0,20m; mực nước thấp nhất ở mức thấp hơn cùng kỳ 2020 từ 0,05 - 0,25m. Trong tháng 7.2021, do ảnh hưởng các đợt mưa lớn nội vùng nên mực nước tại các trạm gia tăng và đạt giá trị cao nhất trong những ngày cuối tháng, ở mức cao hơn cùng kỳ 2020 từ 0,20 - 0,50m; mực nước thấp nhất hầu hết ở mức thấp hơn cùng kỳ 2020 từ 0,05 - 0,25m.

Trong nửa đầu tháng 8.2021, mực nước tại các trạm trên sông Tiền, sông Hậu dao động theo xu thế triều, ở mức cao hơn cùng kỳ 2020 từ 0,15 - 0,65m, mực nước thấp nhất ở mức thấp hơn cùng kỳ 2020 từ 0,55 - 1,70m. Khu vực nội đồng TGLX, mực nước cao nhất, thấp nhất hầu hết ở mức xấp xỉ và thấp hơn cùng kỳ 2020 từ 0.05 - 0.55m.