Báo cáo PCI 2021: Chi phí không chính thức giảm, đạt mức thấp nhất 16 năm qua

Ngày 27.4, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp (VCCI) tổ chức công bố Báo cáo PCI 2021: Chi phí không chính thức giảm, đạt mức thấp nhất 16 năm qua

Quảng Ninh đứng đầu bảng

Ông Phạm Tấn Công cho hay khảo sát PCI 2021 đã diễn ra trong bối cảnh doanh nghiệp cả nước phải gồng mình chống chịu những ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch. Năm 2022 có thể vẫn còn nhiều khó khăn nhưng những “cánh én mùa xuân” đã về. Nền kinh tế, cộng đồng doanh nghiệp đang bước vào cuộc sống “bình thường mới” sau khi kiên cường và nỗ lực vươn lên từ khó khăn do dịch bệnh gây ra.

Ông Công cho hay trong bối cảnh nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19, cải cách thể chế vẫn luôn là một trong những giải pháp quan trọng được thực hiện song hành với các công cụ tài khóa và tiền tệ. Việc cải thiện môi trường kinh doanh là động lực quan trọng và là một trong những “chìa khóa” cho sự tăng trưởng trong năm 2022 và những năm sắp tới.

Ông Phạm Tấn Công nêu rõ, Báo cáo PCI 2021 ghi nhận những chuyển biến tích cực về chất lượng điều hành kinh tế cấp tỉnh qua thời gian. Dù bối cảnh dịch bệnh, khảo sát doanh nghiệp đã chỉ ra nhiều điểm sáng của môi trường kinh doanh các tỉnh, thành phố.

Chẳng hạn như chi phí không chính thức tiếp tục giảm trong nhiều thủ tục liên quan đến doanh nghiệp hay thủ tục hành chính tiếp tục được doanh nghiệp đánh giá có sự cải thiện nhờ công nghệ thông tin được ứng dụng mạnh mẽ.

PCI 2021 cũng chỉ ra những vấn đề cần tiếp tục cải thiện như: cải cách thủ tục cấp các loại giấy phép kinh doanh; cải thiện việc tiếp cận đất đai, mặt bằng kinh doanh cho doanh nghiệp hay triển khai hiệu quả và thực chất hơn nữa Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thực tế…

“Tôi xin nhiệt liệt chúc mừng các địa phương đứng đầu bảng xếp hạng năm nay. Chúc mừng Hải Phòng, Đồng Tháp, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc, Bình Dương, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế, Bà Rịa Vũng Tàu, Hà Nội và Quảng Ninh… nằm trong top 10 tỉnh, thành phố có xếp hạng PCI cao nhất lần này. Chúc mừng tỉnh Quảng Ninh tiếp tục giữ vị trí thứ nhất PCI năm thứ năm liên tiếp”, ông Công nói.

Ông Phạm Tấn Công cũng nêu rõ, năm 2022 là năm vượt khó, là năm “bước ngoặt” trong phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Năm 2022 cũng là năm cần “thắp lửa” cải cách, tiếp tục khơi thông các nguồn lực cho cộng đồng doanh nghiệp để nền kinh tế Việt Nam bứt phá nhanh hơn trong những năm sắp tới. Kỳ vọng ấy chỉ có thể đạt được nếu có sự đồng hành, chung tay của các cơ quan Nhà nước ở trung ương, địa phương và sự hưởng ứng của cộng đồng doanh nghiệp.

Chi phí không chính thức giảm nhưng vẫn còn cao

Theo báo cáo PCI, chính quyền địa phương tiếp tục phát huy tinh thần ủng hộ khu vực kinh tế tư nhân. 85,6% doanh nghiệp cảm thấy UBND tỉnh vận dụng pháp luật linh hoạt nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi; 74% doanh nghiệp đồng ý với nhận định “khi quy định của Trung ương chưa rõ ràng, UBND tỉnh năng động và sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề mới phát sinh…”.

Ngoài ra, chi phí không chính thức có xu hướng giảm trong hầu hết các thủ tục liên quan đến doanh nghiệp; hoạt động phòng chống tham nhũng đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận. Tỷ lệ doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức giảm xuống 41,4% so với 44,9% của năm 2020. Đây cũng là mức thấp nhất trong 16 năm qua. Quy mô chi phí không chính thức cũng giảm đáng kể theo thời gian khi mà tỷ lệ doanh nghiệp dành hơn 10% doanh thu để chi trả loại chi phí này chỉ khoảng 4,1%, thấp hơn đáng kể so với năm 2016 (9,1%).

Tuy vậy, báo cáo cũng cho rằng chính quyền các địa phương cần tiếp tục có những nỗ lực mạnh mẽ hơn để cắt giảm chi phí không chính thức. Lý do là chi phí không chính thức vẫn tồn tại khá phổ biến trong một số thủ tục thiết yếu đối với doanh nghiệp như đăng ký doanh nghiệp, tiếp cận mặt bằng sản xuất kinh doanh…

Tỷ lệ doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức còn cao ở một số lĩnh vực như thanh tra xây dựng (67,22%) và cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện (61,36%); thanh tra môi trường, thuế, phòng cháy chữa cháy, đất đai…

Cũng theo báo cáo, hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính có cải thiện song vẫn cần thêm nhiều nỗ lực cải cách. 87% doanh nghiệp đồng ý rằng cán bộ giải quyết công việc hiệu quả, 83% cho rằng cán bộ thân thiện. Một số thủ tục còn gây phiền hà, khó khăn cho doanh nghiệp nhiều nhất là lĩnh vực thuế, đất đai, bảo hiểm xã hội, xây dựng…

Báo cáo cũng cho rằng cần tiếp tục giảm gánh nặng tuân thủ với các thủ tục kinh doanh có điều kiện. Những phiền hà về cấp giấy phép kinh doanh có điều kiện là nguyên nhân khiến 21,7% doanh nghiệp phải trì hoãn hoặc hủy bỏ kế hoạch kinh doanh.

Ngoài ra, tiếp cận đất đai còn nhiều trở ngại cần cải thiện, cảm nhận của doanh nghiệp về rủi ro thu hồi đất tăng trở lại trong năm qua với 55%; tỷ lệ doanh nghiệp đồng ý với nhận định được bồi thường thỏa đáng nếu bị thu hồi đất khá thấp (29%).

Đáng chú ý, tỷ lệ doanh nghiệp khảo sát cho biết họ có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng ở mức thấp nhất kể từ 2006. Đây là dấu hiệu đáng lo ngại, bởi việc nắm giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giúp đảm bảo quyền tài sản và tạo sự an tâm cho nhà đầu tư về triển vọng đầu tư dài hạn.