Bộ GD-ĐT: 'Chiết khấu phát hành sách giáo khoa 250 tỉ đồng/năm là rất thấp'

Vừa qua, dư luận rất bức xúc trước tình trạng độc quyền sách giáo khoa (SGK) củaNhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB GD) sau khi đơn vị này công bốhàng năm họ phải bù lỗ 40 tỉ đồng cho việc in ấn, xuất bản, phát hành SGK, nhưng lại chi tới 250 tỉđồng chiết khấu trong phát hành SGK… Trước các bức xúc nàycủa dư luận, theo yêu cầu của Văn phòng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã có báo cáo về việc xuất bản, phát hành SGK giai đoạn 2012 - 2017.

Theo báo cáo của của Bộ GD-ĐT, việc xuất bản phát hành SGK đã được Chính phủ giao cho bộ xây dựng chương trình, tổ chức biên soạn và được thực hiện đồng bộ trên cả nước từ năm học 2002 - 2003. Từ đó đến nay, việc in SGK do NXB GD thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn các nhà in có đủ năng lực nhằm bảo đảm chất lượng, tiến độ, giá thành hợp lý.

Cũng theo Bộ GD-ĐT, giá SGK được quản lý bởi Bộ Tài chính (Cục Quản lý giá). Từ năm 2011 đến nay, mặc dù giá cả thị trường có nhiều thay đổi, giá nguyên vật liệu in sách tăng lên nhiều nhưng giá SGK vẫn giữ nguyên.

Đồ họathu và lợi nhuận thu từ bán SGK của NXB Giáo dục Việt Nam từ năm 2015-2017 - Ảnh: VOV

Trong khi đó, NXB GD đã cho tổ chức đấu thầu để lựa chọn các công ty in, phát hành thông qua các công ty cổ phần. Đây là những đơn vị được NXB GD nhận định là đủ mạnh, có khả năng inSGK với chất lượng tốt, giá thành hạ, phát hành SGK ở các địa phương để giảm chi phí vận chuyển. Bên cạnh đó, Bộ quy định SGK in ở khu vực nào thì cung cấp cho khu vực đó, vì vậy không có chuyện "phải chuyển về nhập kho, sau đó chuyển đến các công ty cổ phần sách và thiết bị tại các miền, rồi mới chuyển về các công ty phát hành sách địa phương" như dư luận phản ảnh.

“Trong nhiều năm qua, NXB GD luôn cố gắng vì lợi ích của học sinh, vì nhiệm vụ của ngành cung ứng đầy đủ đồng bộ kịp thời những cuốn SGK với giá bán thấp nhất tới học sinh trên mọi vùng miền của tổ quốc, không để học sinh phải bỏ học vì thiếu SGK”, Bộ GD-ĐT khẳng định.

Nói về giá chiết khấu phát hành SGK, NXB GD lý giải rằng việc phát hành thông qua hệ thống các Cty Sách - Thiết bị trường học, các đối tác phát hành thuộc các tỉnh, thành trong cả nước. Toàn bộ các chi phí in ấn và phát hành SGK, NXB GD phải tự hạch toán, tự cân đối; hoàn toàn không có trợ giá hoặc hỗ trợ từ ngân sách nhà nước. Ngoài ra, NXB GD còn phải vay vốn ngân hàng để phục vụ các hoạt động sản xuất kinh doanh này.

NXB GD cho biết toàn bộ các Công ty Sách - Thiết bị trường học, các đối tác phát hành, các đại lý, cửa hàng bán lẻ... phải tự hạch toán, tự cân đối, không được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước trong việc phát hành. SGK cũng như mọi hàng hóa khác, để tới được tay học sinh thì phải trải qua một quá trình lưu thông trên thị trường. Chiết khấu ở đây là phần phí phát hành mà các cấp đại lýtrong kênh phân phối dùng để chi trả cho các chi phí trong toàn bộ quá trình bán hàng.

Người dân phải gánhchi phí hoa hồngmà cũng không có cơ hội lựa chọn, giá nào cũng phải mua vì tình trạng độc quyền về SGK- Ảnh: Nguyễn Sương

Báo cáo của Bộ GD-ĐT cho rằngmức chiết khấu (phí phát hành) đối với SGK hiện nay (18% - 20%) là ở mức rất thấp so với mặt bằng chiết khấu đối với mặt hàng sách nói chung của các nhà xuất bản (35% - 40%). Hơn nữa, giá SGK hiện ở mức thấp, chỉ bằng (30% - 40%) đối với giá của các loại sách khác (có cùng số trang) nên giá trị thu được sau khi phát hành SGK càng nhỏ nên các đối tác phát hành không mặn mà với việc phát hành SGK, do phần hoa hồng thu được không đảm bảo bù đắp đủ các chi phí lưu thông, bán hàng.

“Để kìm giữ được giá SGK như hiện nay đồng thời giảm bớt việc phải bù đắp khoản lỗ trong việc in và phát hành SGK, trong 16 năm qua, NXB GD đã nỗ lực tìm phương án thuyết phục các Công ty Sách - Thiết bị trường học đồng thuận, cùng chia sẻ trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của ngành để giảm dần chiết khấu đối với SGK”, Bộ GD-ĐT nhấn mạnh.

Cụ thể, trước năm 2008, mức chiết khấu SGK được áp dụng từ 21% đến 34% tùy theo địa bàn có khó khăn về điều kiện đường xá (đồng bằng - biên giới, hải đảo), phương tiện vận chuyển (ô tô - xe thồ, xe ngựa). Năm 2008, điều chỉnh chiếu khấu phát hành SGK xuống từ 20% đến 27%. Năm 2010, khi giá vật tư (giấy in và công in) tăng cao, NXB GD buộc phải áp dụng chung mức chiết khấu chung (20%) đối với tất cả các đối tác. Mức chiết khấu phát hành SGK (18% - 20%) như hiện nay là một khó khăn rất lớn đối với các Công ty Sách - Thiết bị trường học, đặc biệt đối với các tỉnh miền núi, biên giới, hải đảo. Các đối tác phát hành, các CLB Công ty Sách ở các miền đã nhiều lần kiến nghị tăng phí phát hành hoặc hỗ trợ chi phí vận chuyển, tuy nhiên do vẫn bù lỗ 40 tỉđồng/năm nên NXB GD chưa đáp ứng.