Buộc sàn thương mại điện tử nộp thuế thay người bán là tạo gánh nặng cho doanh nghiệp

VECOM vừa có góp ý đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế.

Theo khoản 4 điều 42 Luật Quản lý thuế, các sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT. Ngoài ra, nội dung bổ sung khoản 4a điều 98 Luật Quản lý thuế quy định các sàn TMĐT và các tổ chức cung cấp dịch vụ logistics hỗ trợ hoạt động TMĐT có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin của thương nhân kinh doanh trên sàn TMĐT hoặc sử dụng dịch vụ vận chuyển của các tổ chức logistics.

Quy định chưa có tiền lệ trên thế giới

VECOM không đồng tình và đề xuất loại bỏ 2 điều khoản ấy vì các quy định trên trái với quy định pháp luật hiện hành và thông lệ quốc tế.

Cụ thể, quyền và nghĩa vụ kê khai, nộp thuế của từng chủ thể là vấn đề cơ bản, cốt lõi, đối với từng sắc thuế cần phải được quy định ở các luật thuế chuyên ngành tương ứng, không thể quy định về việc kê khai, nộp thay mọi loại thuế của đối tượng nộp thuế cho một chủ thể khác như quy định tại điều khoản dự thảo sửa đổi khoản 4 điều 42.

Ngoài ra, khoản 4 điều 42 trái với Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN), do sàn TMĐT không phải đối tượng thuộc 5 trường hợp tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập cho cá nhân quy định tại các điều 11, 12, 15, 16, 17 của Luật Thuế TNCN.

Như vậy, VECOM cho rằng việc buộc trách nhiệm cho các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT (người bán) là không phù hợp với quy định tại điều 24 Luật Thuế TNCN. Việc nộp thuế của tổ chức chi trả thu nhập phải dựa trên cơ sở khấu trừ thu nhập mà họ chi trả cho đối tượng nộp thuế, khác hoàn toàn về bản chất với việc kê khai thay, nộp thuế thay.

Báo cáo nêu rõ Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) quy định rõ người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế GTGT (điều 4 Luật Thuế GTGT). Luật Thuế GTGT chưa cho phép áp dụng cơ chế khấu trừ, quyết toán, hoàn thuế GTGT đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Như vậy, theo VECOM, quy định tại khoản 4 điều 42 mâu thuẫn với Luật Thuế GTGT và không khả thi, đặc biệt sẽ dẫn đến thiệt thòi cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong trường hợp nộp thừa thuế. “Chúng tôi ủng hộ nguyên tắc người kinh doanh phải nộp thuế, tuy nhiên, nếu không có nghiên cứu cụ thể và thấu đáo, quy định này có thể tạo ra những bất bình đẳng và gánh nặng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, vốn là những đối tượng yếu thế và dễ tổn thương trong nền kinh tế”, VECOM nêu.

VECOM cũng cho rằng việc bổ sung quy định như tại khoản 4a điều 98 theo dự thảo là rất gượng ép, không đảm bảo kỹ thuật lập pháp, phá vỡ cấu trúc của luật.

Chưa kể, theo VECOM, hiện tại Nghị định Số 91/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật Quản lý thuế đã quy định các sàn TMĐT phải cung cấp thông tin người bán cho cơ quan thuế. Do vậy, khoản 4a điều 98 của dự thảo đang lặp lại quy định tại Nghị định 91 và vì vậy không tuân thủ quy định tại khoản 2, điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Ngoài ra, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai thay, nộp thay thuế TNCN cho người bán là chưa có tiền lệ ở trong các nước trong khu vực, cũng như trên toàn thế giới.

Các quốc gia trong khu vực (Thái Lan, Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines), hay các nước như Trung Quốc, Mỹ… đều không có quy định yêu cầu các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay (đặc biệt là thuế TNCN) cho người bán. Người bán tự chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ về thuế của mình. Do đó, khoản 4 điều 42 như dự thảo đang đi ngược với thông lệ quốc tế.

Tạo ra nhiều gánh nặng cho doanh nghiệp

VECOM nhấn mạnh rằng các quy định trên không phù hợp với thực tế và tạo ra nhiều gánh nặng và chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, đi ngược với tinh thần thúc đẩy phát triển kinh tế số của Đảng và Nhà nước.

Hiện nay, thuế TNCN và thuế GTGT được áp dụng với nhiều mức thuế khác nhau cho các đối tượng, hàng hóa, dịch vụ khác nhau. Việc phân loại người bán, cũng như phân loại mặt hàng, dịch vụ để tính toán mức thuế, kê khai và nộp thuế hầu như chưa thể thực hiện được một cách tự động đối với các sàn TMĐT.

Về bản chất, việc kê khai thay, nộp thuế thay chính là thu thuế thay cho cơ quan thuế. Đây là vấn đề nằm ngoài chuyên môn, lĩnh vực hoạt động chính của các sàn TMĐT nên sẽ tạo cho các sàn TMĐT gánh nặng rất lớn trong việc đầu tư và vận hành.

Theo một khảo sát của Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) vào năm 2022, dự kiến quy định kê khai, nộp thuế thay này đòi hỏi các sàn TMĐT phải đầu tư chi phí lên đến hàng chục tỉ đồng mỗi năm cho việc thực thi.

"Điều này đi ngược lại chính sách khuyến khích đầu tư được quy định trong Luật Đầu tư, rằng “có chính sách khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để nhà đầu tư thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh, phát triển bền vững các ngành kinh tế", VECOM nêu.

Hơn nữa, mặc dù quy định này có thể giúp giảm đầu mối kê khai, giảm gánh nặng cho cơ quan thuế, nhưng thực chất, mọi gánh nặng sẽ được đặt lên các sàn TMĐT vốn không có chuyên môn và không phải là đại lý thuế. Điều này gây hoang mang cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế.

“Việc ban hành những quy định gây khó khăn, nặng nề về vận hành đối với các sàn TMĐT, buộc cho họ những trách nhiệm không phải của mình (kê khai, nộp thuế thay) như trong dự thảo luật sẽ làm doanh nghiệp và các nhà đầu tư bất an, đẩy lùi sự phát triển, đi ngược lại với chủ trương, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước”, VECOM nêu.

“

VECOM cũng cho rằng quy trình soạn thảo các quy định trên không phù hợp với chỉ đạo và tinh thần tại Nghị quyết số 93/NQ-CP của Chính phủ và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tạo thêm nhiều gánh nặng cho doanh nghiệp, gây ra nhiều vướng mắc, khó khăn trong quá trình triển khai.

Tuy dự thảo luật ảnh hưởng rất lớn đến quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp của nhiều bên liên quan, nhưng đối tượng chịu tác động trực tiếp của quy định là các sàn TMĐT hay các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT lại chưa được lấy ý kiến chính thức. Do vậy các đối tượng chịu tác động trực tiếp đã không có cơ hội để góp ý đối với các quy định này.