Chuyên gia WB hiến kế để Việt Nam phát triển bền vững

Ông Ousmane Dione cho rằng Việt Nam đã được hưởng lợi từ một khu vực FDI mạnh - là một động lực mạnh mẽ cho dòng chảy thương mại. Tuy nhiên, các nước láng giềng như Campuchia và Myanmar đang nổi lên là đối thủ cạnh tranh của Việt Nam trong việc thu hút việc làm sản xuất tay nghề thấp. Trong một số trường hợp, sự thay đổi công nghệ nhanh chóng thậm chí còn dẫn đến việc công ăn việc làmquay trở vềnước sở tại của FDI.

Bên cạnh đó, hiện nayngười lao động đòi hỏi phải có một nhóm kỹ năng phức tạp hơn trước đây. Tự động hóa cũng góp phần thúc đẩy điều này, do máy móc đang đảm nhận các công việc thủ công và lặp lại. Người tiêu dùng cũng có nhu cầu lớn hơn đối với các sản phẩm và dịch vụ có giá trị cao.

Về xu hướng biến đổi khí hậu,chuyên gia này cho rằng nó sẽ tạo ra một rủi ro lớn cho Việt Nam. Đó là tốc độ tăng nhiệt độ mỗi thập niênở Việt Nam từ kể từ những năm 1960, gấp đôi so với mức trung bình toàn cầu; mực nước biển dâng cao có khiến 1/3 dân số Việt Nam có nguy cơ ngập lụt; thay đổi độ mặn đe dọa 2/3 lượng cá nuôi ở Việt Nam. Sụt lún đất kết hợp với tăng độ mặn ở đồng bằng sông Cửu Longgây nguy cơ cho sinh kế của 13,6 triệu nông dân trồng lúa…

Ông Ousmane Dione cũng cho rằng không hề phóng đại khi nói rằng Việt Nam sắp trải qua tốc độ già hóa dân số nhanh nhất trong lịch sử loài người. Tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động đã lên tới đỉnh điểm và đang giảm vào năm nay. Tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên là 6,5% vào năm 2017, dự kiến sẽ lên21% vào năm 2050.

Điều này có nhiều tác động tiêu cực đến nguồn cung lao động của Việt Nam, đến tăng trưởng năng suất dài hạn. Đặc biệt nó tác động tiêu cực đến lao động nữ do họ có thể chịu nhiều gánh nặng nhất trong việc phải chăm sóc người cao tuổi. Mặt khác, ngành công nghiệp chăm sóc có thể sẽ mở rộng để phục vụ cho người cao tuổi, như đang diễn ra ở các nước châu Á phát triển, châu Âu và Mỹ.

Để tận dụng các xu hướng lớn, ông Ousmane Dione cho rằngViệt Nam cần phải lựa chọn. Có bốn loại "vốn" cần chú trọng là:thể chế, con người, vật chất do con người tạo ra,tự nhiên.

Vềvốn thể chế, Việt Nam phải xác định và hỗ trợ các động lực mới của tăng trưởng, dịch chuyển để vai trò của nhà nước nhẹ hơn. Đặc biệt, đưa ra các chiến lược phát triển FDI và thị trường vốn có hướng tới tương lai và được xây dựng dựa trên thông tin đầy đủ.

“Vốn thể chế là trái tim của sự phát triển bền vững và cạnh tranh của một quốc gia. Nó bơm máu và oxy đến toàn bộ hệ thống để đảm bảo sức khỏe tổng thể của một nền kinh tế”, chuyên gia này nói.

Vấn đề vốn nhân lựcđược ông Ousmane Dione so sánh như là “bộ não” của con người, có thể thúc đẩy khả năng cạnh tranh của một quốc gia. Đặc biệt tại thời điểm có sự thay đổi nhanh chóng, đòi hỏi số lượng người tài giỏi ngày càng tăng để duy trì tăng trưởng. Tuy nhiên, vốn nhân lực không tự cụ thể hóa, nó phải được xã hội và nhà nước nuôi dưỡng qua các vòng đời.

Cũng theo chuyên gia này, vốnvật chấtdo con người tạoralà xương sống của một nền kinh tế, baogồm đường sá, cầu, cảng, nhà xưởng, hệ thống thủy lợi và đất đô thị. Nếu nghĩ về tương lai, cần phải xem xét tác động của thay đổi công nghệ, bao gồm giá năng lượng mặt trời sẽ thấp hơn, hệ thống vận tải công cộng khối lượng lớn chạy không có xung đột, lưới điện thông minh và các cơ hội mới cho các nền kinh tế tuần hoàn và chia sẻ.

Trong khi đó, vốn tự nhiênbao gồm đất nông nghiệp, rừng và các khu bảo tồn trên cạn, cũng như năng lượng và khoáng sản. Mục tiêu là sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn vốn tự nhiên, điều chỉnh giá cả và các ưu đãi để tạo ra khả năng phục hồi khí hậu, và định hướng quốc gia vào quỹ đạo phát triển carbon thấp hơn đáng kể.

“Chúng ta phải giảm chi phí phát triển tất cả các loại vốn, chúng ta phải đảm bảo mọi người đều có quyền tiếp cận, và chúng ta phải tạo ra chất lượng cao nhất có thể. Một số vốn, đặc biệt là vốn nhân lực, mất nhiều thời gian hơn để phát triển nhưng có lợi nhuận cao. Vì vậy, thời gian là quan trọng và chúng ta phải hành động ngay bây giờ để giảm thiểu rủi ro hoặc nắm bắt đầy đủ các cơ hội mà các xu hướng lớn đem lại”, ông Ousmane Dione khẳng định.