Cử tri miền Bắc Thái Lan cân nhắc vấn đề ô nhiễm khi bỏ phiếu bầu chính phủ mới

Những ngọn đồi nông nghiệp bên ngoài thành phố Chiang Rai vừa bị cháy như từng xảy ra trên khắp miền Bắc trong mùa khô khắc nghiệt hiện tại. Đêm qua có mưa nhưng không khí vẫn ám mùi khói, nắng vẫn cháy da.

Cư dân 69 tuổi Charoen Thipkaew cho biết: “Ngọn lửa bùng lên vào khoảng 4 giờ sáng rồi lan ra toàn ngọn đồi. May mắn là lửa không lan sang vườn rau của chúng tôi. Tôi rất sợ, tôi không thể thở bình thường được. Khói ở khắp nơi. Cháu trai tôi là người đầu tiên chạy ra khỏi nhà và nhìn lửa cháy cả buổi sáng. Nếu không có đội cứu hộ thì chúng tôi đã gặp rắc rối lớn rồi”.

Tình nguyện viên chữa cháy - được trang bị và điều phối bởi tổ chức phi chính phủ The Mirror Foundation - giúp dập lửa. Họ đã phải túc trực thường xuyên hơn 1 tháng qua.

Công việc vô cùng mệt mỏi dưới tiết trời nóng bức. Nhiệt độ tại Thái Lan lên mức kỷ lục trong tháng 4. Tình nguyện viên Arso Armor chia sẻ: “Tôi cảm thấy khói ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Mặc dù cố gắng cẩn thận hết sức có thể, may mắn không phải lúc nào cũng đứng về phía chúng tôi. Nguy hiểm vẫn tồn tại hằng ngày”.

Chất lượng không khí miền Bắc Thái Lan thuộc hàng tồi tệ nhất thế giới suốt nhiều tuần qua do hàng trăm đám cháy bùng lên khắp khu vực.

Phần lớn khói mù bao trùm khu vực xuất phát từ hoạt động đốt cây trồng nông nghiệp theo mùa, đặc biệt để dọn đất trồng mía và ngô. Đốt cây trồng là cách dọn dẹp nhanh chóng và rẻ tiền, lại giúp cải thiện sản lượng trong tương lai cũng như giúp tăng quy mô trồng trọt.

Tình hình càng trở nên tồi tệ khi nhu cầu thực phẩm tại Đông Nam Á cùng Trung Quốc tăng lên. Không chỉ ảnh hưởng vùng nông thôn, không khí ô nhiễm còn “tấn công” thủ đô Bangkok và xa hơn. Các đô thị lớn như Chiang Mai, Chiang Rai nhiều thời điểm giữ "danh hiệu" thành phố ô nhiễm nhất thế giới.

Bộ Y tế công Thái Lan ghi nhận từ ngày 1.1 đến ngày 19.3, gần 2 triệu người phải nhập viện điều trị bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí.

Chất lượng không khí đến nay vẫn chưa cải thiện. Vấn đế ô nhiễm sẽ chi phối tâm trí cử tri đi bầu ngày 14.5 tới.

“Thành trì” của gia tộc Shinawatra

Miền Bắc Thái Lan lâu nay được xây dựng thành “thành trì chính trị” của gia tộc Shinawatra kể từ khi chính trị gia Thaksin Shinawatra nổi lên tại Chiang Mai vào cuối những năm 1990.

Ông giành chiến thắng vang dội năm 2001 và trở thành thủ tướng. Chiến thắng của ông tại miền Bắc gắn liền với hứa hẹn đảm bảo y tế toàn dân, xóa nghèo nông thôn. Dù bị lật đổ nhưng cựu thủ tướng Thaksin vẫn có ảnh hưởng rất lớn tại đây.

Giờ đây, đảng Pheu Thai - lực lượng đối lập lớn nhất với chính quyền đương nhiệm - ôm tham vọng nắm quyền. Con gái cựu thủ tướng Thaksin là chính trị gia Paetongtarn Shinawatra đang nhận được nhiều ủng hộ nhất.

Pheu Thai nhiều khả năng giành được phần lớn ghế đại diện cho miền Bắc trong tổng tuyển cử tháng tới. Nhưng vẫn có vài “cuộc chiến” quan trọng đặc biệt là tại các quận nội thành nơi đảng Move Forward nhắm đến chiến thắng.

Nhà phân tích chính trị Nuttakorn Vititanon (Đại học Rajabhat) cho biết các ứng viên Pheu Thai dày dặn kinh nghiệm cũng có thể gặp khó khăn trước đối thủ mới có chiến dịch tranh cử sôi nổi. Ông tin rằng chính sách giải quyết ô nhiễm không khí mà mỗi ứng viên xây dựng cực kỳ quan trọng.

“Với người dân, đây là vấn đề lớn không chỉ trong năm nay. Họ đã phải đối mặt với ô nhiễm suốt hơn 10 năm”, theo nhà phân tích Vititanon.

Tại quận 1 thành phố Chiang Mai, cả hai ứng viên Pheu Thai và Move Forward đều đưa ra cam kết giải quyết ô nhiễm

Ứng viên Pheu Thai Jakkaphon Tangsutthitham từng đệ trình Luật Không khí sạch lên quốc hội, nhưng các chính phủ trước chưa bao giờ thông qua bất cứ luật giải quyết ô nhiễm không khí nào.

Theo chính trị gia Tangsutthitham, một chính phủ Pheu Thai có thể ban hành khẩn cấp Luật Không khí sạch. Một nỗ lực như vậy đòi hỏi phải tiến hành đàm phán trong nội bộ ASEAN cũng như đem lại sức ép lớn đến nhiều doanh nghiệp tư nhân dung túng hoạt động đốt cây trồng nông nghiệp.

Phía Move Forward thì muốn ban hành lệnh cấm với nông sản góp phần gây ra tình trạng đốt cây trồng nông nghiệp, gồm cả hàng nhập khẩu từ các nước láng giềng được miễn thuế khi vào Thái Lan.

Ứng viên Phetcharat Maichompoo tranh cử tại quận 1 công bố kế hoạch phân bổ 3 triệu baht cho mỗi xã phường thực hiện công tác phòng chống cháy rừng: “Tôi từng là tình nguyện viên cứu hỏa. Tôi biết rõ chính quyền không có nhiều ngân sách lẽ ra phải có”.

Cư dân Chiang Mai Ruchipat Suvansai - chủ một khách sạn nhỏ, ghi nhận số lượng khách hàng giảm dần. Ông bày tỏ lo ngại: “Số trường hợp hủy đặt phòng và hoạt động tham quan tăng lên đáng kể. Nếu tình trạng ô nhiễm cứ tiếp diễn hằng năm thì thời gian này sẽ trở thành mùa thấp điểm du lịch mới”.

“Nếu tiền mất đi, triển vọng kinh tế Chiang Mai sẽ rất u ám. Mọi chính đảng nên nắm quyền đều cần chú ý vấn đề này vì nó ảnh hưởng đến người dân”, Suvansai nhấn mạnh.

Ô nhiễm không khí khiến biểu tình nổ ra. Người dân còn viết đơn kiến nghị gửi đến Thủ tướng Prayut Chan-o-cha và các bộ ngành liên quan.