Vấn đề quyền của người chuyển giới ‘sục sôi’ khắp nước Mỹ

Khi người chuyển giới ngày càng được chấp nhận và thu hút sự chú ý lớn, các nghị sĩ bảo thủ đẩy mạnh nỗ lực hạn chế quyền của họ: cấm trẻ em chuyển giới gia nhập đội thể thao nữ hay vào một số phòng tắm nhất định, không cho tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới.

Các tiểu bang do đảng Dân chủ kiểm soát đáp trả lại bằng cách bảo vệ mạnh mẽ quyền của người chuyển giới, đặc biệt là quyền tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới.

Bức tranh toàn cảnh

Nỗ lực hạn chế quyền của người chuyển giới rộ lên vài năm qua trước khi trở thành chủ đề chính xuyên suốt trong nhiều phiên họp lập pháp năm 2023 (cùng với vấn đề quyền phá thai).

6 tiểu bang có luật hoặc chính sách cấm trẻ vị thành niên nhận thuốc ức chế dậy thì hay liệu pháp hormone. 3 bang cũng thông qua quy định tương tự nhưng bị tòa án chặn lại, quy định hạn chế được ký ban hành nhưng vẫn chưa có hiệu lực tại ít nhất 8 bang khác.

Trung tâm tranh luận

Đầu tháng qua, người đứng đầu cơ quan tư pháp bang Missouri Andrew Bailey dùng quy tắc khẩn cấp ban hành quy định cấm tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới với cả trẻ em lẫn người trưởng thành.

Ngay trước lúc quy định có hiệu lực trong tuần này, một thẩm phán ra tay hoãn thực thi đến ngày 1.5 đồng thời để ngỏ khả năng lùi thời gian xa hơn nữa.

Thống đốc Make Parson tuyên bố sẽ triệu tập một phiên họp lập pháp đặc biệt nếu các nghị sĩ không thông qua dự luật hạn chế quyền của người chuyển giới trước ngày 12.5.

Cơ quan lập pháp bang chấp thuận yêu cầu, nhưng các nghị sĩ chưa thể đạt thống nhất về đối tượng hưởng miễn trừ chẳng hạn như người đang dùng thuốc ức chế dậy thì hay liệu pháp hormone.

Hạ viện bang Montana do đảng Cộng hòa kiểm soát cấm nghị sĩ chuyển giới của đảng Dân chủ Zooey Zephyr góp mặt trong phiên họp mới nhất vì bà chỉ trích họ “tay dính máu” nếu thông qua dự luật cấm trẻ vị thành niên tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới. Dự luật vừa được Thống đốc Greg Gianforte ký ban hành.

Theo luật mới, chuyên gia y tế cố ý cho trẻ vị thành niên tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới, bệnh nhân bị tổn hại có thể khởi kiện.

Phe phản đối lập luận rằng liệu pháp hormone - vài trường hợp là phẫu thuật - được nhiều hiệp hội y khoa ủng hộ, giúp đỡ những người phiền muộn vì bản dạng giới của bản thân.

Thống đốc Gianforte phản bác rằng luật mới bảo vệ trẻ em cho đến khi chúng đủ trưởng thành để đưa ra quyết định nghiêm túc.

Chính phủ liên bang ra tay

Ngày 26.4, chính phủ liên bang Mỹ đệ đơn kiện chống lại luật cấm thanh thiếu niên tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới (có hiệu lực từ ngày 1.7) ban hành tại bang Tennessee.

Theo họ, không ai nên bị cấm tiếp cận dịch vụ y tế cần thiết chỉ vì tình trạng chuyển giới của họ. Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Kristen Clarke tháng trước gửi thư cho tất cả quan chức đứng đầu cơ quan tư pháp các tiểu bang nhắc nhở luật pháp liên bang bảo vệ thanh thiếu niên chuyển giới khỏi kỳ thị.

Không chỉ chính phủ liên bang, tuần qua Minnesota và Washington trở thành 2 bang mới nhất ký ban hành luật bảo vệ quyền tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới. Nghị sĩ bang Vermont tuần qua cũng thông qua vài dự luật tương tự, nhưng chúng chưa được ký ban hành.

Tại bang Kansas, các nghị sĩ không đạt đủ phiếu để bác phủ quyết quy định cấm trẻ vị thành niên tiếp cận dịch vụ y tế phù hợp bản dạng giới của Thống đốc Laura Kelly. Tuy nhiên họ thành công giữ lại nhiều hạn chế khác, trong đó có cấm người chuyển giới sử dụng nhà vệ sinh phù hợp bản dạng giới tại trường học, trại giam, cơ sở trú ẩn cho nạn nhân bạo lực gia đình và nạn nhân bị cưỡng hiếp.

Ít nhất 8 bang khác có quy định cấm sử dụng phòng tắm phù hợp bản dạng giới, nhưng chỉ áp dụng với trường học.