Nằm trong top 10 những công viên sinh thái lớn và đẹp nhất thế giới, mỗi năm, Yosemite thu hút tới 4 triệu lượt du khách.
Tọa lạc trên dãy núi Sierra Nevada,Công viên Quốc gia Yosemite có diện tích3.081km2và là một trong những địa danh nổi tiếng nhất ở California.
Thời Tổng thốngAbraham Lincolnnắm quyền, Galen Clark là một người Mỹ gốc Âu đầu tiên khám phá ra một phần rừng cây cù tùng và thung lũng Yosemite kỳ thú, cách San Francisco 300 km về phía Đông. Ông đã cùng nhiều người khác tích cực vận động bảo vệ gìngiữkhu vực mới phát hiện này. Không lâu sau, vùng đất Yosemite đã được Quốc hội và Tổng thống Lincoln quyết định bảo tồn, chỉ sử dụng công cộng cho các hoạt động vui chơi, giải trí, nghỉ dưỡng, dã ngoại; không cho phép tác động, xây cất vì các mục đích khác.Đạo luật "Yosemite Grant Act" được ký vào 30.6.1864 "giao cho bang California quản lý, bảo vệ rừng cây cù tùng ở Mariposa và thung lũng Yosemite".
Sau này, nhà tự nhiên học John Muir (biệt danh "John Núi" và "Cha của các Công viên Quốc gia") cùng nhiều nhà nghiên cứu khác đã vận động nới rộng khu bảo tồn thêm vùng rừng núi bao quanh thung lũng Yosemite. Đến 1.10.1890, Công viên Quốc gia Yosemite chính thức thành lập; sựvận động của John Muir còn góp phần hình thành hệ thống Công viên Quốc gia của Mỹ sau này. Năm 1984, Yosemiteđược UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới.
Các nhà khoa học cho rằng, khoảng 10 triệu năm về trước, đại địa hình nơi đây đã được nâng lên mạnh mẽ, tạo nên hình dáng dãy núi Sierra Nevada với nhữngvách đá hơi nghiêng về phía Tây, và thẳng đứng về phía Đông. Dotác động này, các sông suối đều được nâng cao, tạo nên những hẻm núi sâu và hẹp.
Cũng tại đây, khoảng 1 triệu năm trước đã hình thành sông băng dầy đến hơn ngàn mét, khi khối sông băng khổng lồ di chuyển nó đãđẽo gọtnhững hẻm núi, tạo nên những vách đá dựng đứng và hình dáng chữ U của vùng thung lũng Yosemite đẹpnhư ngày nay.
Công viên còn có địa mạo đa dạng trên tầng đá mẹgranite,độ cao từ 600 đến 4.000m so với mực nước biển, bao gồm 16 ngọn núi như Hoffmann 3.048 m, Maclure 3.658m, Clark 3.353m,Lyell 3.962m...Ngoạn mục nhất, ngọn Half Dome (Một nửa mái vòm) có cao độ 2.438 m so với mực nước biển đã trở thành biểu tượng của Yosemite, nó cùng với ngọn El Capitancao 1.095 mvách đá dựng đứng hiểm trở là những địa điểm leo núi lý tưởng nhất với nhiều nhà leo núi trên thế giới. Cũng ở đây, tọa lạc thác nước Yosemite cao 744m (gồm 3 tầng thác: tầng thượng 440m, tầng trung 206m, tầnghạ 98m) khiến nó là thác nước cao nhất Bắc Mỹ và cao thứ 6 trên thế giới, nổi tiếng hùng vĩ và nên thơ, nhất là vào cuối xuân... Bên mỗi tầng thác này hay xuất hiện Moonbows (cầu vồng trăng) trong những đêm trăng sáng, khiến phong cảnh núi rừng về đêm thêm lung linh huyền ảo và lãng mạn.
5 hệ sinh tháiđa dạng, nói lên mối liên quanchặt chẽ giữa khoáng chất từ lòng đất (như granodiorit) và thảm thực vật bên trên:khoảng 3.500 loài thực vật California có ở Sierra Nevada và hơn 1.500 loài có trong thung lũng Yosemite, trong đó hơn 160 loài là thực vật quý hiếm. Đặc biệc khu rừngMariposa, tập trung những cây cù tùng (tên khoa học Sequoiadendron giganteum), trong đócó khoảng 500 câykích thước to lớnđược gọi là những “gã khổng lồ “, có cây đã được 3.000 năm tuổi,chiều cao hơn 70m và chu vi tới 27m, được mệnh danh là "Tướng quân Sherman". Nhiều thực vật đặc hữu như Tiger Lily (Lilium columbianum), hoa vàng lốm đốm nâu đen và có hương thơm của nước hoaPolo huyền thoại. Dương xỉ Bracken (Pteridium aquilinum), thân cành lá một màu vàng óng như được dát vàng...
Công viên này cũng là ngôi nhà chung của nhiều động vật hoang dã, trước hết phải kể đến loài gấu đen (Ursus americanus), nó hiện diện trên lá cờ bang California, còn khoảng 500 cá thể ở Yosemite, gồm những giống lông có game màu từ nâu đến đen. Du khách cũng dễ dàng bắt gặp những loài thú nhỏ như thỏ xám (Lepus sp.), hươu Mule (Odocoileus hemionus), sóc (thuộc họ Sciuridea) với hơn 10 loài... Chim rất nhiều về số lượng loài và cá thể: cú lông xám (Strix nebulous), chim cổ đỏ (Turdus migratorius), chào mào xanh (Pycnonotus sp.)... từ sớm mai đến chiều tiếng chim hót lảnh lót khắp thung lũng. Tất cả các loài cầm thú ở đây đều rất thân thiện với con người; thậm chí, có du khách còn bá vai tạo dáng bên gấu đen để chụp selfie...
Thung lũng Yosemite dài 15km, rộng khoảng 2 km là địa điểm cắm trại tuyệt vời nhất của du khách. Ở đây có những khu lều trại khang trang sạch sẽ dưới tán cây cù tùng và tán rừng nguyên sinh lá kim xen cây lá rộng, tạo nên những điều kiện tiểu khí hậu mát mẻ trong lành giàu oxy đặc trưng của Yosemite rất có lợi cho sức khỏe và nghỉ dưỡng.
Du khách có thể lên Công viên Quốc gia Yosemite từ 4 đường cao tốc của bang và liên bang rất an toàn, thường là lên một đường về một đường khác để thấy được nhiều cảnh quan thay đổi hơn. Hệ thống giao thông trong Công viên cũng rất thuận tiện, bạn có thể đến tất cả các điểm tham quan bằng ô tô hoặc xe Bus, có bãi đậu xe rộng rãi và đày đủ các tiện nghi sạch sẽ.
Yosemite còn nổi tiếng với con đường hiking với tổng chiều dài 1.287 km, thích hợp tổ chức các cuộc đua xe đạp địa hình, đi bộ thể thao, leo núi. Hầu như lần nào đến đây, chúng tôi cũng gặp những Hướng đạo sinh và học sinh ở các trường hồ hởi đi Picnic... Con đường hiking sẽ còn đưa bạn khám phá ra vô vàn điều thú vị nữa ở công viên sinh thái này: dòng sông Merceduốn lượn như một dải lụa, hồ Tenaya man mác trong xanh... Và đặc biệt, một kiến trúc phù hợp với thiên nhiên nơi đây, nhà thờ Yosemite được xây dựng từ 1879, ở làng cũ của nhũng người dân bản địa Yosemite hiền hoà, nhân hậu và thân thiện với môi trường...
Bài và ảnh:Nguyễn Hoàng Bích