Doanh nhân Quảng Ngãi phản biện dự án đập dâng sông Trà Khúc

>> Dự án đập dâng sông Trà Khúc điều chỉnh từ 60 tỉ lên gần 1.500 tỉ

>> Điều chỉnh đập dâng sông Trà Khúc để giảm ngập đảo Ngọc

>> Làm rõ vấn đề môi trường dự án đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc

Lời đầu tiên xin cảm ơn tác giả bài viết trên báo Một Thế Giới đã trích dẫn các ý kiến phân tích ĐTM (Báo cáo đánh giá tác động môi trường) về đập dâng sông Trà Khúc trên status của facebook Trọng Khải ngày 6.4.2019.

Qua thông tin mới nhất mà chúng tôi biết được đăng trên báo Một Thế Giới số ra ngày 9.4.2019 thì Chủ tịch tỉnh Quảng Ngãi vừa cho phép điều chỉnh thiết kế cơ sở một số hạng mục như điều chỉnh cao độ mực nước dâng từ +3.65m xuống +3.50m, bỏ âu thuyền (âu tàu).

Để có một cách nhìn tổng thể đa chiều, khách quan người viết bài này đã xin tham khảo ý kiến một số cán bộ đảng viên và các đồng chí nguyên lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi qua các thời kỳ đang ở tại Đà Nẵng, những doanh nhân Quảng Ngãi đang sinh sống và làm việc tại Đà Nẵng, xin góp ý phản biện các ý mà lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi mới đây đã điều chỉnh đập dâng sông Trà Khúc như sau:

1. Hiện nay, vào thời điểm tháng 4, tháng 5, nếu ai có dịp đi dạo ở đường Bờ Nam cần đi cẩn thận vì khu vực khai thác cát mỗi ngày có hàng ngàn lượt xe qua lại đường này để lấy cát. Trong đó cát đấu giá có, cát phục vụ dự án phân lô có, cát tặc có, cát chở nhầm địa chỉ do văn bản lạ có (đăng trên báo Dân Việt số ra ngày 5.1.2019), mặc dù UBND tỉnh yêu cầu giải trình trước ngày 15.1.2019 nhưng đến nay thì chắc là quên.

Khi đi ngang qua các cửa xả dưới cầu Trà Khúc 2, các vị sẽ hiểu vì sao khu dân cư Phú Gia đã được cấp phép đầu tư, nhưng hiện nay chỉ để cho doanh nghiệp khác thuê làm bãi tập kết và sàng lọc cát. Vì tại thời điểm này có đầu tư phân lô cũng khó mà có khách hàng giao dịch vì sự hôi thối của các cửa xả ở khu vực này.

Chưa nói đến mới đây nhất, chủ tịch tỉnh này đã thống nhất điều chỉnh chiều cao đập từ +3.65m xuống +3.50m chỉ vì một lý do đơn giản để giảm mất đất sản xuất nông nghiệp. Trong khi tỉnh Quảng Ngãi lấy đất nông nghiệp làm dân cư như nấm mọc sau mưa mà báo chí đã phản ảnh qua 4 kỳ trên báo Một Thế Giới.

Bài 1: HĐND tỉnh Quảng Ngãi lên tiếng về việc UBND tỉnh ồ ạt giao đất làm dự án

Bài 2: Quảng Ngãi bỏ qua quy định để phát triển bất động sản

Bài 3: Chính quyền Quảng Ngãi ‘phớt lờ’ HĐND tỉnh, lấy hàng chục ha đất lúa

Bài cuối: HĐND vào cuộc để chính quyền Quảng Ngãi phải kịp thời chấn chỉnh

2. Đợt điều chỉnh này cũng bỏ luôn âu thuyền (âu thuyền là một vùng được xây dựng ở các đập để đảm bảo lưu thông đường thủy từ trên đập xuống dưới đập, nếu bỏ thì tàu bè không thể qua lại). Đồng nghĩa chính thức ngăn sông Trà thành hai vùng thượng lưu và hạ lưu mà không có con đường nào cho tàu bè qua lại dọc tuyến sông này, hay nói dễ hiểu hơn là dân chài hạ lưu thì về hạ lưu đánh bắt, dân chài thượng lưu thì ở trên thượng lưu câu cá bống…

Theo thông tin chúng tôi được biết, hiện nay ĐTM đã được nộp cho hội đồng thẩm định ĐTM và đã được tổ chức họp thẩm định, nhưng vì quan ngại một số vấn đề mà tư vấn môi trường cũng như chủ đầu tư chưa xét đến việc tác động xấu vùng hạ lưu đập, nên đến nay báo cáo ĐTM này vẫn chưa được thẩm định.

Tôi cho rằng đây là một quyết định rất sáng suốt của Hội Đồng thẩm định ĐTM khi thẩm định báo cáo đánh giá tác động này và không thể thiếu các ý kiến chúng tôi đã nêu ở bài trước. (Tin mới nhất là ngày 11.4.2019, Hội đồng thẩm định ĐTM đã họp lần 2 và tiếp tục yêu cầu nhà thầu tư vấn môi trường là Công ty Cổ phần dịch vụ và Công nghệ môi trường Xanh và chủ đầu tư là Ban quản lý dự án xây dựng công trình giao thông tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục làm rõ một số vấn đề liên quan).

Được biết vào cuối năm 2018, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã thống nhất chủ trương đầu tư hệ thống thu gom và xử lý nước thải thành phố Quảng Ngãi với giai đoạn ưu tiên (2021): 9.000m³/ngày; giai đoạn 1 (2025): 4.000m³/ngày; giai đoạn 2 (2030): 24.000m³/ngày cùng với 14,15 km ống thu gom nước thải D250 - 1000 mm.

Hiện nay, 95% nước thải đô thị của thành phố trong cả nước đều được đi chung với hệ thống thoát nước mưa, do đó chỉ đầu tư 14,15km đường ống thu gom nước thải thì chắc chắn nước thải đô thị của thành phố Quảng Ngãi cũng không thoát khỏi con số 95% nước thải đô thị đi chung với nước mưa. Theo đó, đây là vấn đề hết sức nguy hiểm khi tỉnh Quảng Ngãi đang nỗ lực xây dựng đập dâng sông Trà vì việc xử lý nước thải không có hệ thống thu gom độc lập thì nguy cơ quá tải của hệ thống xử lý là điều khó tránh khỏi. Khi hệ thống xử lý nước thải đô thị quá tải và cổng xả trên đập thì khi đó vùng thượng lưu sông Trà như một cái thau đựng nước hôi thối là đương nhiên.

Tóm lại, theo tôi, việc xây dựng đập dâng sông Trà là cần thiết. Tuy nhiên, chúng ta nên hết sức cân nhắc hạn chế tối đa tiếp tục đội vốn, nên thăm dò ý kiến cộng đồng dân cư tại các xã bị tác động cả ở thượng lưu lẫn hạ lưu trước khi quyết định.

Ngoài ra, khi thẩm định ĐTM, Hội đồng thẩm định nên mời các nhà khoa học về đa dạng sinh học, thủy lực, thủy lợi… tại các viện đầu ngành cùng phản biện, nếu được thì mới khởi công chứ đừng như năm 2010 khởi công rầm rộ rồi lại dừng, đừng vì đưa vào danh mục chào mừng… buộc phải khởi công tốn kém hàng chục tỉ đồng như đã làm trước đây.

Trọng Khải

(Bài viết thể hiện văn phong và quan điểm của tác giả, một doanh nhân Quảng Ngãi đang sinh sống và làm việc tại Đà Nẵng)