Gửi bình luận
Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tổ chức một cuộc họp khẩn cấp vào hôm 6.3 nhằm tìm kiếm giải pháp tăng cường ngân sách quốc phòng trong bối cảnh Mỹ tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine.
Theo ABC News, trong hơn một tháng qua, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã đặt ra những dấu hỏi về cam kết của Mỹ đối với an ninh châu Âu. Việc Washington tạm dừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine và thể hiện lập trường cứng rắn hơn với các đồng minh NATO đã khiến EU phải nhanh chóng tìm ra phương án đối phó với những thay đổi địa chính trị đang diễn ra.
Tổng thống Trump đã nhấn mạnh rằng châu Âu cần tự chủ hơn trong việc bảo vệ an ninh của mình, trong khi kêu gọi Ukraine tham gia các cuộc đàm phán hòa bình với Nga. Điều này tạo ra một bối cảnh cấp bách hơn cho hội nghị thượng đỉnh EU tại Brussels, nơi các nhà lãnh đạo sẽ thảo luận về cách thức huy động ngân sách quân sự nhanh chóng và giảm sự phụ thuộc vào Mỹ trong lĩnh vực quốc phòng.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cảnh báo trong một lá thư gửi tới 27 nhà lãnh đạo EU: "Châu Âu đang đối mặt với một nguy cơ hiện hữu ở quy mô chưa từng thấy. Một số giả định cốt lõi của chúng ta đang bị thách thức nghiêm trọng".
Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất đối với EU sẽ là tìm được tiếng nói chung, khi các quyết định quan trọng trong khối vẫn cần sự đồng thuận của tất cả thành viên.
Tăng cường chi tiêu quân sự, giảm phụ thuộc vào Mỹ
Dù hội nghị thượng đỉnh diễn ra trong bối cảnh cấp bách, cuộc họp không nhằm mục tiêu huy động ngay lập tức vũ khí và đạn dược để lấp đầy khoảng trống do Mỹ để lại. Thay vào đó, trọng tâm chính sẽ là xây dựng một cơ chế dài hạn để đảm bảo an ninh khu vực và hỗ trợ Ukraine một cách bền vững hơn.
Các nhà lãnh đạo châu Âu cũng sẽ thảo luận về khả năng tiếp cận số tài sản bị đóng băng của Nga, hiện ước tính trị giá 183 tỉ euro (196 tỉ USD), tuy nhiên vẫn chưa có quyết định cụ thể về việc liệu số tiền này có thể bị trưng dụng để hỗ trợ Ukraine hay không.
Trong khi đó, lực lượng vũ trang Ukraine vẫn đang chiến đấu để ngăn chặn đà tiến công của Nga, đặc biệt tại khu vực Donetsk, nơi cuộc chiến vẫn diễn ra căng thẳng.
Thủ tướng Đức tương lai Friedrich Merz nhấn mạnh: "Trước những thách thức ngày càng gia tăng, châu Âu cần nhanh chóng có những nỗ lực to lớn để tăng cường năng lực phòng thủ của chính mình". Các đối tác chính trị của ông cũng đang tìm cách nới lỏng các quy tắc tài chính để tăng cường chi tiêu quân sự, một dấu hiệu cho thấy Đức có thể sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong an ninh khu vực.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng cảnh báo rằng châu Âu cần chi hơn 3% GDP cho quốc phòng, trong khi chính quyền Trump đặt ra yêu cầu cao hơn 5%, vượt xa mức tối thiểu 2% mà NATO đã đặt ra trước đó. Hiện tại, nhiều quốc gia EU vẫn chưa đạt được mục tiêu này.
Để đáp ứng nhu cầu ngân sách quốc phòng ngày càng lớn, bà Von der Leyen đề xuất rằng Ủy ban châu Âu có thể huy động tới 150 tỉ euro (161 tỉ USD) trên thị trường tài chính để hỗ trợ các quốc gia thành viên mua thiết bị quân sự hoặc cung cấp viện trợ cho Ukraine.
Ngoài ra, EU cũng đang xem xét kết hợp ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine vào chuỗi cung ứng châu Âu. Điều này không chỉ giúp Ukraine duy trì khả năng sản xuất vũ khí mà còn tạo ra nguồn cung ứng nhanh chóng và chi phí thấp hơn cho các lực lượng vũ trang châu Âu.
Thách thức nội bộ của EU trong vấn đề quốc phòng
Bất chấp sự cấp bách của tình hình, EU vẫn đối mặt với những rào cản chính trị nội bộ. Một số quốc gia thành viên vẫn có lập trường khác nhau về cách tiếp cận với Nga và Ukraine.
Hungary và Slovakia, hai quốc gia thường xuyên có quan điểm thận trọng hơn về việc hỗ trợ Ukraine, có thể gây khó khăn cho các quyết sách của khối. Đặc biệt, Hungary đang đe dọa phủ quyết một tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh, mặc dù sự phủ quyết này sẽ không thể cản trở các quyết định quan trọng liên quan đến ngân sách quốc phòng.
Trong khi đó, nhiều quốc gia lớn của EU cũng đang trải qua những bất ổn chính trị nội bộ. Đức chuẩn bị có thủ tướng mới, chính phủ Pháp đang đối mặt với nhiều thách thức, Tây Ban Nha cần duy trì sự ổn định trong liên minh cầm quyền.
Ba Lan, dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Donald Tusk, có quan điểm mạnh mẽ về việc hỗ trợ Ukraine, nhưng nước này cũng sẽ sớm bước vào một cuộc bầu cử tổng thống quan trọng. Tại Hà Lan, sự trỗi dậy của phe cực hữu do Geert Wilders dẫn đầu đang gây ra những lo ngại về lập trường của nước này trong các vấn đề đối ngoại.
Cuộc họp thượng đỉnh EU diễn ra trong một bối cảnh đầy biến động, khi châu Âu buộc phải định hình lại chiến lược an ninh trong bối cảnh Mỹ thay đổi cách tiếp cận đối với NATO và Ukraine. Trong khi một số nước EU mong muốn tăng cường hợp tác quốc phòng và giảm bớt sự phụ thuộc vào Mỹ, những rào cản chính trị nội bộ vẫn có thể làm chậm tiến trình này. Với các quyết định quan trọng về tài chính quân sự và chiến lược đối ngoại đang được xem xét, hội nghị thượng đỉnh tại Brussels hôm 6.3 có thể sẽ định hình tương lai an ninh của châu Âu trong nhiều năm tới.
