Giải mã bí ẩn động vật đột biến tại Chernobyl

Báo cáo mới của hai tác giả Timothy A.Mousseau và Anders P.Moller đăng trên chuyên san Oxford Journal of Heredity cho thấy hóa ra cơ thể của các sinh vật sống sót ở Chernobyl bằng cách nào đó đã hóa giải những ảnh hưởng tiêu cực của bức xạ ion hóa lên ADN và sản sinh một khối lượng lớn chất chống ô xy hóa.

“Dù về mặt tổng quan, các cộng đồng động vật đều chứng kiến sự sụt giảm về số lượng dưới ảnh hưởng trực tiếp của hàm lượng phóng xạ, chúng cũng chứng tỏ mức độ nhạy cảm vô cùng lớn đối với nuclit phóng xạ”, theo báo cáo. Phát hiện mới đã cho thấy vai trò chủ chốt của các chất chống ô xy hóa trong nỗ lực bảo vệ cơ thể trước cái gọi là stress ô xy hóa.

Các chuyên gia Mousseau, Moller và đồng sự, bao gồm nhiều nhà khoa học Nga và Ukraine, đã tham gia vào dự án quốc tế mang tên “Chernobyl + Fukushima”. Theo một phần của dự án này, các nhà sinh học, vật lý học và các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực tập trung nghiên cứu kỹ lưỡng ảnh hưởng của bức xạ hàm lượng yếu đối với sức khỏe của những sinh vật cụ thể.

Trong vài năm qua, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy một vài dữ kiện thú vị và gây tranh cãi về tác động của bức xạ. Ví dụ, họ phát hiện bức xạ gây nên tình trạng đột biến gien đáng kể đối với các giống loài, nhưng lại không ảnh hưởng đến sức khỏe của toàn bộ cộng đồng. Các chuyên gia đã chứng minh được chim chóc và động vật phản ứng hết sức khác nhau trước các hàm lượng phóng xạ thấp. Một số loài chim và động vật hữu nhũ giảm về số lượng, trong khi ngược lại những loài khác lại sinh sôi.

Một số khác biệt có thể được diễn giải bằng những yếu tố về lịch sử cuộc sống, chức năng sinh lý và hành vi. Ví dụ, đối với chim chóc ở Chernobyl, những loài chim di trú xa, sắc lông sáng, và những loài kiếm ăn từ động vật không xương sống trên mặt đất đã phản ứng mạnh nhất trước phóng xạ. Về tổng quát, các chuyên gia phát hiện nhiều động vật cư ngụ tại vùng bị ảnh hưởng phóng xạ ở Chernobyl bằng cách nào đó đã học được cách tạo ra nhiều chất chống ô xy hóa hơn, cho phép chúng thích nghi tốt hơn trong môi trường độc hại đối với con người, và chịu ảnh hưởng tối thiểu trước phản ứng tiêu cực của phóng xạ. Một số loài thậm chí còn gia tăng số lượng do môi trường giảm sự cạnh tranh từ các loài khác, cũng như thoát được sức ép từ động vật ăn thịt.

Ngược lại, những loài khác, bao gồm con người, phản ứng tiêu cực trước phóng xạ do cơ thể không tạo ra được những chất ô xy hóa ở số lượng đáng kể.

Hạo Nhiên - Thanh Niên